Μπορεί στο δημοψήφισμα του 1974 να κέρδισε με ποσοστό 69,2% η Αβασίλευτη Δημοκρατία αλλά, να, που σχεδόν μισό αιώνα μετά το πολιτειακό “ανοίγει” κατά έναν ιδιόμορφο τρόπο ξανά κυρίως εξαιτίας των χειρισμών της κυβέρνησης στο θέμα της κηδείας του τέως βασιλιά!
Μάλιστα το Μέγαρο Μαξίμου αντέδρασε πάλι με μεγάλη χρονοκαθυστέρηση. Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες της “κυριακάτικης δημοκρατίας”, μόλις την Πέμπτη το βράδυ άρχισαν να συνειδητοποιούν εκεί το εύρος των αντιδράσεων που είχαν πυροδοτηθεί εντός της ΝΔ αλλά και σε ένα ευρύτερο πεδίο της κοινής γνώμης που παρακολουθεί με μεγαλύτερη ψυχραιμία και λιγότερο φανατισμό τα πράγματα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σημειωθεί το πρωί της επομένης μια ακόμη αναδίπλωση με την αναβάθμιση της εκπροσώπησης της κυβέρνησης στην κηδεία δια μέσου του αντιπροέδρου της Τ. Πικραμμένου.
Η αγωνία που επικρατεί τώρα στο πρωθυπουργικό επιτελείο συνδέεται αφενός με το μέγεθος της συμμετοχής κόσμου που θα υπάρξει αύριο Δευτέρα κατά το “λαϊκό προσκύνημα” και την κηδεία και αφετέρου με την προσέλευση υπουργών, βουλευτών και στελεχών της ΝΔ στην τελετή η οποία αναμένεται μεγάλη. Τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα είχαν ενταθεί οι βολιδοσκοπήσεις έως και πιέσεις από τα ηγετικά κλιμάκια του κόμματος προκειμένου να αποτραπούν πολλές παρουσίες αλλά τα αποτελέσματα υπήρξαν μάλλον πενιχρά. Σε αρκετές περιπτώσεις γαλάζια στελέχη που δεν μπορούν να χαρακτηριστούν μάλιστα και ως “φιλοβασιλικά” και κλήθηκαν να μην πάνε αντέδρασαν και απάντησαν, εν μέσω εντάσεων και προστριβών, ότι έχουν πάρει την απόφασή τους.
Στην πρώτη φάση αρκετοί υποστήριζαν ότι ο Κ. Μητσοτάκης στο πλαίσιο του σχεδιασμού του δεν θα είχε πρόβλημα εάν μερικοί από τους υπουργούς και πρωτοκλασάτους της ΝΔ λειτουργούσαν ως “αναχώματα” απέναντι στη δυσαρέσκεια για την επιλογή να μην αποδοθούν τιμές αρχηγού κράτους στον πρώην βασιλιά. Ορισμένοι μάλιστα με αλαζονεία έσπευδαν να προεξοφλήσουν -και δημοσίως- ότι όλα αυτά “θα ξεχαστούν” μετά την Δευτέρα, δίχως να απειλείται με πρόβλημα η κυβέρνηση. Στην πορεία διαπιστώθηκε όμως ότι η κατάσταση βγαίνει “εκτός ελέγχου” και είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να υπάρξει τελικά κύμα συμμετοχής κόσμου αλλά και προσωπικοτήτων από διάφορους χώρους -πέραν των ξένων επισήμων που θα έρθουν- το οποίο θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις εντυπώσεις αλλά είναι πολύ πιθανό να παραγάγει και πολιτικά αποτελέσματα.
Η αφελής και εντελώς ρηχή εκτίμηση που επικράτησε στηρίχθηκε στο ότι καθώς έχουν περάσει 49 χρόνια από το δημοψήφισμα δεν έχει απομείνει αξιοσημείωτο “φιλοβασιλικό κοινό” που να αντιστοιχεί στο ποσοστό του 31% εκείνης της εποχής. Το γεγονός ότι σε πολλές εκλογικές περιφέρειες της χώρας -συμπεριλαμβανομένου του Λεκανοπεδίου- υπάρχουν ισχυροί και δυναμικοί πυρήνες που επηρεάζουν αποφασιστικά μέχρι σήμερα ακόμη και την εκλογή βουλευτών ακυρώνει από μόνο του σημαντικά αυτή την προσέγγιση. Ειδικά σε περιοχές όπως η Πελοπόννησος και η Μακεδονία είναι εντελώς ανιστόρητο να παραγνωρίζει κανείς αυτή την πραγματικότητα η οποία διαπερνά και όλους σχεδόν τους πολιτικούς χώρους.
Το σημαντικότερο όμως είναι -όπως επισημαίνουν και ειδικοί αναλυτές- ότι σε αυτή την ιστορική συγκυρία που το πολιτικό και θεσμικό εποικοδόμημα στη χώρα μας διέρχεται βαθιά και πολύχρονη κρίση μια αφορμή όπως ο θάνατος και η κηδεία του τέως βασιλιά μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης ευρύτερων -και άγνωστων ακόμη ως προς την διαμόρφωση και εξέλιξή τους- διεργασιών. Η ανυποληψία που χαρακτηρίζει το σημερινό κομματικό σύστημα, η σήψη και η διαφθορά σε συνδυασμό με την οικονομική και κοινωνική κρίση συνθέτουν ένα σκηνικό παρακμής που κατά πολλούς αναζωπυρώνει και τα ερωτήματα για την ποιότητα της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας που κτίστηκε στον τόπο μας. Στο πλαίσιο αυτό ήδη έχουν ξεκινήσει κάποιες πρώτες συζητήσεις για το αναγκαίο “restart” σε θεσμικό επίπεδο αφού είναι αβέβαιο αν ακόμη και οι επερχόμενες εκλογές θα δώσουν ουσιαστικές λύσεις. Γι αυτό και δεν προκαλεί εντύπωση ότι οι αντιδράσεις στους χειρισμούς της κυβέρνησης έχουν αρκετές αφετηρίες και δεν απηχούν μόνο ένα “στενό φιλοβασιλικό πνεύμα”. Για άλλους είναι διέξοδος ώστε να εκφράσουν από “δεξιά” μια γενικότερη δυσφορία για αποφάσεις και προσανατολισμούς που έχουν τη σφραγίδα του κ. Μητσοτάκη σε διάφορα μέτωπα και για άλλους είναι ευκαιρία περαιτέρω όξυνσης των -ούτως ή άλλως- εύθραυστων ισορροπιών στην πορεία προς τις εκλογές.
