Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι πρόκειται για δυο διαφορετικά πράγματα, παρόλο, που είναι αλήθεια ότι κάποιοι πολύποδες του παχέος εντέρου κινδυνεύουν να μετατραπούν σε καρκίνο, όπως είναι αλήθεια και ότι σχεδόν όλοι οι καρκίνοι του παχέος εντέρου ξεκινούν ως πολύποδες.
Ακριβώς γι’ αυτούς τους λόγους είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τι είναι οι πολύποδες, πώς εντοπίζονται και πώς αντιμετωπίζονται.
Εξίσου σημαντικό είναι να κατανοήσουμε γιατί διαβάζουμε, βλέπουμε ή ακούμε τόσο συχνά στα ΜΜΕ για τη σημασία της κολονοσκόπησης στην ανεύρεσή τους. Όπως επίσης και γιατί οι ιατροί προτρέπουν να υποβαλλόμαστε όλοι, άντρες και γυναίκες, μετά από κάποια ηλικία σε τακτικό έλεγχο με κολονοσκόπηση.
Πολύποδες του παχέος εντέρου, εντοπισμός και συχνότητα εμφάνισης
Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι μικρά εξογκώματα στην εσωτερική επιφάνειά του και το μέγεθός τους κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά έως κάποια εκατοστά. Έχουν διάφορα σχήματα. Άλλοι έχουν μίσχο και μοιάζουν με μανιτάρι, άλλοι είναι άμισχοι και άλλοι σχεδόν τελείως επίπεδοι.
Οι περισσότεροι πολύποδες τη στιγμή που εντοπίζονται είναι ακίνδυνοι. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι από αυτούς θα εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου και αυτός μπορεί να αποβεί θανατηφόρος εάν διαγνωστεί σε τελικά στάδια. Διεθνώς, ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος στους άντρες και ο δεύτερος στις γυναίκες, αποτελεί δε τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο.
Σε μελέτες με ασυμπτωματικά άτομα ηλικίας 50-82 ετών τα ποσοστά εμφάνισης αδενωματωδών πολυπόδων, οι οποίοι είναι και οι συχνότεροι, κυμαίνονται από 23% έως 25%. Κάθε άνθρωπος μπορεί να αναπτύξει πολύποδες στο παχύ έντερο.
Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν άτομα άνω των 50 ετών, υπέρβαροι, άτομα που καταναλώνουν συστηματικά λιπαρές τροφές, καπνιστές, άτομα που έχουν ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό πολυπόδων ή καρκίνου του παχέος εντέρου και άτομα που έχουν γονιδιακή προδιάθεση για δημιουργία πολυπόδων.
Συμπτώματα
Οι περισσότεροι άνθρωποι με πολύποδες στο παχύ έντερο δεν εμφανίζουν συμπτώματα. Συνεπώς, δεν γνωρίζουν εάν έχουν πολύποδες μέχρι να τους εντοπίσει ο γαστρεντερολόγος τους στη διάρκεια μιας κολονοσκόπησης. Μια μειοψηφία ατόμων με πολύποδες του παχέος εντέρου ίσως εμφανίσει συμπτώματα που όμως δεν είναι ειδικά αφού τα συναντά κανείς και σε άλλες παθήσεις. Τέτοια συμπτώματα π.χ. είναι:
-Η αιμορραγία από το τελικό τμήμα του εντέρου, το ορθό.
-Αλλαγή στο χρώμα των κοπράνων. Το αίμα μπορεί να εμφανιστεί με κόκκινες ραβδώσεις επάνω στα κόπρανα ή να τα κάνει να φαίνονται πολύ σκούρα ή να έχουν βαθύ βυσσινί χρώμα.
-Αλλαγή στις συνήθειες του εντέρου, π.χ. δυσκοιλιότητα ή διάρροια που διαρκεί περισσότερο από λίγες ημέρες.
-Πόνος. Ένας μεγάλος πολύποδας του παχέος εντέρου μπορεί να αποφράξει εν μέρει το έντερο και να δημιουργήσει κολικούς στην κοιλιά.
-Σιδηροπενική αναιμία. Μια μικρή αλλά χρόνια αιμορραγία ενός πολύποδα μπορεί οδηγήσει σε απώλεια σιδήρου.
Πολύποδες και καρκίνος του παχέος εντέρου
Δεν εξελίσσονται όλοι οι πολύποδες σε καρκίνο. Μεγαλύτερο κίνδυνο έχουν τα κλασικά και τα οδοντωτά αδενώματα. Και τα δύο ανευρίσκονται αρκετά συχνά. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνει ανάλογα με το μέγεθός τους και τον βαθμό δυσπλασίας που παρουσιάζουν. Πολύποδες άνω των 10 mm και με υψηλόβαθμη δυσπλασία των κυττάρων τους είναι σαφώς πιο επικίνδυνοι.
Διάγνωση-Κολονοσκόπηση
Ο εντοπισμός και η διάγνωση των πολυπόδων γίνεται με μια εξέταση που ονομάζεται κολονοσκόπηση. Αυτή διενεργείται με ένα λεπτό και εύκαμπτο όργανο με δυνατότητα αναμετάδοσης της εικόνας, από το εσωτερικό του εντέρου, σε ειδική οθόνη.
Όπως αναφέρθηκε, οι πολύποδες δεν εμφανίζουν στην πλειοψηφία τους συμπτώματα. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την κύρια μέθοδο προληπτικού ελέγχου τους πριν αυτοί γίνουν επικίνδυνοι.
Ο έλεγχος πρέπει να ξεκινά από την ηλικία των 50 και ενδεχομένως των 45 ετών για άτομα μέσου κινδύνου. Για κατηγορίες ατόμων με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προτείνεται η έναρξη του ελέγχου νωρίτερα. Σε κάθε περίπτωση ο γαστρεντερολόγος θα σας υποδείξει πότε πρέπει να ξεκινήσετε τον ενδοσκοπικό έλεγχο.
Θεραπεία
Η θεραπεία των πολυπόδων συνίσταται στην πλήρη αφαίρεσή τους από το έντερο και ονομάζεται ενδοσκοπική πολυποδεκτομή. Αυτή γίνεται συνήθως κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης με ειδικά εργαλεία. Σπάνια μπορεί να χρειαστεί να γίνει σε δεύτερο χρόνο εάν έτσι κρίνει ο γαστρεντερολόγος σας.
Η πολυποδεκτομή είναι γενικά ασφαλής επέμβαση. Όπως όμως κάθε επέμβαση, ενέχει κάποιους κινδύνους που ευτυχώς είναι σπάνιοι και αντιμετωπίσιμοι.
Συμπέρασμα:
Η καλύτερη πρόληψη για τον καρκίνο του παχέος εντέρου είναι η εύρεση και αφαίρεση πολυπόδων από αυτό. Η κολονοσκόπηση αποτελεί την καταλληλότερη και αποτελεσματικότερη προληπτική εξέταση του παχέος εντέρου, γιατί δίνει τη δυνατότητα όχι μόνο της διάγνωσης αλλά και της αφαίρεσης των πολυπόδων.
Ο Κωνσταντίνος Δελής είναι Διευθυντής Γαστρεντερολόγος
