35ωρο σε φθίνουσα πορεία, συμβάσεις μηδενικού ωραρίου, ευέλικτες μορφές εργασίας. Τι συμβαίνει στην Ευρώπη; Η απόφαση του Σεμπάστιαν Κουρτς ήταν σταγόνα στον ωκεανό.
Το 35ωρο δεν είναι πλέον επίκαιρο στην Ευρώπη, πόσο μάλλον στον υπόλοιπο κόσμο. H κίνηση του εκπροσώπου της σκληρής ευρωπαϊκής δεξιάς Σεμπάστιαν Κουρτς για τις ανατροπές στα ωράρια εργασίας των εργαζομένων στην Αυστρία δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Αλλωστε η απόφαση του Καγκελάριου της Αυστρίας αποτυπώνει την τάση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη των ελαστικών εργασιακών σχέσεων, των εργαζομένων μερικής απασχόλησης και της αποδυνάμωσης των συνδικάτων.
Το 12ωρο του Κουρτς
Αυτή την εβδομάδα, με τις ψήφους της κυβέρνησης συνασπισμού του συντηρητικού Λαϊκού Κόμματος του Σεμπάστιαν Κουρτς και του ακροδεξιού εθνικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων, όπως επίσης με τις ψήφους του νεοφιλελεύθερου κόμματος της αντιπολίτευσης Νέα Αυστρία, η αυστριακή Βουλή ενέκρινε τον αμφιλεγόμενο νόμο της κυβέρνησης για την θέσπιση δωδεκάωρου ημερήσιας εργασίας ή εξηντάωρης εβδομαδιαίας εργασίας.
Της υπερψήφισης του νομοσχεδίου, εναντίον του οποίου είχε πραγματοποιηθεί το περασμένο Σάββατο τεράστια - για τα αυστριακά δεδομένα - πορεία και διαδήλωση στο κέντρο της Βιέννης με τη συμμετοχή 100.000 ανθρώπων, προηγήθηκε πολύωρη και ιδιαίτερα έντονη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, που οξύνθηκε ακόμη περισσότερο με την τροπολογία της κυβέρνησης που προβλέπει την έναρξη ισχύος του νόμου ήδη από την 1 η Σεπτεμβρίου, αντί της 1ης Ιανουαρίου 2019, που προβλεπόταν αρχικά.
Σύμφωνα με την κυβέρνηση, ο"κανονικός" χρόνος εργασίας θα συνεχίσει να παραμένει στις οκτώ ώρες ημερησίως ή σαράντα ώρες εβδομαδιαίως, ενώ με την νέα παράταση του ωραρίου χαλαρώνουν οι κανόνες για την απασχόληση και οι εργαζόμενοι θα μπορούν να απασχολούνται έως και δώδεκα ώρες την ημέρα ή έως και 60 ώρες την εβδομάδα.
Αυτό, σύμφωνα με τους επικριτές της κυβέρνησης και του νόμου, "υποτίθεται" ότι θα είναι προαιρετικό και θα αφορά υπερωρίες που προβλέπονταν και στο παρελθόν, αν και είναι βέβαιο, όπως σημειώνουν πως οι εργαζόμενοι θα είναι αναγκασμένοι να υποκύπτουν στις απαιτήσεις των εργοδοτών.
Η πλειοψηφία στη Βουλή απέρριψε αίτημα που είχε καταθέσει νωρίτερα το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Σοσιαλδημοκρατικό, του πρώην καγκελάριου Κρίστιαν Κερν, για τη διεξαγωγή σχετικού δημοψηφίσματος, ενώ οι κοινοβουλευτικοί εκπρόσωποι της αντιπολίτευσης κατήγγειλαν με δριμύτητα το γεγονός ότι πληροφορήθηκαν από τα ΜΜΕ την εμπρόθεσμη έναρξη ισχύος του νόμου ήδη από την 1η Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για μία επίθεση κατά των εργαζόμενων και "εσείς θα περάσετε στην ιστορία όχι μόνον ως προδότες των εργαζομένων, αλλά γιατί κάνετε την αδικία πρόγραμμα σας", τόνισε ο Κρίστιαν Κερν, απευθυνόμενος προς τους επικεφαλής της κυβέρνησης, τον καγκελάριο Σεμπάστιαν Κουρτς και τον αντικαγκελάριο και αρχηγό των Ελευθέρων Χάιντς-Κρίστιαν Στράχε.
Τι ισχύει στην Ευρώπη
Τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Organization for Economic Cooperation and Development) που καταγράφει την εργασία σε 35 μέλη του από τον "δυτικό κόσμο δείχνουν ότι ο μέσος Μεξικανός ξοδεύει 2,255 ώρες εργασίας το χρόνο, κάτι που αντιστοιχεί σε 43 ώρες τη βδομάδα.
