Σχολιάζει ο Νίκος Κλειτσίκας
«Το σημείο εκκίνησης είναι "εθνικό"
κι απ' αυτό το σημείο εκκίνησης
πρέπει να λάβεις τις αποφάσεις των κινήσεων»
Antonio Gramsci
"Quaderni del carcere" (Τετράδια της φυλακής), σελ. 1729.
Η 19η Μάη: Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων - Το ιστορικό της αναγνώρισης από τη Βουλή των Ελλήνων.
Παρουσιάζουμε σε αποκλειστικότητα το ιστορικό της αναγνώρισης από τη Βουλή των Ελλήνων, της 19ης Μάη ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Γνώστης των περιστατικών που μεσολάβησαν από το Μάη του 1991 μέχρι την 24η Φλεβάρη 1994, στα πλαίσια των προσπαθειών για την επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας, ο Γιώργος Αναστόπουλος, που μετείχε ενεργά σε όλες τις... φάσεις των σχετικών εξελίξεων και μας διηγήθηκε αναλυτικά όλα τα γεγονότα.
Τα ιστορικά δεδομένα της Γενοκτονίας των Ποντίων έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα την δεκαετία του ’80, με άρθρα και άλλα κείμενα με σχετικές τεκμηριώσεις από το Κέντρο Ποντιακών Μελετών, το Μιχάλη Χαραλαμπίδη και άλλους μελετητές.
Η πρόταση για την αναγνώριση της Γενοκτονίας προβλήθηκε από διάφορες πλευρές και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το αίτημα ωρίμασε και ως εθνική απαίτηση πλέον έφθασε και στη Βουλή.
Στις 17 Μάη 1991, ο βουλευτής Θεσσαλονίκης Λευτέρης Κωνσταντινίδης, (ύστερα από πρόταση του Γιώργου Αναστόπουλου) επέδωσε στον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου επιστολή 16 Ποντιακής καταγωγής βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, με εισήγηση να καταθέσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα (Κ.Ο.) του Κινήματος «Πρόταση Νόμου», κατά τον κανονισμό της Βουλής, για την επίσημη αναγνώριση από την ελληνική πολιτεία, του ολοκαυτώματος των 353.000 ελλήνων του Πόντου.
Η εισήγηση αυτή (το πρωτότυπο βρίσκεται στο Αρχείο Αναστόπουλου) ανακοινώθηκε αυθημερόν από τον Ανδρέα Παπανδρέου στην συνεδρίαση της Κ.Ο. που την αποδέχθηκε ομόφωνα.
Στις 4 Νοέμβρη 1991 κατατέθηκε από 46 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επερώτηση, κατά τη συζήτηση της οποίας στις 30 Μάρτη του 1992στην Ολομέλεια της Βουλής, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνήθηκε να δεσμευθεί για οτιδήποτε συγκεκριμένο σχετικά με την 19 Μάη.
Γι’ αυτό την 1η Απρίλη 1992, ο Λ. Κωνσταντνίδης ανέλαβε και πάλι πρωτοβουλία, συνέλεξε και τις υπογραφές των 21 Ποντίων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και με ημερομηνία σύνταξης 30 Μάρτη 1992, κατέθεσε την Πρόταση Νόμου για την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Επί έναν ολόκληρο χρόνο και παρά τον Κανονισμό της Βουλής, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε το παραμικρό για την προώθηση της πρότασης.
Έτσι ο Λ. Κωνσταντινίδης και μαζί του 4 άλλοι βουλευτές υπέβαλαν στις 23 Μάρτη 1993 σχετική ερώτηση στην Κυβέρνηση, ενώ στις 9 Απρίλη 1993 ο Λ. Κωνσταντινίδης έστειλε και επιστολή στον Πρόεδρο της Βουλής Αθ. Τσαλδάρη θυμίζοντας ότι εκκρεμεί η πρόταση νόμου, αλλά ουδεμία ουσιαστική απάντηση υπήρξε.
Στις 5 Μάη 1993 ο Λ. Κωνσταντνίδης και άλλοι 12 βουλευτές ασκούν νέα πίεση καταθέτοντας ερώτηση με την οποία ζητούσαν να αφιερωθεί μια ημέρα για συζήτηση του θέματος στην Ολομέλεια του σώματος και μάλιστα ενόψει της 19ης Μαΐου 1993.
Και πάλι, από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ουδεμία ενέργεια έγινε και ουδεμία απάντηση δόθηκε.
Μετά τις εκλογές της 10 Οκτώβρη 1993 και την επάνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, ο Λ. Κωνσταντινίδης επανακατέθεσε στις 9 Δεκέμβρη 1993 την Πρόταση Νόμου, η οποία και συζητήθηκε στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης το Γενάρη του ’94 με αρμόδιο υφυπουργό τον Γιώργο Δασκαλάκη.
