Youtube: Michael MillerΟι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν δύο πόλεις στο νησί της Σαλαμίνας, την Αρχαία και την Ομηρική Σαλαμίνα. Η τελευταία βρισκόταν στη Νότια πλευρά του νησιού και ήταν «νοτίως τετραμμένην προς Αίγιναν» όπως αναφέρει ο Παυσανίας.
Η αρχαία πόλη ήταν στη χερσονοειδή περιφέρεια που σήμερα ονομάζεται Κυνόσουρα και στην αμέσως μικρότερη χερσόνησο όπου σήμερα βρίσκεται το Καματερό και μέρος του Αμπελακίου. Η κυρίως πόλη βρισκόταν στην πλευρά του Αμπελακίου και διέθετε ερείπια περιβόλου, τειχών και οικοδομημάτων αρχαίων τα οποία σχετίζονται με τα «αγοράς ερείπια», το «Αιάντειον», το «Τέμενος Αίαντος», το «Ιερόν Ασκληπιού», τον «Βωμόν των δώδεκα Θεών», τον ανδριάντα του Σόλωνος και της Δημοκρατίας, τη Στοά την Εξέδρα, το Γυμνάσιος, τα Ιερά του Ερμού και του Διονύσου, όπου εκεί εκτελούνταν οι ιστορικές «Έρμαιαι και Διονύσου Εορταί».
Η αρχαία αυτή πόλη θεωρείται ότι συνοικίστηκε μετά την προσάρτηση του νησιού στο Κράτος των Αθηνών, ή ότι ο από τότε κάποιος οικισμός που πιθανώς προϋπήρχε εκεί, αναπτύχθηκε σε πόλη, στην πόλη που κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. μνημονεύεται ως Κόλουρις και ταυτίζεται με την πόλη της Σαλαμίνας των ιστορικών χρόνων, αναφέρεται στη λεζάντα του σχετικού βίντεο του καναλιού Michael Miller.
Υστεροελλαδικά ευρήματα υπάρχουν στη θέση «Καμίνια», στον απέναντι από την Πούντα βραχίονα του όρμου του Αμπελακίου, στη βάση του ακρωτηρίου της Κυνόσουρας, τα οποία ευρήματα σχετίζονται με κάποιο οικισμό που λανθάνει στα Σελήνια. Μετά την κατάκτηση του νησιού από την εγκατάσταση Αθηναίων Δημοτών και Αθηναϊκής Διοίκησης, ο όρμος του Αμπελακίου με τη μικρή κοιλάδα του και την επαφή με το λιμάνι του Πειραιά έδωσε τη δυνατότητα να εγκατασταθεί εκεί το δημιουργούμενο αστικό κέντρο όλου του νησιού και να σχηματισθεί εκεί η ξακουστή πόλη του Χρυσού αιώνα του Περικλή (5ος π.Χ.) και ο όρμος αυτός να γίνει λιμάνι επικοινωνίας, εμπορικός σταθμός και ανταλλαγής αγαθών. Επιβεβαίωση της ακμής της πόλης αποτελούν και τα ευρήματα της ανασκαφής που διενήργησε το 1918 ο Αντώνιος Κεραμόπουλος. Αποκαλύφθηκαν μέρος του τείχου της πόλης με πέντε πύλες, βάθρα ανασθημάτων, θραύσματα αναθηματικών αγγείων κ.α.
Η Σαλαμίνα των Ελληνιστικών πλέον χρόνων παρουσιάζεται ως αυτόνομος Δήμος, με δικαίωμα να κόβει νομίσματα μέχρι και τους Ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους, στην ουσία όμως τελούσε κάτω από την άμεση εξάρτηση της Αθήνας. Οι Αθηναίοι θεωρούσαν την Αρχαία πόλη σημαντικό εμπορικό σταθμό και τούτο φαίνεται από την επιμονή που έδειχναν στο να διατηρήσουν τα δικαιώματα στις προσόδους του Νησιού. Περισσότερο όμως εμφανής είναι η εξάρτηση της Σαλαμίνας από την Αθήνα και στους Σαλαμίνιους, αλλά που περιλάμβανε και συμμετοχή Αθηναίων εφήβων ένοπλων στο εσωτερικό του νησιού.
Επιγραφές μας πληροφορούν ότι τα τείχη της Σαλαμίνας επισκευάστηκαν μεταξύ των ετών 307 π.Χ. και 304 π.Χ. Επίσης γύρω στο 130 π.Χ. οικοδομήθηκε ένας από τους τοίχους της Στοάς, επισκευάστηκαν τα ιερά και επικοσμήθηκαν διάφορες θέσεις της πόλης.
Από όλα όσα αναφέραμε γίνεται κατανοητό ότι η αρχαία πόλη της Σαλαμίνας αποτελούσε έναν από τους πλέον σημαντικούς οικονομικούς και εμπορικούς σταθμούς της αρχαιότητας και διαδραμάτιζε ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Ανασκαφές που τακτικά εκτελεί η Β’ Εφορεία Αρχαιοτήτων υπό την επίβλεψη της Εφόρου Αρχαιοτήτων κας Ιφιγένειας Δεκουλάκου φέρνουν στο φως σημαντικές αρχαιότητες.
Ένα από τα τελευταία ευρήματα είναι ένα ψηφιδωτό της Δρυίδος, καθώς επίσης και λείψανα οικιών που διατηρούνται σε πολλή καλή κατάσταση, με εσωτερικές αυλές, πηγάδια και λουτρικές εγκαταστάσεις. Οι τάφοι είναι κυρίως λακκοειδείς και κιβωτιόσχημοι και σπάνια κεραμοσκεπείς. Διαπιστώνουμε λοιπόν πως τα ευρήματα θα είναι ανεξάντλητα και θα δώσουν την πρέπουσα θέση προβολής της Αρχαίας Σαλαμίνας.
Δείτε το βίντεο - drone