Στις ΗΠΑ, οι εργαζόμενοι εργάζονται 1,783 ώρες το χρόνο, και έρχονται στο μέσο της κατάταξης.
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως στη χώρα μας το 11% της εργασίας είναι μερικής απασχόλησης, ενώ στην κορυφή της σχετικής λίστας είναι η Ολλανδία με 37,7%, και ακολουθεί η Ελβετία με 27% και η Αυστραλία με 25,9%.
Οι αυτοαπασχολούμενοι στη χώρα μας ανέρχονται στο 34,1% της συνολικής εργασιακής απασχόλησης, με την Ελλάδα να είναι στη δεύτερη θέση πίσω από την Κολομβία όπου η αυτοαπασχόληση ανεβαίνει στο 51,3%.
Λιγότερες ώρες, μεγαλύτερη παραγωγή
Όπως δείχνουν τα στοιχεία του OECD, η Γερμανία καταφέρνει να έρχεται πρώτη σε παραγωγή, με τους Γερμανούς εργαζόμενους να είναι 27% πιο παραγωγικοί από τους Βρετανούς που δουλεύουν περίπου 1,680 ώρες το έτος. Ακόμη, Ολλανδοί, Γάλλοι και Δανοί εργάζονται λιγότερες από 1,500 ώρες το χρόνο κατά μέσο όρο, ενώ οι Δανοί έχουν και τις καλύτερες συνθήκες εργασίας στην υφήλιο σύμφωνα με την έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Σύμφωνα με τη στατιστική καταγραφή του ΟΟΣΑ, ο "μέσος όρος του χρόνου εργασίας" αφορά στο σύνολο του οικονομικά ενεργού πληθυσμού και σε αυτό συμπεριλαμβάνονται όλες οι μορφές απασχόλησης (πλήρης και μερική απασχόληση).
Ο χαρτογράφος, γλωσσολόγος και μαθηματικός Jakub Marian έχει δημιουργήσει έναν χάρτη που δείχνει τον μέσο όρο των ωρών εργασίας ανά εβδομάδα στην Ευρώπη.
Καθώς περιλαμβάνει μερικής απασχόλησης εργαζόμενους, τα νούμερα που περιλαμβάνει είναι μικρότερα των 40 ωρών που πολλοί εργαζόμενοι συμπληρώνουν κάθε εβδομάδα. Τα στοιχεία είναι τα πιο πρόσφατα του ΟΑΣΕ, και δείχνουν τις συνολικές ώρες εργασίας ανά χώρα. Ο Marian πήρε αυτά και μετά διαίρεσε το νούμερο της κάθε χώρας με το 52,14, το μέσο όρο των εβδομάδων μιας χρονιάς.
Τι ισχύει στη Γαλλία
Από το 2000, το όριο στα ωράρια εργασίας στη Γαλλία βρίσκεται στις 35 ώρες την εβδομάδα. Εάν οι εργαζόμενοι χρειαστεί να ξεπεράσουν αυτό το ωράριο, τότε θα πληρωθούν υπερωρίες. Πρόκειται ίσως για το χαμηλότερο όριο στην Ευρώπη. Ακόμα, ανάμεσα σε κάθε βάρδια, θα πρέπει να μεσολαβούν 11 ώρες ξεκούρασης, ενώ μπορεί να επιβληθεί πρόστιμο σε μια κερδοφόρα εταιρεία ή επιχείριση που απέλυσε εργαζομένους της. Το 35ωρο ίσως σύντομα θα αποτελεί παρελθόν και δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα της εργασιακής μεταρρύθμισης που έχει υιοθετήσει ο Εμανουέλ Μακρόν.Οι επιχειρήσεις έχουν πλέον δια νόμου το δικαίωμα να διαπραγματεύονται ωράριο και αμοιβές με τα συνδικάτα. Αυτή είναι η «κερκόπορτα» που ανοίγει -σε ένα 35ωρο που ήδη παραβιάζεται- προς τις πιο ευέλικτες μορφές απασχόλησης.
Τι ισχύει στη Γερμανία
Το ημερήσιο ωράριο εργασίας, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις οκτώ ώρες, σε εξαιρετικές περιπτώσεις είναι δυνατόν, μέχρι δέκα ώρες. Αν γίνει αυτή η εξαίρεση, πρέπει να δοθεί αποζημίωση εντός 24 εβδομάδων (ή έξι μηνών). Στο τέλος, δεν επιτρέπονται να φαίνονται, περισσότερες από οκτώ ώρες στο λογαριασμό. Οι υπολογισμοί βασίζονται στις εργάσιμες ημέρες, συμπεριλαμβανομένων και τα Σάββατα. Πριν από λίγους μήνες ανακοινώθηκε μια σημαντική συμφωνία που έκλεισε το συνδικάτο IG Metall και φέρνει ριζικές αλλαγές στο εργασιακό τοπίο της Γερμανίας αλλά και στην ποιότητα ζωής των απασχολούμενων. Από τις αρχές του 2019, τα 2,3 εκατ. εργαζόμενοι που εκπροσωπούνται από το σωματείο, όχι μόνο θα πάρουν αύξηση στο στο μισθό τους, της τάξεως ου 4,3% αλλά θα έχουν και την δυνατότητα επιλογής ενός πιο ευέλικτου ωραρίου.
Συγκεκριμένα το σωματείο κατά την διαπραγμάτευση του με τους εκπροσώπους αυτοκινητοβιομηχανιών – μεταξύ των οποίων κολοσσοί όπως η Mercedes Benz Daimler- έκλεισε συμφωνία η οποία θα επιτρέπει στους εργαζόμενους να εργάζονται μόνο 28 ώρες την εβδομάδα. Το 28ωρο μπορούν να επιλέξουν ελεύθερα όλοι οι εργαζόμενοι που εκπροσωπούνται από το σωματείο, για διάστημα δύο ετών. Η επιλογή αυτή, δίνει τη δυνατότητα πχ σε γονείς να περάσουν για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους, τα οποία μπορεί για παράδειγμα να αρχίζουν σχολείο. Μετά την ολοκλήρωση των δύο ετών, οι εργαζόμενοι μπορούν να επιστρέψουν στο πλήρες ωράριο χωρίς να αντιμετωπίσουν καμία άρνηση από την εταιρεία, κάτι που συνέβαινε πολύ συχνά όταν ένας εργαζόμενος επέλεγε μέχρι σήμερα την ημιαπασχόληση και η επιχείρηση αρνιόταν στη συνέχεια να του του επιτρέψει να επιστρέψει στην πλήρη απασχόληση.
Συμβάσεις μηδενικού ωραρίου
Η σύμβαση είναι μια εργασιακή πρακτική κατά την οποία ο εργαζόμενος πρέπει να είναι διαθέσιμος να εργαστεί ανά πάσα στιγμή τον χρειαστεί ο εργοδότης, ο οποίος τον προσλαμβάνει χωρίς να του προσδιορίζει τον ελάχιστο αριθμό ωρών που θα τον απασχολεί. Είναι ένα καθεστώς κατά κάποιον τρόπο εργασιακής εφεδρείας σύμφωνα με το οποίο όταν δουλεύει κάποιος πληρώνεται και όταν δεν δουλεύει απλά περιμένει να χτυπήσει το τηλέφωνο. Οι συμβάσεις αυτές υιοθετήθηκαν ευρέως στη Βρετανία. Οι Συντηρητικοί στόχευαν στη δημιουργία δύο εκατομμυρίων θέσεων εργασίας από το 2010 χάρη σε αυτό που ονόμασαν “ευέλικτη αγορά εργασίας” με συμβάσεις μηδενικού ωραρίου. Οι εργαζόμενοι δέχονται πιέσεις να απεμπολήσουν τα δικαιώματά τους για ίσες αμοιβές, να αποδέχονται συμβόλαια με ανούσιες ασφαλιστικές καλύψεις, να αποκηρύττουν τις άδειες μετ’ αποδοχών. Σύμφωνα με τη βρετανική Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ONS), 903.000 άτομα, που αντιστοιχούν στο 2,9% του εργατικού δυναμικού στη Βρετανία, εργάζονταν με τέτοιου είδους συμβάσεις το δεύτερο τρίμηνο του 2016, συγκριτικά με 747.000, ή 2,4%, ένα χρόνο νωρίτερα.
Το πείραμα της Σουηδίας
Το 2015 ένας οίκος ευγηρίας στο Γκέτεμποργκ της Σουηδίας εφάρμοσε ένα πείραμα, με 6 ώρες εργασίας. Το πείραμα διήρκεσε 2 χρόνια και οι εργαζόμενοι είχαν δει βελτίωση, στην υγεία τους, στις άδειες τους, αλλά και στην ποιότητα της εργασίας τους. Για τις 68 νοσοκόμες που εργάζονται 6 αντί για 8 ώρες την ημέρα, αλλά με τον ίδιο μισθό ήταν αναγκαίο να προσληφθούν άλλα 17 άτομα. Το κόστος των προσλήψεων ήταν στα 1,26 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό θεωρήθηκε πολύ μεγάλο για το δημοτικό συμβούλιο του Γκέτεμποργκ, της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Σουηδίας, όπου οι άδειες και η εργασιακή εξάντληση φτάνουν στα υψηλότερα επίπεδα στη χώρα. Αυτή η πρωτοβουλία ξεκίνησε από την αριστερή πλειοψηφία και καταργήθηκε με πρωτοβουλία της ομάδας που έχει τώρα την πλειοψηφία και δεν δείχνει να έχει πειστεί για την αποτελεσματικότητα του μέτρου.