Έγιναν δυο συνεδριάσεις, στις οποίες κλήθηκαν και μίλησαν οι εκπρόσωποι των συλλογικών οργάνων των Ποντίων, καθώς και ειδικοί επιστήμονες
Η Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αποδέχθηκε την πρόταση, την τελική εισηγητική έκθεση υπέγραψε και ο υπουργός Εσωτερικών Άκης Τσοχατζόπουλος και στις 24 Φλεβάρη 1994, σε μια ιστορική συνεδρίαση της Ολομέλειας, η Βουλή των Ελλήνων συζήτησε πανηγυρικά και ψήφισε ομόφωνα τον Νόμο που καθιέρωσε την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Η συζήτηση μάλιστα, για να λάβει περισσότερο πανηγυρικό χαρακτήρα, είχε αρχικά αποφασισθεί να γίνει σε δυο συνεδριάσεις, το Φλεβάρη και τον Μάρτη του 1994.
Κατά τη διάρκεια όμως της πρώτης συνεδρίασης, την οποία παρακολουθούσαν από το Διπλωματικό Θεωρείο ο πρεσβευτής της Τουρκίας και άλλοι ξένοι πρέσβεις, ασκήθηκαν ισχυρότατες πιέσεις μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών προς τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, για ματαίωση της ψήφισης, με το αιτιολογικό ότι έθιγε την Τουρκία και τις «μεγάλες δυνάμεις» που ανέχθηκαν και βοήθησαν την Τουρκία να εκτελέσει τη γενοκτονία.
Ο Εθνικός Λαϊκός Ηγέτης Ανδρέας Παπανδρέου, πρωθυπουργός της μίας και μοναδικής κυβέρνησης αριστεράς στην πατρίδα μας, διαβλέποντας τους κινδύνους που περιείχε μια διακοπή της συζήτησης για τον επόμενο μήνα, έδωσε εντολή στον Πρόεδρο της βουλής να ολοκληρωθεί αμέσως η ψήφιση του νόμου.
Ο Απόστολος Κακλαμάνης ανέβηκε αμέσως στο προεδρείο, όπου καθήκοντα προέδρου ασκούσε ο Πόντιος αντιπρόεδρος Παναγιώτης Σγουρίδης και παρά τις διαμαρτυρίες των βουλευτών που δεν είχαν ακόμα λάβει το λόγο, αλλά και δεν γνώριζαν τα τεκταινόμενα στο παρασκήνιο, επέβαλε την περαίωση της συζήτησης λέγοντας (σελίδα 2872 των Πρακτικών της Βουλής): «Για να κάνω αυτή την πρόταση, σημαίνει ότι υπάρχει λόγος», εννοώντας την απόφαση του Ανδρέα να αγνοήσει τις αφόρητες πιέσεις και να κάνει πράξη ένα εθνικό αίτημα 75 ετών.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια και παρουσιάζεται εδώ συνοπτικά, σύμφωνα και με την περιγραφή του αφηγητή μας, ο οποίος έχει καταγράψει λεπτομερώς όλα όσα διαδραματίστηκαν κατά την ιστορική πορεία προς την κοινοβουλευτική αναγνώριση της Γενοκτονίας και θα τα δημοσιεύσει προσεχώς μαζί με όλα τα σχετικά ντοκουμέντα που έχει στο αρχείο του.
«Η άμεση εμπλοκή μου στην όλη εξέλιξη αυτής της εθνικής υπόθεσης μου επιτρέπει πρωτογενή γνώση των γεγονότων και παράλληλα με υποχρεώνει σε μια δικαιωματική συμμετοχή στην ιστοριογραφική προσπάθεια», σημειώνει ο Γιώργος Αναστόπουλος, που είχε και την ιδέα για την κοινοβουλευτική προώθηση του θέματος με την επιστολή προς τον Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ συνέταξε το κείμενο της Εισηγητικής Έκθεσης και τη σχετική νομοθετική διάταξη και συντόνιζε τις σχετικές ενέργειες, ως συνεργάτης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ και Διευθυντής του Γραφείου του Λ. Κωνσταντινίδη.
«Προς αποφυγή αμφισβητήσεων, αλλά και για την Ιστορία, πρέπει να αναφέρω και το εξής: Ίσως και από υποσυνείδητη συναίσθηση της ιστορικότητας της όλης διαδικασίας, τις δυο τελευταίες αράδες του άρθρου 2 της Πρότασης τις κατέγραψα - κάτω από το δακτυλογραφημένο κείμενό μου - με το χέρι και με αυτή την μορφή βρίσκεται το πρωτότυπο στο αρχείο της Βουλής», μας λέει ο Γιώργος Αναστόπουλος.
