Μαυρίλα από παντού. Οι μισθοί μειώνονται, οι συντάξεις ψαλιδίζονται, τα χρόνια δουλειάς αυξάνονται, το φάντασμα της ανεργίας πλανάται πάνω από κεφάλια μισθωτών και μικρομεσαίων...
Οι πολίτες παραδέχονται ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά στη χώρα, αλλά δεν διακρίνουν με ποιο τρόπο θα γίνει αυτό, ούτε βλέπουν πειστικό σχέδιο από την κυβέρνηση. Αντιθέτως, διαπιστώνουν την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις, που ενισχύει τις αμφιβολίες για το αν οι μεγάλες θυσίες θα έχουν τελικά αποτέλεσμα και αυξάνει τη δυσαρέσκεια απέναντι στο πολιτικό σύστημα. Η δυσαρέσκεια αυτή σιγά σιγά μετατρέπεται σε οργή. «Υπάρχει συσσωρευμένο μίσος, το οποίο κάποια στιγμή είναι πολύ πιθανόν να εκφραστεί ακόμη και με ακραίο τρόπο», σημειώνει ο Χρ. Βερναρδάκης της εταιρείας δημοσκοπήσεων VPRC.
«Εκρηκτικές καταστάσεις»
Ο Δ. Μαύρος της MRB διαπιστώνει με έκπληξη ότι η λέξη «ανατροπή» συγκεντρώνει στην τελευταία μέτρηση 50% θετικών κρίσεων. «Αυτό σημαίνει ότι έχει αυξηθεί σημαντικά το τμήμα των πολιτών που θέλουν να διαλύσουν τους κανόνες», σημειώνει. Τα παραπάνω ευρήματα ενισχύουν την άποψη εκείνων που μιλούν για «εκρηκτικές καταστάσεις». Ο Χρ. Βερναρδάκης πιστεύει ότι το κρίσιμο διάστημα θα είναι οι αρχές φθινοπώρου, οπότε αναμένονται κινητοποιήσεις σε σχολεία και πανεπιστήμια, πολλοί μικρομεσαίοι θα βρίσκονται σε απόγνωση και θα υπάρχει κύμα απολύσεων στον ιδιωτικό τομέα. Τι επίδραση θα έχουν όλα αυτά στο πολιτικό σύστημα; «Οσο συγκεντρώνεται δυσαρέσκεια, αρκεί ένα γεγονός να λειτουργήσει ως καταλύτης, όπως έγινε το Βατοπέδι το 2008 για τον Καραμανλή», λέει ο Γ. Μαυρής της Public Issue.
«Η χώρα θα βγει με κέρδος από αυτές τις αλλαγές, εμείς ως ΠΑΣΟΚ θα βγούμε με ζημιά», αναγνωρίζει κορυφαίος υπουργός. Στις εταιρείες μετρήσεων ομολογούν ότι πρώτη φορά καταγράφουν κλίμα αμφισβήτησης σε τέτοια ποσοστά. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα αστάθμιστα δεδομένα της VPRC η αδιευκρίνιστη ψήφος φθάνει το ιλιγγιώδες 58,9%, ενώ αυτοί που δήλωσαν ευθέως ότι ψηφίζουν ΠΑΣΟΚ ήταν μόλις 17,1% και Ν.Δ. 6,1%. Στο 41,1% καταγράφει την αδιευκρίνιστη ψήφο η MRB. Η δημιουργία νέων κομμάτων από τους Ανανεωτικούς του ΣΥΡΙΖΑ και την Ντόρα Μπακογιάννη δεν φαίνεται να αλλάζουν αυτή την εικόνα, αφού, όπως λένε από τις εταιρείες δημοσκοπήσεων, «τα στελέχη που πρωταγωνιστούν σε αυτές τις κινήσεις είναι κι αυτά μέρος του σημερινού συστήματος, άρα δεν μπορούν να αποτελέσουν και τη λύση του». Είναι πιθανόν όμως να οδηγηθούμε σε πολυκερματισμό με απροσδιόριστες συνέπειες.
Ανάκαμψη από το 2011
Στην κυβέρνηση ευελπιστούν ότι με την ψήφιση του εργασιακού και του ασφαλιστικού κλείνει ο μεγάλος κύκλος των δυσάρεστων μέτρων. Προσδοκούν, δε, ότι αν η ύφεση το 2010 είναι τελικά μικρότερη και αρχίσει η ανάκαμψη από το τέλος του 2011, τότε, έως το 2013 που είναι ο χρόνος των εκλογών, υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης της κατάστασης για το ΠΑΣΟΚ. Γι' αυτό συνεργάτες του πρωθυπουργού χαρακτηρίζουν «αστεία» τη συζήτηση περί εκλογών το φθινόπωρο (εκτός αν υπάρχει αδυναμία διακυβέρνησης). Ολα αυτά υπό την αίρεση των οικονομικών εξελίξεων. «Αν φανεί ότι οι θυσίες του κόσμου, δεν έχουν αποτέλεσμα, τότε ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα επακολουθήσει», τονίζει κυβερνητικό στέλεχος.
Σταύρος Λιλόγλου
ΠΗΓΗ:ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
