«Αποτελεί πηγή έμπνευσης κάθε ανιδιοτελούς πράξης και έκφρασης ευγενών αισθημάτων. Είναι το σύμβολο της ενότητας, αφού συνάπτει τα άνω με τα κάτω, όλα τα πλάτη και τα μήκη της οικουμένης. Στο σημείο του Σταυρού συντελείται η ένωση πάντων των ορατών και αοράτων», τονίζει στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο αρχιμανδρίτης Αρίσταρχος Γκρέκας, δρ Θεολογίας - Ε.ΔΙ.Π στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών.
Εμφατικά, επισημαίνει ότι «Aυτές τις ημέρες ο Βασιλεύς της Δόξης σταυρώνεται και με τo αίμα του μας εξαγοράζει και μας χαρίζει την αιώνια Bασιλεία του».
Εν συνεχεία, προβαίνει και αναλύει εύγλωττα και εις βάθος τις διαστάσεις του γεγονότος της Σταύρωσης:
Στην Παλαιά Διαθήκη προτυπώνεται ο Σταυρός. Ο Ιακώβ ευλόγησε σταυροειδώς τους απογόνους του. Ο Μωυσής διά του σημείου του Σταυρού διαπέρασε την Eρυθρά θάλασσα, μετέβαλε τα πικρά ύδατα της Μερράς σε γλυκά, κατατρόπωσε του Αμαλήκ την δύναμη. Ύψωσε τον χάλκινο όφι ώστε οι Ισραηλίτες όταν τον ατένιζαν, να θεραπεύονται από το δηλητήριο των όφεων, να προστατεύονται και να καθίστανται άτρωτοι.
Ο Ιησούς του Ναυή προσευχήθηκε σε σχήμα σταυρού και σταμάτησε τον ήλιο για να νικήσει τους εχθρούς του.
Σε εμάς τους Χριστιανούς, ο Σταυρός πέρα από κάθε συμβολική και αλληγορική ερμηνεία έχει ουσιαστική σημασία.
Ο Σταυρός εξαγιάστηκε και ευλογήθηκε με την απολυτρωτική Θυσία του Θεανθρώπου Ιησού. Ο Θεός άνθρωπος σταυρώθηκε, θυσιάστηκε για να πάρει επάνω του όλες τις δικές μας αμαρτίες. Είναι θυσία αγάπης και ελέους γιατί επάνω στο Σταυρό με την προέκταση των χειρών του μας ελκύει όλους κοντά του. Μας ελκύει σε μια συναγωγή αγάπης και ειρήνης, γιατί κατά τη Σταύρωσή του ήταν απόλυτα ειρηνικός. Εκείνη την στιγμή μας δίνει την άφεση και προσεύχεται για εμάς προς τον Πατέρα.
Από εκείνη τη στιγμή, ο Σταυρός είναι το συμβόλαιο της ενώσεως της Εκκλησίας, των επιγείων μετά των επουρανίων. Το αίμα του Χριστού τον κατέστησε Ζωοποιό, υπέρλαμπρο και πηγή ανεσπέρου φωτός.
Ληστής
Ο ληστής σταυρώθηκε δεξιά του Χριστού και θεολογεί από το ύψος του Σταυρού. Ονομάζει τον Ιησού Βασιλέα της δόξης ακριβώς επειδή τον βλέπει να σταυρώνεται.
Αντιλαμβάνεται ότι ο καλός βασιλέας θυσιάζει τη ζωή του για τη σωτηρία των υπηκόων του. Επειδή αυτός θυσίασε τη ζωή του, γι' αυτό τον ονομάζει βασιλέα. Κερδίζει τον παράδεισο και την αιώνια ζωή λέγοντας από τα βάθη της καρδιάς του το «Μνήσθητί μου κύριε, εν τη Βασιλεία σου».
Ηθική ερμηνεία, θυσία, αγάπη, ένωση
Ο Σταυρός είναι η οδός της πνευματικής ζωής. Καλούμαστε να σταυρώνουμε τα πάθη και τις κακές επιθυμίες μας. Να σταυρώσουμε της αμαρτίες μας και να τις προσαγάγουμε διά του Σταυρού στον Θεό για να αρχίσουμε την καινούργια ζωή του Πνεύματος. Χρειάζεται η σταύρωση των αρνητικών μας έξεων για να έλθει η ανάσταση. Είναι απαραίτητη η θυσία του κατώτερου εαυτού μας για να αγαπήσουμε με υγεία πνευματική. Η θεία αγάπη είναι ταυτόχρονα η ρίζα και ο καρπός του Σταυρού.
