Οι μυκητιάσεις είναι πολύ πιο συχνές τους καλοκαιρινούς μήνες, λατρεύουν την ζέστη και την υγρασία. Οι μύκητες είναι μικροοργανισμοί που μπορεί να προσβάλουν το ανθρώπινο σώμα. Οι λοιμώξεις που προκαλούν δεν απειλούν τη ζωή του ανθρώπου, εκτός αν το αμυντικό του σύστημα είναι ελαττωματικό, όπως σε αρρώστους με AIDS. Η ονυχομυκητίαση συχνότερα συμβαίνει σε άτομα που έχουν σακχαρώδη διαβήτη ή κυκλοφορικές διαταραχές (αγγειοπάθεια). Στα παιδιά η ονυχομυκητίαση είναι σπάνια. Οι λοιμώξεις αυτές παρά το γεγονός ότι δεν είναι σοβαρές, εντούτοις μπορεί να μας ταλαιπωρήσουν πάρα πολύ, γι` αυτό η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία θα μας γλιτώσει από πιθανή ταλαιπωρία.
Οι μύκητες ευθύνονται για το 50% των βλαβών στα νύχια!
Υπάρχουν πολλά είδη μυκήτων που το καθένα προτιμά να προσβάλει συγκεκριμένες περιοχές του σώματος μας. Η πιο γνωστή μυκητιασική λοίμωξη είναι η επιδερμοφυτία των μεσοδακτύλιων πτυχών ή όπως όλοι την ξέρετε Athlete`s foot (κυρίως σε αθλητές που προπονούνται συχνά και ιδρώνουν πολύ). Οφείλεται σε μόλυνση είτε με candida είτε με δερματόφυτο. Εκτός από τη πολύωρη γυμναστική που ιδρώνει επίσης τα στενά παπούτσια που πιέζουν τα νύχια είναι επικίνδυνα γιατί δημιουργούν πληγές στο δέρμα των δαχτύλων και τρίβουν και εξασθενούν το νύχι κάνοντάς το ευάλωτο σε μολύνσεις.
Για να προσβάλουν οι μύκητες το δέρμα και να αναπτυχθεί μυκητίαση, αφενός απαιτείται θερμότητα καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη των μυκήτων, αφετέρου μεγάλη εφίδρωση.
Οι δερματικές θερινές μυκητιάσεις μπορούν να χωριστούν σε τρεις μεγάλες κατηγορίες, αναλόγως με τους μύκητες που τις προκαλούν:
• σε αυτές που οφείλονται σε δερματόφυτα,
• στην ποικιλόχρου πιτυρίαση και
• στις μυκητιάσεις από candida (μονίλια).
Απλές καθημερινές συνήθειες μπορούν να βοηθήσουν στην εμφάνιση του μύκητα όπως η έκθεση με γυμνά πόδια σε κοινόχρηστους χώρους (γυμναστήρια, πισίνες, δωμάτια ξενοδοχείων). Υπάρχουν όμως κι άλλες αιτίες υπεύθυνες για τους μύκητες στα πόδια όπως η εφίδρωση των ποδιών, η ζέστη, η υγρασία αλλά και τα ζώα καθώς ορισμένοι μύκητες μπορούν να μεταδοθούν από την επαφή με ένα ζώο, ακόμα κι οι κάλτσες από συνθετικό υλικό μπορούν να βοηθήσουν στην ανάπτυξη του οργανισμού.
Ποια τα συμπτώματα για τους μύκητες στα πόδια;
Οι μύκητες στα πόδια έχουν διάφορα συμπτώματα που βοηθούν στην αναγνώριση τους όπως:
• Κοκκίνισμα, ερεθισμός, έντονη απολέπιση του δέρματος
• Κνησμός (φαγούρα) ανάμεσα στα δάκτυλα
• Αίσθημα καύσου και πόνου ανάμεσα στα δάχτυλα
• Δυσοσμία
• μαλάκωμα του δέρματος (πληγή) μεταξύ των δακτύλων, στα πέλματα και στις φτέρνες)
• Ξηρός φλοιός, οίδημα, φλύκταινες, κυστίδια
Η μυκητίαση μπορεί να εξαπλωθεί στα πέλματα και στα νύχια των ποδιών, αλλά και σε άλλα τμήματα του σώματος, ιδίως όταν ξύνεται ο πάσχων και εν συνεχεία αγγίζει άλλα σημεία του δέρματός του.
