Εκρηκτικό μείγμα δημιουργούν οι εξελίξεις τόσο στην οικονομία όσο και στα εθνικά θέματα. Αφενός η επικίνδυνη κλιμάκωση των προκλήσεων από την Τουρκία και αφετέρου τα μαύρα σύννεφα στον οικονομικό ορίζοντα ενισχύουν την πολιτική αβεβαιότητα και δίνουν νέα δυναμική στα σενάρια των εκλογών, ανεξάρτητα από τις συνεχείς διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού ότι για λόγους “θεσμικής τάξης” θα εξαντλήσει την τετραετία.
Ήδη σύμφωνα με πληροφορίες της “κυριακάτικης δημοκρατίας” το υπουργείο Εσωτερικών έχει δρομολογήσει τα χρονοδιαγράμματα και τις απαραίτητες γραφειοκρατικές διαδικασίες για να καταστεί εφικτή η εκτύπωση των ψηφοδελτίων, εφόσον χρειαστεί, εντός του Σεπτεμβρίου. Από τυπικής πλευράς το υπουργείο οφείλει να είναι έτοιμο “δια παν ενδεχόμενο” αλλά η προετοιμασία αυτή συνδυάζεται εν προκειμένω και με άλλα επιμέρους, μικρότερα ή μεγαλύτερα, σημάδια.
Και δεν είναι μόνο η Βουλή που “βράζει” ή το γεγονός ότι ο κ. Μητσοτάκης άρχισε από τώρα να ανακοινώνει προσωπικά υπουργούς που θα είναι -υπό πριμοδότηση- υποψήφιοι βουλευτές. Ούτε μόνο ότι -όπως επιβεβαιώνεται- όλοι οι υπάλληλοι της ΝΔ έλαβαν εντολή να έχουν ολοκληρώσει τις διακοπές και να βρίσκονται στις θέσεις τους το αργότερο έως τις 15 Αυγούστου. Ανάλογη οδηγία όπως μαθαίνουμε έχουν λάβει και τα στελέχη και οι εργαζόμενοι στο Μέγαρο Μαξίμου.
Άμεσα συνδεδεμένη με την κινητικότητα αυτή είναι η επικοινωνία που είχαν κορυφαία στελέχη του Μεγάρου Μαξίμου με τις διοικήσεις των συστημικών τραπεζών διαβιβάζοντας την πρωθυπουργική παράκληση να ανασταλεί το κλείσιμο διαφόρων καταστημάτων ανά την Ελλάδα όχι εσαεί αλλά τουλάχιστον “μέχρι το τέλος του καλοκαιριού”. Το θέμα έχει πάρει τεράστιες κοινωνικές διαστάσεις σε πολλές περιοχές της χώρας, είναι δε χαρακτηριστικό ότι μέχρι και ο πρώην πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου κατάθεσε τις προάλλες ερώτηση (ως ...απλός βουλευτής Αχαΐας) για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι.
Αρκεί να σημειωθεί ότι μόνο για φέτος οι τράπεζες έχουν σχεδιάσει να μειώσουν τον αριθμό των καταστημάτων του δικτύου τους τουλάχιστον κατά 120. Συγκεκριμένα η Τράπεζα Πειραιώς προγραμματίζει να κλείσει άλλα 52 καταστήματα, η Eurobank 25, η Εθνική Τράπεζα 20 με 25 καταστήματα και άλλα 15 η Alpha Bank. Σε κλείσιμο έξι υποκαταστημάτων της που εξυπηρετούσαν επίσης τις ανάγκες του Δημοσίου, όπως και τον εφοδιασμό των τραπεζών σε διάφορες περιοχές έχει προχωρήσει από την αρχή του έτους και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Εκτός από το πρόβλημα των συναλλαγών ειδικά σε απομακρυσμένα και δύσβατα μέρη, σοβαρό κοινωνικό ζήτημα προκαλείται και με τους εργαζόμενους αφού από τους 62.600 υπαλλήλους του 2004, το 2020 είχαν μειωθεί στους 32.540 εργαζόμενους ενώ το τελικό πλάνο των συστημικών τραπεζών προβλέπει να μην ξεπερνούν τα 250 κατά μέσο όρο καταστήματα και ο αριθμός των εργαζομένων τους να είναι μικρότερος από τα 6.000 άτομα.