Ο άνθρωπος και το σημείο του Σταυρού
Διά του Σταυρού φανερώθηκε στον άνθρωπο η αγάπη του Τριαδικού Θεού. Ο Σταυρός είναι το θέλημα του Πατρός, η δόξα του μονογενούς Υιού, η αγαλλίαση του αγίου Πνεύματος. Ο Σταυρός είναι το στολίδι των αγγέλων, η ασφάλεια της Εκκλησίας, το καύχημα του Αποστόλου Παύλου, το τείχος που φυλάσσει τους Αγίους, το Φως ολόκληρης της οικουμένης.
Ο Σταυρός άνοιξε τις πύλες του Ουρανού και τοποθέτησε στα δεξιά του θρόνου του Θεού την ανθρώπινη φύση.
Ο πιστός σχηματίζοντας το σημείο του σταυρού επάνω του, κηρύττει τη νίκη του Χριστού και του Φωτός κατά του θανάτου και του σκότους. Σφραγίζοντας το σώμα μας με το σημείο του Σταυρού, ευλογείται και εξαγιάζεται και η ψυχή μας, εφόσον ο άνθρωπος αποτελεί μια ενιαία ψυχοσωματική ενότητα.
Σφραγίζεται στο όνομα της Αγίας Τριάδας που αποτελεί την πηγή κάθε ευλογίας, πρώτα στο μέτωπο ως έδρα του λογιστικού, στη συνέχεια στο κέντρο του σώματος ως έδρα του επιθυμητικού, τέλος στα δύο μέρη του στήθους ώστε να εξισορροπείται το θυμικό, από όπου απορρέουν τα αισθήματα.
Μυστήρια
Ο Σταυρός είναι η κλίμακα, είναι το μέσο, είναι το Α και το Ω κάθε λογικής λατρείας.
Κάθε προσευχή προσωπική αρχίζει και τελειώνει με τον Σταυρό. Όλα τα Μυστήρια της Εκκλησίας από την έναρξή τους, κατά τη διάρκειά τους και κατά τη λήξη τους σφραγίζονται διά του Σταυρού ή της σταυρικής Ευλογίας.
Η Θεία Λειτουργία αρχίζει με τον σχηματισμό του Σταυρού επάνω στην Αγία Τράπεζα με το Ευαγγέλιο.
Η μυστηριακή ευχαριστία που διαδραματίζεται στο σώμα της Εκκλησίας έχει απολυτρωτικό χαρακτήρα ο οποίος απορρέει από τη σταυρική θυσία του Ιησού, που ανοίγει τον εσχατολογικό ορίζοντα της ανάστασης.
Η Θεία Ευχαριστία είναι το μυστήριο του Σταυρικού θανάτου του Χριστού. Επομένως, μετέχοντας στο μυστήριο αυτό γευόμαστε τους καρπούς της θυσίας του Χριστού. Με τον Σταυρό του Χριστού καταργήθηκε ο θάνατος, δωρίθηκε η ανάσταση, χαρίστηκε η υιοθεσία και η ελευθερία και ανοίχθηκαν οι πύλες του παραδείσου.
Εκκλησία
Η Εκκλησία και ο Σταυρός ταυτίζονται, είναι ένα και το αυτό.
Μέσα στην Εκκλησία, κατά τον Άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, ενώνονται οι πιστοί τόσο μεταξύ τους όσο και με τον Θεό σε μια ακατάλυτη σταυρική σχέση. Σε αυτή τη σχέση καθίσταται η Εκκλησία ο ενωτικός πόλος, η οποία ενεργεί καθέτως μεταξύ Θεού και ανθρώπων και οριζοντίως μεταξύ των ανθρώπων. Αυτή η ενωτική δύναμη της Εκκλησίας είναι η συνεκτική θεία ενέργεια, η οποία ενώνει τα αισθητά με τα νοητά.
Η Εκκλησία ως κοινωνία ενοποιεί τους ανθρώπους με τον Θεό, είναι η κοινωνία της Θεώσεως.
Ο Σταυρός είναι η δοξολογία για τη νίκη του Χριστού, που ήδη πραγματοποιήθηκε, και προφητεία για τη δεύτερη και ένδοξη έλευση του Νικητή. Είναι ο ευαγγελισμός της εσχάτης ημέρας φανέρωσης του Υιού του ανθρώπου.
Ο Βασιλεύς της Δόξης μας χάρισε το μέσο που αποτελεί την προστασία, το μέσο εξαγιασμού και σωτηρίας για την κληρονομία της αιώνιας Βασιλείας του.
Ο Ιησούς μάς περιμένει με καρτερική αγάπη επάνω στον Σταυρό του, για να μας δώσει το χέρι της σωτηρίας του. Έτσι, ως άλλοι ληστές, ας προσφέρουμε τα λάθη και τις αμαρτίες μας επάνω στον Σταυρό της μετανοίας, ώστε προσευχόμενοι να κράξουμε το «Μνήσθητί μου Κύριε, εν τη Βασιλεία σου».
