Οι επιστήμονες συμφωνούν: Το πιο επικίνδυνο πράγμα για την ηλικία μετά τα 50 δεν είναι η πτώση με αλεξίπτωτο ή το crowd-surfing ή ακόμα και τα περιπετειώδη ταξίδια τα Σαββατοκύριακα.
Δεν είναι καν η κατανάλωση κόκκινου κρέατος ή η αποφυγή της άσκησης. Το πιο επιβαρυντικό για τους 50+ είναι η κοινωνική απομόνωση, αφού η μοναξιά μπορεί να είναι επιζήμια συναισθηματικά και ψυχολογικά, αλλά όπως αποδεικνύεται είναι βλαβερή και για τη σωματική υγεία.
Photo: Pixabay
Πολλοί άνθρωποι βιώνουν κοινωνική απομόνωση κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης. Η μοναξιά επηρεάζει περίπου το ένα τρίτο των ατόμων ηλικίας 45 ετών και άνω και η κοινωνική απομόνωση επηρεάζει σχεδόν το ένα τέταρτο των 65 ετών και άνω, σύμφωνα με πηγή του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC). H μοναξιά -ειδικά για τους ηλικιωμένους- είναι τόσο διαδεδομένη που ορισμένες κυβερνήσεις όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιαπωνία, έχουν στην πραγματικότητα προσθέσει “Yπουργούς μοναξιάς” στις κυβερνητικές ομάδες.
Ο Ολλανδο-Καναδός ερευνητής γεροντολογίας Eddy Elmer εξηγεί στο βιβλίο “The Big 100: The New World of Super-Aging” του William J. Kole ότι η μοναξιά «προκαλεί φθορές στο σώμα που γίνονται πιο έντονες με την πάροδο του χρόνου» κι αν κανείς το αναζητήσει περισσότερο θα ανακαλύψει ότι η μοναξιά σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί πραγματικά να αυξήσει τον κίνδυνο θανάτου κατά 26%.
Πώς η μοναξιά επηρεάζει τη σωματική υγεία
Η μοναξιά μπορεί να κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στο άγχος και την κατάθλιψη, κι αυτό επιδεινώνεται για άτομα άνω των 50 ετών, εγκυμονώντας αυξημένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς και παθήσεων που σχετίζονται με τη γνωστική ικανότητα. Η κοινωνική απομόνωση και η μοναξιά έχουν επίσης συνδεθεί με υψηλότερους κινδύνους διαβήτη τύπου 2 και εθισμούς. Μια μακροχρόνια μελέτη σε πάνω από 10.000 άτομα εξέτασε τη σχέση μεταξύ κοινωνικών συνηθειών και περιπτώσεων άνοιας σε άτομα ηλικίας 50, 60 και 70 ετών. Διαπίστωσε ότι όσοι ανέφεραν ότι είχαν συχνή κοινωνική επαφή, ειδικά με φίλους, είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια σε κάθε ηλικία.
Αντίθετα, η διατήρηση κοινωνικών σχέσεων και συνδέσεων, λένε οι ειδικοί, έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. «Μπορεί να φαίνεται ότι ένα απλό γεια σε έναν άνθρωπο που δεν είναι ένας φίλος από τα παλιά αλλά ένας νέος γείτονας -αυτό ονομάζεται «αδύναμος δεσμός»- ότι είναι μια κίνηση χωρίς νόημα, στην πραγματικότητα όμως μας φέρνει σε επαφή με ένα άλλο άτομο, ένα από τα πράγματα που λείπουν όταν νιώθει κανείς μοναξιά», εξηγεί η Dr. Leipzig, γηρίατρος. «Οπότε είναι μία αρχή, αφού αυτοί οι «αδύναμοι δεσμοί» μπορούν να ενισχυθούν με την πάροδο του χρόνου σε κάτι πιο “ισχυρό”, προσθέτει. “Μπορεί να βοηθήσει επίσης η επαφή με νέες κοινωνικές ομάδες.
Αντίθετα, η διατήρηση κοινωνικών σχέσεων και συνδέσεων, λένε οι ειδικοί, έχει το αντίθετο αποτέλεσμα. «Μπορεί να φαίνεται ότι ένα απλό γεια σε έναν άνθρωπο που δεν είναι ένας φίλος από τα παλιά αλλά ένας νέος γείτονας -αυτό ονομάζεται «αδύναμος δεσμός»- ότι είναι μια κίνηση χωρίς νόημα, στην πραγματικότητα όμως μας φέρνει σε επαφή με ένα άλλο άτομο, ένα από τα πράγματα που λείπουν όταν νιώθει κανείς μοναξιά», εξηγεί η Dr. Leipzig, γηρίατρος. «Οπότε είναι μία αρχή, αφού αυτοί οι «αδύναμοι δεσμοί» μπορούν να ενισχυθούν με την πάροδο του χρόνου σε κάτι πιο “ισχυρό”, προσθέτει. “Μπορεί να βοηθήσει επίσης η επαφή με νέες κοινωνικές ομάδες.
Οι μελέτες δείχνουν ότι όσο μεγαλύτερος αριθμός “αδύναμων δεσμών” έχει ένα άτομο, τόσο χαμηλότερη είναι η αίσθηση της μοναξιάς”.
Ενώ προφανώς η ύπαρξη ισχυρών δεσμών βοηθάει πολύ, λέει η Dr. Leipzig, οι μικρές χειρονομίες και οι επαφές με γνωστούς από τον ευρύτερο κύκλο, μπορούν να έχουν οφέλη. Ενώ οι νέες γνωριμίες είναι υπέροχες, οι πιο ισχυροί δεσμοί, όπως η οικογένεια ή οι στενοί παλιοί φίλοι, είναι το κλειδί για να παραμείνουμε συναισθηματικά, σωματικά και ψυχολογικά υγιείς καθώς μεγαλώνουμε. Η διατήρηση φιλιών δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά είναι ζωτικής σημασίας.
«Μην περιμένετε να κάνει κάποιος άλλος την πρώτη κίνηση. Το να κάνετε το βήμα και να ξεκινήσετε μία νέα σύνδεση μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή σας», λέει η γηρίατρος και προσθέτει: «Ο εθελοντισμός – είτε σε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό είτε σε μία κοινότητα, είναι επίσης μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση». Αυτή η μεταβατική περίοδος, όπως η συνταξιοδότηση ή η στιγμή που τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, είναι η κατάλληλη στιγμή για νέες συνήθειες και επέκταση του κοινωνικού κύκλου.
Aρνητικές Επιπτώσεις
«Μην περιμένετε να κάνει κάποιος άλλος την πρώτη κίνηση. Το να κάνετε το βήμα και να ξεκινήσετε μία νέα σύνδεση μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή σας», λέει η γηρίατρος και προσθέτει: «Ο εθελοντισμός – είτε σε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό είτε σε μία κοινότητα, είναι επίσης μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση». Αυτή η μεταβατική περίοδος, όπως η συνταξιοδότηση ή η στιγμή που τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι, είναι η κατάλληλη στιγμή για νέες συνήθειες και επέκταση του κοινωνικού κύκλου.
Aρνητικές Επιπτώσεις
• Κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών
• Εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ
• Αντικοινωνική συμπεριφορά
• Καρδιαγγειακές παθήσεις και εγκεφαλικό
• Μειωμένη μνήμη και μάθηση
• Κατάθλιψη
• Αυξημένα επίπεδα στρες
• Κακή λήψη αποφάσεων
Οι μοναχικοί ενήλικες επίσης ασκούνται λιγότερο από εκείνους που δεν είναι μόνοι. Η διατροφή τους είναι μεγαλύτερη σε λιπαρά, ο ύπνος τους είναι λιγότερο αποτελεσματικός και αναφέρουν περισσότερη κούραση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Η κοινωνική απομόνωση διαταράσσει επίσης τη ρύθμιση των κυτταρικών διεργασιών μέσα στο σώμα, προδιαθέτοντας τους μοναχικούς ανθρώπους σε πρόωρη γήρανση.
Αντίθετα η διατήρηση ισχυρών κοινωνικών δεσμών, αποδεδειγμένα πια, μπορεί να βοηθήσει για μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή.
Εισαγωγική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
Εισαγωγική φωτογραφία: Getty Images / Ideal Image