Μάλιστα δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τα “λουκέτα” στις τράπεζες αποτελούν και ένα από τα καυτά θέματα που αντιμετωπίζουν με τους ψηφοφόρους τους οι περισσότεροι από τους κυβερνητικούς βουλευτές της επαρχίας οι οποίοι βομβαρδίζουν με τη σειρά τους την κυβέρνηση με τα σχετικά αιτήματα φοβούμενοι το κόστος εν όψει των εκλογών που πλησιάζουν.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον για το όλο παζλ έχει μια ακόμη πληροφορία μας. Σε κλειστή σύσκεψη των οικονομικών στελεχών της κυβέρνησης απορρίφθηκε, τουλάχιστον επί του παρόντος, η εισήγηση – βόμβα που υπήρχε στο τραπέζι για αλλαγές στον τρόπο μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων προκειμένου να εξοικονομηθούν, βραχυπρόθεσμα, πόροι για την χρηματοδότηση των μέτρων στήριξης στις ευάλωτες και πιο αδύναμες οικονομικά κοινωνικές ομάδες. Ειδικότερα, στην προσπάθεια να βρεθούν τα αναγκαία κονδύλια επανήλθε μια παλαιότερη πρόταση να σταματήσει σε όλο το δημόσιο η “προπληρωμή” ανά δεκαπενθήμερο των μισθών και να γίνεται, όπως και στον ιδιωτικό τομέα, η καταβολή των δεδουλευμένων. Κατ΄ αυτό τον τρόπο, θα έμενε στα κρατικά ταμεία το κονδύλι της μισθοδοσίας ενός 15νθημέρου για όλο το δημόσιο τομέα ώστε να βρεθεί ρευστό για τις παρούσες ανάγκες. Το πρόσχημα για κάτι τέτοιο θα ήταν η ένταξη του μέτρου στο προωθούμενο σχέδιο γενικότερης αλλαγής του τρόπου μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων που από την κυβέρνηση παρουσιάζεται ως “μεταρρύθμιση στο πλαίσιο της αποτελεσματικότητας”. Όπως φαίνεται μπήκε φρένο στην όλη συζήτηση, χωρίς μάλιστα να διαρρεύσει και το οτιδήποτε, υπό τον φόβο ότι θα πυροδοτούσε εκτός από τις εύλογες αντιδράσεις και μεγάλη ανησυχία για την πραγματική κατάσταση της οικονομίας. Εν όψει δε της διαφαινόμενης πρόωρης προσφυγής στις κάλπες αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί έτι περαιτέρω αυτοκαταστροφικό.
Αυτή πάντως είναι η κορυφή του παγόβουνου. Η κυβέρνηση μπορεί δημοσίως να πανηγυρίζει, για επικοινωνιακή ανάπτυξη κατά 7% το πρώτο τρίμηνο του έτους, αλλά η πραγματικότητα όσον αφορά τους πιο σκληρούς οικονομικούς δείκτες είναι αρκετά οδυνηρή. Με το σύνολο του χρέους της χώρας -και όχι μόνο του δημοσίου- να βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα και τον πληθωρισμό να σπάει το ένα αρνητικό ρεκόρ μετά το άλλο, το φθινόπωρο προβλέπεται κυριολεκτικά μαύρο. Και μπορεί η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ να διαβεβαίωσε ότι τάσσεται υπέρ της “ευελιξίας” για χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας όπως η δική μας, αλλά η ανακοίνωση της την Πέμπτη ότι σταματά από τις αρχές Ιουλίου το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, αυξάνοντας παράλληλα κατά 0,25% το βασικό επιτόκιο, ώστε να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις έβαλε κυριολεκτικά «μπουρλότο» στην αγορά ομολόγων. Ειδικά δε η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου ξεπέρασε το 4% και καθώς κυμαίνονταν στο 4,104%, πλησιάζει πλέον τα επίπεδα στα οποία είχαν εκτιναχθεί τα spread λίγο πριν οδηγηθεί η Ελλάδα στο πρώτο μνημόνιο από τον Γ. Παπανδρέου στις αρχές του 2010. Συνολικά όλο το σκηνικό είναι -για όποιον δεν στρουθοκαμηλίζει- νεομνημονιακού τύπου ενώ, παρά τα όσα δηλώνουν οι αρμόδιοι υπουργοί για στήριξη της αγοράς και παροχή ρευστότητας, από τα επίσημα στοιχεία προκύπτει μείωση των κρατικών δαπανών κατά 10%. και όχι αύξηση. Κάπως έτσι αυξάνονται και εκείνοι που έχουν λόγους να πιστεύουν ότι οι εξελίξεις στα εθνικά ζητήματα μπορεί να είναι αυτές που θα οδηγήσουν τελικά στην αφορμή ώστε να στηθούν -για λόγους “έκτακτης ανάγκης” οι κάλπες...
Ανδρέας Καψαμπέλης