Τα ιστορικά δεδομένα της Γενοκτονίας των Ποντίων έλαβαν μεγάλη δημοσιότητα την δεκαετία του ’80, με άρθρα και άλλα κείμενα με σχετικές τεκμηριώσεις από το Κέντρο Ποντιακών Μελετών, το Μιχάλη Χαραλαμπίδη και άλλους μελετητές.
Η πρόταση για την αναγνώριση της Γενοκτονίας προβλήθηκε από διάφορες πλευρές και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 το αίτημα ωρίμασε και ως εθνική απαίτηση πλέον έφθασε και στη Βουλή.
Στις 17 Μάη 1991, ο βουλευτής Θεσσαλονίκης Λευτέρης Κωνσταντινίδης, (ύστερα από πρόταση του Γιώργου Αναστόπουλου) επέδωσε στον αείμνηστο Ανδρέα Παπανδρέου επιστολή 16 Ποντιακής καταγωγής βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, με εισήγηση να καταθέσει η Κοινοβουλευτική Ομάδα (Κ.Ο.) του Κινήματος «Πρόταση Νόμου», κατά τον κανονισμό της Βουλής, για την επίσημη αναγνώριση από την ελληνική πολιτεία, του ολοκαυτώματος των 353.000 ελλήνων του Πόντου.
Η εισήγηση αυτή (το πρωτότυπο βρίσκεται στο Αρχείο Αναστόπουλου) ανακοινώθηκε αυθημερόν από τον Ανδρέα Παπανδρέου στην συνεδρίαση της Κ.Ο. που την αποδέχθηκε ομόφωνα.
Στις 4 Νοέμβρη 1991 κατατέθηκε από 46 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ επερώτηση, κατά τη συζήτηση της οποίας στις 30 Μάρτη του 1992στην Ολομέλεια της Βουλής, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αρνήθηκε να δεσμευθεί για οτιδήποτε συγκεκριμένο σχετικά με την 19 Μάη.
Γι’ αυτό την 1η Απρίλη 1992, ο Λ. Κωνσταντνίδης ανέλαβε και πάλι πρωτοβουλία, συνέλεξε και τις υπογραφές των 21 Ποντίων βουλευτών του ΠΑΣΟΚ και με ημερομηνία σύνταξης 30 Μάρτη 1992, κατέθεσε την Πρόταση Νόμου για την αναγνώριση της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Επί έναν ολόκληρο χρόνο και παρά τον Κανονισμό της Βουλής, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έκανε το παραμικρό για την προώθηση της πρότασης.
Έτσι ο Λ. Κωνσταντινίδης και μαζί του 4 άλλοι βουλευτές υπέβαλαν στις 23 Μάρτη 1993 σχετική ερώτηση στην Κυβέρνηση, ενώ στις 9 Απρίλη 1993 ο Λ. Κωνσταντινίδης έστειλε και επιστολή στον Πρόεδρο της Βουλής Αθ. Τσαλδάρη θυμίζοντας ότι εκκρεμεί η πρόταση νόμου, αλλά ουδεμία ουσιαστική απάντηση υπήρξε.
Στις 5 Μάη 1993 ο Λ. Κωνσταντνίδης και άλλοι 12 βουλευτές ασκούν νέα πίεση καταθέτοντας ερώτηση με την οποία ζητούσαν να αφιερωθεί μια ημέρα για συζήτηση του θέματος στην Ολομέλεια του σώματος και μάλιστα ενόψει της 19ης Μαΐου 1993.
Και πάλι, από την κυβέρνηση Μητσοτάκη ουδεμία ενέργεια έγινε και ουδεμία απάντηση δόθηκε.
Μετά τις εκλογές της 10 Οκτώβρη 1993 και την επάνοδο του Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία, ο Λ. Κωνσταντινίδης επανακατέθεσε στις 9 Δεκέμβρη 1993 την Πρόταση Νόμου, η οποία και συζητήθηκε στη Διαρκή Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και Δημόσιας Διοίκησης το Γενάρη του ’94 με αρμόδιο υφυπουργό τον Γιώργο Δασκαλάκη.