Ενδιαφέρον έχει άλλωστε ότι την ενόχληση και τις διαφωνίες τους με την απόφαση να αντιμετωπιστεί ως “ιδιώτης” ο Κωνσταντίνος κατέγραψαν επίσης πρόσωπα και παράγοντες που προέρχονται από τον “αντιβασιλικό χώρο” με το δικό τους σκεπτικό για τις προτεραιότητες που πρέπει να έχει η χώρα, ύστερα από τόσες δεκαετίες και εν όψει μεγάλων προκλήσεων και προβλημάτων, αντί να επανέρχεται έστω και δια της πλαγίας η συζήτηση για το “πολιτειακό” και να ξύνονται οι πληγές της “εύθραυστης” δημοκρατίας μας .
Όπως και νάχει, ο κ. Μητσοτάκης έχει δεχτεί ήδη μια άτυπη εσωτερική ήττα καθώς η “πολιτική”, όπως χαρακτηρίστηκε, απόφασή του να μην αποδοθούν τιμές αρχηγού κράτους στον τέως βασιλιά δυσαρέστησε τελικά και τις δύο πλευρές με κίνδυνο να χάσει αμφίπλευρα. Από την μία ο ίδιος κινήθηκε έτσι έχοντας ενόψει των εκλογών στραμμένο το ενδιαφέρον του στο “κέντρο” και την “κεντροαριστερά”. Από εκεί τον κατηγορούν όμως ήδη ότι υποχώρησε προ των αντιδράσεων όχι μόνο “στέλνοντας” στην κηδεία τον κ. Πικραμμένο και επιτρέποντας στα στελέχη του να παραστούν αλλά και αποδεχόμενος το λαϊκό προσκύνημα πριν από την εξόδιο ακολουθία στη Μητρόπολη που με τις μέχρι στιγμές ενδείξεις τείνει να μεταβληθεί σε κοσμοσυρροή. Από την άλλη, οι υποχωρήσεις που έκανε θεωρούνται προϊόν ανάγκης και πίεσης μη ικανοποιώντας ούτε την πτέρυγα που θα ήθελε η κηδεία του Κωνσταντίνου ως τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας να μην γίνει με την ιδιότητα του “ιδιώτη”.
Όπως και νάχει, ο κ. Μητσοτάκης έχει δεχτεί ήδη μια άτυπη εσωτερική ήττα καθώς η “πολιτική”, όπως χαρακτηρίστηκε, απόφασή του να μην αποδοθούν τιμές αρχηγού κράτους στον τέως βασιλιά δυσαρέστησε τελικά και τις δύο πλευρές με κίνδυνο να χάσει αμφίπλευρα. Από την μία ο ίδιος κινήθηκε έτσι έχοντας ενόψει των εκλογών στραμμένο το ενδιαφέρον του στο “κέντρο” και την “κεντροαριστερά”. Από εκεί τον κατηγορούν όμως ήδη ότι υποχώρησε προ των αντιδράσεων όχι μόνο “στέλνοντας” στην κηδεία τον κ. Πικραμμένο και επιτρέποντας στα στελέχη του να παραστούν αλλά και αποδεχόμενος το λαϊκό προσκύνημα πριν από την εξόδιο ακολουθία στη Μητρόπολη που με τις μέχρι στιγμές ενδείξεις τείνει να μεταβληθεί σε κοσμοσυρροή. Από την άλλη, οι υποχωρήσεις που έκανε θεωρούνται προϊόν ανάγκης και πίεσης μη ικανοποιώντας ούτε την πτέρυγα που θα ήθελε η κηδεία του Κωνσταντίνου ως τελευταίου βασιλιά της Ελλάδας να μην γίνει με την ιδιότητα του “ιδιώτη”.
Αυτή η φοβικότητα -για την οποία εγκαλείται εκατέρωθεν μάλιστα αν και με διαφορετικά επιχειρήματα- ο κ. Μητσοτάκης ενδέχεται να αποδειχθεί εντελώς απρόσμενα και η αχίλλειος πτέρνα του. Το προφίλ του στιβαρού, μεθοδικού και αποφασιστικού πρωθυπουργού έχει δεχτεί ένα πολύ σοβαρό δημόσιο και εξόφθαλμο πλήγμα ενώ πολλοί σημειώνουν ότι -ανάλογα με τον βαθμό ενόχλησης και δυσφορίας στις μεγαλύτερες κυρίως ηλικίες που θεωρούνται πιο φιλικές ως τώρα προς τη ΝΔ- μπορεί να επηρεαστεί τελικά και ο ακριβής χρόνος διεξαγωγής των εκλογών...
Ανδρέας Καψαμπέλης
Ανδρέας Καψαμπέλης
