Ιάπωνες νευροεπιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να «δουν» σε ένα βαθμό τα όνειρα ανθρώπων με τη βοήθεια υπολογιστών, κάνοντας ένα ακόμα βήμα στο «διάβασμα» των ανθρώπινων ονείρων, κάτι το οποίο μερικοί θεωρούν μεγάλο επίτευγμα και άλλοι μεγάλο εφιάλτη.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Γιουκιγιάσου Καμιτάνι των Εργαστηρίων Υπολογιστικής Νευροεπιστήμης ATR στο Κιότο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Science, χρησιμοποίησαν την απεικονιστική τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI), σύμφωνα με το BBC, σε συνδυασμό με ειδικό λογισμικό ηλεκτρονικού υπολογιστή, και κατόρθωσαν να «διαβάσουν» με ποσοστό ακρίβειας 60% τις ονειρικές εικόνες που οι εθελοντές του πειράματος έβλεπαν, καθώς κοιμούνταν.
Οι Ιάπωνες ερευνητές συνεργάστηκαν με τρεις εθελοντές που κοιμούνταν και ονειρεύονταν σε συνθήκες εργαστηρίου. Μόλις οι εθελοντές φαινόταν πως ονειρεύονταν, οι επιστήμονες τους ξυπνούσαν και τους ζητούσαν να περιγράψουν τι είχαν δει στον ύπνο τους. Αυτό επαναλήφθηκε πάνω από 200 φορές με καθέναν από τους τρεις συμμετέχοντες στο πείραμα.
Η παραμικρή ονειρική εικόνα, καταγραφόταν από τους ερευνητές οι οποίοι στη συνέχεια ζήτησαν από τους εθελοντές, ενώ αυτή τη φορά ήσαν ξύπνιοι, να δουν σε μια οθόνη υπολογιστή τις ίδιες εικόνες.
Έτσι, οι επιστήμονες κατάφεραν να συσχετίσουν κάθε εικόνα με ένα νευρωνικό «αποτύπωμα» στον εγκέφαλο των εθελοντών. Με αυτό τον τρόπο δημιούργησαν μια μεγάλη βάση ψηφιακών-νευρωνικών δεδομένων, στην οποία παρόμοιες εικόνες ήσαν ενταγμένες στην ίδια κατηγορία (π.χ. όνειρα σπιτιών, ξενοδοχείων και κάθε άλλου κτίσματος ταξινομήθηκαν ως «οικοδομές»).
Στο επόμενο στάδιο, οι εθελοντές έπεσαν ξανά για ύπνο, μόνο που τώρα πλέον οι εικόνες που δημιουργούσε ο εγκέφαλός τους στη διάρκεια του ονείρου (τα εναλλασσόμενα νευρωνικά μοτίβα), ήταν δυνατό να συσχετιστούν από το λογισμικό του υπολογιστή με συγκεκριμένες εικόνες που ήδη περιείχε η βάση δεδομένων.
Επειδή οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου ενεργοποιούνται όταν κανείς βλέπει την ίδια εικόνα, είτε είναι ξύπνιος, είτε ονειρεύεται, το τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι οι επιστήμονες μπορούσαν να «μαντέψουν» σε σημαντικό βαθμό τι περίπου ονειρεύονταν οι εθελοντές, πριν καν αυτοί ξυπνήσουν και περιγράψουν το όνειρό τους.
Οι Ιάπωνες ερευνητές προτίθενται να εμβαθύνουν την έρευνά τους στο πεδίο που λαμβάνει χώρα ο βαθύς ύπνος, στο μέσον της νύχτας, όπου οι άνθρωποι συνήθως βλέπουν και τα πιο ζωντανά όνειρά τους (στάδιο REM).
Επιπλέον, θέλουν να προχωρήσουν κι άλλο την έρευνά τους για να διαπιστώσουν αν και κατά πόσο είναι δυνατό, μέσα από την καταγραφή, απεικόνιση και ανάλυση της εγκεφαλικής δραστηριότητας, να προβλέψουν άλλες πλευρές των ονείρων, πέρα από τις εικόνες, όπως τα συναισθήματα, τις μυρωδιές, τα χρώματα κ.α. που βιώνει κάποιος όταν ονειρεύεται.
Ο γνωσιακός νευροεπιστήμονας δρ Μαρκ Στόουκς του πανεπιστημίου της Οξφόρδης έκανε λόγο για «συναρπαστική έρευνα», η οποία μας φέρνει πιο κοντά στην εποχή που τα μηχανήματα θα διαβάζουν τα ανθρώπινα όνειρα, όμως προειδοποίησε πως θα είναι σχεδόν αδύνατο στο μέλλον το ίδιο μηχανικό σύστημα αποκωδικοποίησης των ονείρων να μπορεί να «διαβάσει» τα όνειρα του καθενός.
«Ποτέ δεν θα μπορούσαμε πραγματικά να φτιάξουμε ένα μηχάνημα που θα διαβάζει τα όνειρα του οποιουδήποτε. Τα όνειρα έχουν ένα ιδιοσυγκρασιακό χαρακτήρα για τον καθένα, συνεπώς η (ονειρική) εγκεφαλική δραστηριότητα ποτέ δεν θα είναι ομοιόμορφη για όλους».