Έγιναν δυο συνεδριάσεις, στις οποίες κλήθηκαν και μίλησαν οι εκπρόσωποι των συλλογικών οργάνων των Ποντίων, καθώς και ειδικοί επιστήμονες
Η Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου αποδέχθηκε την πρόταση, την τελική εισηγητική έκθεση υπέγραψε και ο υπουργός Εσωτερικών Άκης Τσοχατζόπουλος και στις 24 Φλεβάρη 1994, σε μια ιστορική συνεδρίαση της Ολομέλειας, η Βουλή των Ελλήνων συζήτησε πανηγυρικά και ψήφισε ομόφωνα τον Νόμο που καθιέρωσε την 19η Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων.
Η συζήτηση μάλιστα, για να λάβει περισσότερο πανηγυρικό χαρακτήρα, είχε αρχικά αποφασισθεί να γίνει σε δυο συνεδριάσεις, το Φλεβάρη και τον Μάρτη του 1994.
Κατά τη διάρκεια όμως της πρώτης συνεδρίασης, την οποία παρακολουθούσαν από το Διπλωματικό Θεωρείο ο πρεσβευτής της Τουρκίας και άλλοι ξένοι πρέσβεις, ασκήθηκαν ισχυρότατες πιέσεις μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών προς τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, για ματαίωση της ψήφισης, με το αιτιολογικό ότι έθιγε την Τουρκία και τις «μεγάλες δυνάμεις» που ανέχθηκαν και βοήθησαν την Τουρκία να εκτελέσει τη γενοκτονία.
Ο Εθνικός Λαϊκός Ηγέτης Ανδρέας Παπανδρέου, πρωθυπουργός της μίας και μοναδικής κυβέρνησης αριστεράς στην πατρίδα μας, διαβλέποντας τους κινδύνους που περιείχε μια διακοπή της συζήτησης για τον επόμενο μήνα, έδωσε εντολή στον Πρόεδρο της βουλής να ολοκληρωθεί αμέσως η ψήφιση του νόμου.
Ο Απόστολος Κακλαμάνης ανέβηκε αμέσως στο προεδρείο, όπου καθήκοντα προέδρου ασκούσε ο Πόντιος αντιπρόεδρος Παναγιώτης Σγουρίδης και παρά τις διαμαρτυρίες των βουλευτών που δεν είχαν ακόμα λάβει το λόγο, αλλά και δεν γνώριζαν τα τεκταινόμενα στο παρασκήνιο, επέβαλε την περαίωση της συζήτησης λέγοντας (σελίδα 2872 των Πρακτικών της Βουλής): «Για να κάνω αυτή την πρόταση, σημαίνει ότι υπάρχει λόγος», εννοώντας την απόφαση του Ανδρέα να αγνοήσει τις αφόρητες πιέσεις και να κάνει πράξη ένα εθνικό αίτημα 75 ετών.
Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια και παρουσιάζεται εδώ συνοπτικά, σύμφωνα και με την περιγραφή του αφηγητή μας, ο οποίος έχει καταγράψει λεπτομερώς όλα όσα διαδραματίστηκαν κατά την ιστορική πορεία προς την κοινοβουλευτική αναγνώριση της Γενοκτονίας και θα τα δημοσιεύσει προσεχώς μαζί με όλα τα σχετικά ντοκουμέντα που έχει στο αρχείο του.
«Η άμεση εμπλοκή μου στην όλη εξέλιξη αυτής της εθνικής υπόθεσης μου επιτρέπει πρωτογενή γνώση των γεγονότων και παράλληλα με υποχρεώνει σε μια δικαιωματική συμμετοχή στην ιστοριογραφική προσπάθεια», σημειώνει ο Γιώργος Αναστόπουλος, που είχε και την ιδέα για την κοινοβουλευτική προώθηση του θέματος με την επιστολή προς τον Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ συνέταξε το κείμενο της Εισηγητικής Έκθεσης και τη σχετική νομοθετική διάταξη και συντόνιζε τις σχετικές ενέργειες, ως συνεργάτης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑΣΟΚ και Διευθυντής του Γραφείου του Λ. Κωνσταντινίδη.
«Προς αποφυγή αμφισβητήσεων, αλλά και για την Ιστορία, πρέπει να αναφέρω και το εξής: Ίσως και από υποσυνείδητη συναίσθηση της ιστορικότητας της όλης διαδικασίας, τις δυο τελευταίες αράδες του άρθρου 2 της Πρότασης τις κατέγραψα - κάτω από το δακτυλογραφημένο κείμενό μου - με το χέρι και με αυτή την μορφή βρίσκεται το πρωτότυπο στο αρχείο της Βουλής», μας λέει ο Γιώργος Αναστόπουλος.
Λαοί που ξεχνούν την Ιστορία τους, είναι καταδικασμένοι να εξαφανιστούν!
Δεν ξεχνάμε τα Ολοκαυτώματα, τις Γενοκτονίες των άλλων μαρτυρικών λαών:
