Οι κοροναϊοί ή κορονοϊοί είναι οικογένεια ιών. Έχουν πάρει το όνομά τους από τη χαρακτηριστική εμφάνισή τους στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά των ιικών σωματιδίων σαν στέμμα, το οποίο στα λατινικά λέγεται «κορόνα».
Για τρίτη φορά μέσα σε τριάντα χρόνια, ένας κορονοϊός προερχόμενος από ζώα, περνάει από είδος σε είδος για να μολύνει τους ανθρώπους. Αυτός ο ιός, που ονομάζεται προσωρινά 2019-nCoV, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Wuhan (Γουχάν) της Κίνας, σε άτομα που εκτέθηκαν σε θαλασσινά ή σε νωπά προϊόντα, στις πολύ δημοφιλείς αγορές αυτού του τύπου στην Άπω Ανατολή, όπου πωλούνται ζωντανά εκτρεφόμενα και άγρια ζώα.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η πηγή του συγκεκριμένου κορονοϊού είναι η κατανάλωση κόμπρας (πολύ συνηθισμένο έδεσμα στην κινέζικη κουζίνα) ή άλλου φιδιού, που είχε μολυνθεί από νυχτερίδα, την οποία είχε φάει το ίδιο προηγουμένως και έτσι μετέδωσε τον ιό στον άνθρωπο. Είναι σημαντική η αναγνώριση της ζωονοτικής προέλευσης του ιού (προέλευση από ζώα). Δεδομένης της στενής ομοιότητας με τους κορονοϊούς των νυχτερίδων, είναι πιθανό οι νυχτερίδες να είναι η κύρια δεξαμενή για τον ιό.
Το SARS-CoV επίσης μεταδόθηκε στους ανθρώπους από εξωτικά ζώα σε αγορές νωπών προϊόντων, ενώ το MERS-CoV μεταδίδεται από καμήλες σε ανθρώπους. Και στις δύο περιπτώσεις, πρόδρομοι ξενιστές ήταν πιθανώς νυχτερίδες. Το αν ο νέος ιός, το 2019-nCoV μεταδίδεται απευθείας από τα νυχτερίδες ή μέσω ενδιάμεσων ξενιστών είναι σημαντικό να κατανοηθεί και θα βοηθήσει στον καθορισμό των προτύπων μετάδοσης των ζωονοσογόνων παραγόντων.
Η ταχεία ανταπόκριση των κινεζικών δημόσιων υγειονομικών, κλινικών και επιστημονικών κοινοτήτων διευκόλυνε την αναγνώριση της κλινικής νόσου και την αρχική κατανόηση της επιδημιολογίας της λοίμωξης. Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο ήταν αρχικά περιορισμένη ή ανύπαρκτη, αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι αυτή η μετάδοση συμβαίνει, αν και σε ποιο βαθμό παραμένει άγνωστο.
Το γονιδίωμα του ιού 2019-nCoV είναι κατά 75 έως 80% ταυτόσημο με το SARS-CoV και ακόμη πιο στενά συνδεδεμένο με αρκετούς κορωνοϊούς (υπάρχουν πολλοί, αρκετά διαδεδομένοι και προκαλούν συχνά συνήθεις λοιμώξεις του αναπνευστικού και ενίοτε του γαστρεντερικού, τους χειμερινούς κυρίως μήνες).
O κορονοϊός της Γουχάν
O κορονοϊός της Γουχάν ή 2019-nCoV προκαλεί αναπνευστική νόσο, που συχνά είναι σοβαρή και μοιάζει με τα κρούσματα που προκαλούνται από δύο άλλους παθογόνους ανθρώπινους αναπνευστικούς κορονοϊούς, τον γνωστό SARS-CoV (σοβαρές αναπνευστικές λοιμώξεις από κορονοϊό) και τον MERS-CoV ή αλλιώς κορονοϊό του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής. Στις 24 Ιανουαρίου 2020, υπήρχαν περισσότερες από 800 αναφερθείσες περιπτώσεις από τον νέο ιό, με ποσοστό θνησιμότητας 3%.
Το σημαντικότερο σχετικά με τον νέο ιό είναι να καθοριστεί η έκταση της μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο και να αναγνωριστεί όλο το φάσμα των κλινικών του εκδηλώσεων. Ιστορικά, τόσο το SARS-CoV όσο και το MERS-CoV μολύνουν τα ενδοπνευμονικά επιθηλιακά κύτταρα περισσότερο από τα κύτταρα των ανώτερων αεραγωγών και φαίνεται ότι το 2019-nCoV χρησιμοποιεί τον ίδιο κυτταρικό υποδοχέα όπως το SARS-CoV (ανθρώπινο μετατρεπτικό ένζυμο αγγειοτενσίνης 2 [hACE2]). Έτσι η μετάδοση αναμένεται μόνο αφού αναπτυχθούν σημάδια ασθένειας του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος (βήχας, απόχρεμψη) και κατά συνέπεια, η μετάδοση γίνεται κυρίως από ασθενείς με φανερή, έκδηλη νόσο και όχι από ασθενείς με ήπια μη ειδικά σημεία.
