Από τον Μανώλη Μουράτογλου
Τον Μάρτιο, η Ευρώπη αντιμετωπίζοντας τα γνωστά προβλήματα στην παραγωγή και διανομή των εμβολίων, φάνηκε να στράφηκε προς το ρωσικό εμβόλιο Sputnik. Η Άνγκελα Μέρκελ και ο Εμανουέλ Μακρόν προχώρησαν σε συζητήσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν για τη δυνατότητα παραγωγής του εμβολίου στις χώρες τους. Με τη σειρά του, ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς, πίεζε την Κομισιόν για να πιέσει με τη σειρά της την ΕΜΑ, ώστε να γίνει γρήγορα η έγκριση του εμβολίου. Διερευνητικές επαφές για το ενδεχόμενο παραγωγής του είχαν γίνει και στην Ιταλία.
Από την πλευρά της Μόσχας, η καμπάνια για το Sputnik βασίστηκε πάνω σε μία σειρά χαρακτηριστικών που διέθετε: ήταν άμεσα διαθέσιμο, εύκολο στη μεταφορά και την αποθήκευση, αποτελεσματικό και φθηνό. Με αυτά τα δεδομένα, η Ρωσία μπήκε στη γεωπολιτική κούρσα για το εμβόλιο από τα μέσα του 2020.
Από τις χώρες της ΕΕ μόνο η Ουγγαρία το χρησιμοποιεί για την εμβολιαστική της εκστρατεία και με βάση τα τελευταία στοιχεία, μόνο το 5% των Ούγγρων το επιλέγει, με το ποσοστό να ανεβαίνει στο 15% στην Σλοβακία [1].
Τον Απρίλιο στη Σλοβακία, η υπηρεσία φαρμάκων της χώρας ανακοίνωσε ότι κάποιες παρτίδες του Sputnik είχαν προβλήματα ποιότητας και δεν θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν. Ο πρωθυπουργός της χώρας Igor Matovic αναγκάστηκε να παραιτηθεί, αφού είχε προχωρήσει σε μυστική συμφωνία αγοράς του Sputnik, χωρίς τη συναίνεση των άλλων κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού [2]. Αν και οι σλοβακικές αρχές στήριζαν το εμβόλιο, το πρόβλημα εμφανίστηκε από τη στιγμή που η αρμόδια αρχή της χώρας δεν μπορούσε να δώσει την απαραίτητη έγκριση. Οι λόγοι ήταν οι ίδιοι με αυτούς που ανακοίνωσαν και οι αρχές της Βραζιλίας [3], αλλά και η ευρωπαϊκή ΕΜΑ: η έλλειψη επαρκών στοιχείων για τις δοκιμές, η απροθυμία των ρωσικών αρχών να τα παράσχουν και η αβεβαιότητα που δημιουργείται από αυτές τις παραλήψεις για την ποιότητα του εμβολίου.
Αλλά ακόμα και αν η ΕΜΑ εγκρίνει το εμβόλιο και επιταχυνθεί η παραγωγή του, δύσκολα θα προλάβει την πρώτη φάση του ευρωπαϊκού εμβολιαστικού κύκλου που τελειώνει το φθινόπωρο. Παράλληλα, η διεύρυνση των δυνατοτήτων των ευρωπαϊκών χωρών να παράγουν νέες εκδοχές των εμβολίων που να ανταποκρίνονται στις μεταλλάξεις του ιού, θα καταστήσει το ρωσικό εμβόλιο ξεπερασμένο.
Η απάντηση της Μόσχας σε αυτές τις εξελίξεις δόθηκε από τον λογαριασμό του Sputnik στο Twitter, αμφισβητώντας τις αποφάσεις της Σλοβακίας και της Βραζιλίας. Το βασικό ρωσικό επιχείρημα είναι ότι όλα τα απαραίτητα στοιχεία έχουν δημοσιοποιηθεί και ότι όποιος αμφισβητεί το εμβόλιο που «δημιουργήθηκε για το καλό της ανθρωπότητας», το κάνει για πολιτικούς λόγους.
Η θέση της ΕΕ δεν έχει αλλάξει. Η απόφαση της ΕΜΑ θα καθορίσει αν οι ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να προμηθευτούν το εμβόλιο, ή και να το παράγουν. Προς το παρόν, αυτές οι εκδοχές είναι αδύναμες.
Η ρωσική προσπάθεια επέκτασης της ήπιας ισχύος της μέσω του εμβολιασμού, δεν έχει προς το παρόν, καταφέρει να διεισδύσει στη Δύση. Παρά το γεγονός ότι η Μόσχα, το Πεκίνο και η Δύση έχουν εμπλακεί από το 2020 σε έναν αγώνα παραπληροφόρησης για τα εμβόλια των αντιπάλων, η Ρωσία και η Κίνα δεν φαίνεται να είναι οι νικητές του πρώτου γύρου.
Επειδή όμως από το φθινόπωρο η εμβολιαστική εκστρατεία θα μπει στη δεύτερη φάση της, μπορεί να υπάρξουν καλύτερες προϋποθέσεις αντιμετώπισης του Sputnik στη Δύση, αρκεί η Μόσχα να μπορεί να τις υποστηρίξει.
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
[1] https://www.globsec.org/publications/globsec-vaccination-trends-perceptions-from-central-eastern-europe/
[2] https://www.euronews.com/2021/05/01/slovaks-divided-over-russia-s-sputnik-v-vaccine-after-quality-concerns
[3] https://www.reuters.com/world/americas/brazil-health-regulator-anvisas-technical-staff-recommend-against-importing-2021-04-26/