Η επώαση
Η επώαση (το πρόδρομο στάδιο χωρίς συμπτώματα) υπολογίζεται σε μία έως δεκατέσσερις μέρες, συνηθέστερα τρεις με δέκα.
Το SARS-CoV μεταλλάχθηκε κατά την επιδημία 2002-2004, με αποτέλεσμα να συνδεθεί καλύτερα με τον κυτταρικό υποδοχέα του και να βελτιστοποιήσει την αναπαραγωγή σε ανθρώπινα κύτταρα, ενισχύοντας την λοιμογόνο δράση. Η προσαρμογή συμβαίνει εύκολα επειδή οι κορωνοϊοί έχουν επιρρεπείς σε σφάλματα RNA-εξαρτώμενες RNA πολυμεράσες, καθιστώντας συχνές τις μεταλλάξεις και τα συμβάντα ανασυνδυασμού. Αντίθετα, το MERS-CoV δεν έχει μεταλλαχθεί ουσιαστικά για να επιτευχθεί ενίσχυση της ανθρώπινης μολυσματικότητας, παραμένει δε όπως εντοπίστηκε το 2012.
Είναι πιθανό ότι το 2019-nCoV θα συμπεριφέρεται περισσότερο σαν το SARS-CoV και θα προσαρμοστεί περαιτέρω στον ανθρώπινο ξενιστή, με ενισχυμένη δέσμευση στο hACE2. Περαιτέρω, εάν ο κορονοϊός της το 2019-nCoV είναι παρόμοιος με το SARS-CoV, είναι πιθανό ότι ο ιός θα εξαπλωθεί συστηματικά.
Έτσι αντιμετωπίζεται ο νέος κορονοϊός
Για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης επιθετικής διάδοσης της λοίμωξης είναι σημαντικό να ληφθούν άμεσα όσο το δυνατόν περισσότερα δείγματα από μεγάλη γεωγραφική διασπορά, ακόμη και από αυτοψίες, για να εκτιμηθεί ο βαθμός στον οποίο ο ιός μεταλλάσσεται και να εκτιμηθεί κατά πόσο αυτές οι μεταλλάξεις δείχνουν προσαρμογή στον ανθρώπινο ξενιστή.
Πέρα από τη λοίμωξη την ίδια και τις κλινικές της συνέπειες, ένα ακόμη πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της επιδημίας του SARS ήταν οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες που ακολουθούσαν τον φόβο και τον πανικό που προκαλούσε η λοίμωξη.
Αν και ειδικές αντιιικές θεραπείες για τους κορονοϊούς δεν υπάρχουν διαθέσιμες , αλλά βρίσκονται υπό ανάπτυξη, γνωρίζουμε πολύ καλά πώς να ελέγξουμε την εξάπλωση μια τέτοιας λοίμωξης στην κοινότητα και τα Νοσοκομεία, γεγονός που θα πρέπει να απομακρύνει σημαντικά το φόβο.
Η μετάδοση του 2019-nCoV πιθανώς συμβαίνει μέσω της απελευθέρωσης-εκτόξευσης μεγάλων σταγονιδίων και επαφής με τους βλεννογόνους του ανώτερου αναπνευστικού και λιγότερο από πιο λεπτά αερολύματα ή ιστούς από τους βλεννογόνους, αναλογικά και με την εμπειρία με τους SARS-CoV και MERS-CoV. Μεταδίδεται, με άλλα λόγια όπως οι συνηθισμένες λοιμώξεις του αναπνευστικού, με το φτέρνισμα και ακόμη περισσότερο, αν όχι κυρίως, με το βήχα.
Θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα γνωστά μέτρα ατομικής υγιεινής και τα μέτρα που αφορούν τη Δημόσια Υγεία.
Χρειάζεται εντατικοποίηση της προσοχής για την έγκαιρη αναγνώριση των ύποπτων λοιμώξεων του αναπνευστικού και για την αυστηρή και αποτελεσματική εφαρμογή των ήδη γνωστών γενικών μέτρων πρόληψης, όπως αυτά προβλέπονται με λεπτομέρεια εντός των συστημάτων υγείας.
Τσούτσας Ιωάννης - Ειδικός Παθολόγος
Πόντου 55, Κερατσίνι - 2104320418