Διάγνωση
Η διάγνωση βασίζεται στην κλινική εξέταση από το γιατρό. Οι αλλοιώσεις του δέρματος και ο εντοπισμός τους είναι χαρακτηριστικά. Η διάγνωση γίνεται με άμεση μικροσκόπηση και καλλιέργεια του μύκητα ξύνοντας την προσβεβλημένη περιοχή με σκοπό να απομονωθούν ρινίσματα νυχιών που να περιέχουν αρκετές υφές μυκήτων για καλλιέργεια.
Για το σκοπό αυτό δεν πρέπει στα υπό καλλιέργεια νύχια να έχουν εφαρμοστεί αντισηπτικά (π.χ Betadine) , αντιμυκητιασικές κρέμες, πούδρες, λάκες για τουλάχιστον ένα μήνα, ενώ δεν πρέπει να έχουν ληφθεί αντιμυκητιασικά χάπια για 3 μήνες προ καλλιέργειας. Επίσης τα νύχια να έχουν ξεβαφτεί τουλάχιστον 10 ημέρες προ καλλιέργειας.
Θεραπεία
Για να αντιμετωπιστούν οι μύκητες στο πόδι χρειάζεται θεραπεία καθώς δεν γίνεται να εξαφανιστούν από μόνοι τους. Σήμερα, υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι φαρμακευτικών αγωγών για την αντιμετώπιση της ονυχομυκητίασης, οι τοπικές θεραπείες (θεραπεία με κρέμες ή spray για τις μεσοδακτύλιες πτυχές) και οι από του στόματος θεραπείες. Υπάρχουν 3 κατηγορίες χαπιών- ιτρακοναζόλη, τερβιναφίνη και φλουκοναζόλη- ενώ υπάρχει και παλαιάς γενιάς αντιμυκητιασικό, η γκριζεοφουλβίνη, με σπάνιες ενδείξεις. Η θεραπεία εξαρτάται από την βαρύτητα της λοίμωξης και μπορεί να είναι μόνο τοπική, εάν η μήτρα του νυχιού δεν είναι προσβεβλημένη, ή συνδυασμός τοπικής και από του στόματος θεραπεία εάν η μήτρα του νυχιού είναι προσβεβλημένη. Και οι δύο θεραπείες σκοτώνουν τον μύκητα και αποτρέπουν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό κάθε υπολειπόμενου μύκητα κάτω από τα νύχια, εφόσον ακολουθηθεί σωστά η θεραπεία. Για να θεραπευτεί η ονυχομυκητίαση, η λοίμωξη πρέπει να εξαλειφθεί εντελώς από το νύχι, κάτι που σημαίνει ότι πρέπει να ακολουθηθεί πιστά η θεραπεία για όσο καιρό χρειάζεται το νύχι να μεγαλώσει και να βγει καινούργιο.
Αυτό μπορεί να διαρκέσει έως 6 μήνες για τα νύχια των χεριών και 9-12 μήνες για τα νύχια των ποδιών, ανάλογα με τη βαρύτητα της ονυχομυκητίασης. Εάν δεν θεραπευτεί η ονυχομυκητίαση μπορεί να έχει επιβλαβείς συνέπειες. Τα μολυσμένα νύχια μπορεί να γίνουν πιο παραμορφωμένα και επώδυνα και οι ασθενείς μπορεί να δυσκολευτούν ακόμη και να περπατήσουν στην περίπτωση που είναι προσβεβλημένα τα νύχια των ποδιών.
Επίσης, η μόλυνση μπορεί να μεταδοθεί σε άλλα νύχια ή από άτομο σε άτομο ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας, π.χ. χρησιμοποιώντας κοινές πετσέτες σε κοινά μπάνια, κοινά εργαλεία για μανικιούρ ή πεντικιούρ. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να θεραπεύσει κανείς μία μυκητιασική λοίμωξη των νυχιών το συντομότερο δυνατό.
Τέλος υπάρχει θεραπεία μυκήτων στο δερματολόγο με λέιζερ και απαιτούνται 3-4 θεραπείες με μεσοδιάστημα 15 ημερών στα πάσχοντα νύχια.
Φυσικές θεραπείες
Υπάρχουν πολλές φυσικές θεραπείες που θα σας βοηθήσουν να βελτιώσετε την κατάσταση ή και να ξεφορτωθείτε εντελώς το πρόβλημα, καταλήγοντας επιτέλους με υγιή πόδια.
Το λευκό ξίδι έχει πολύ καλά αποτελέσματα στην θεραπεία προβλημάτων όπως το γνωστό «πόδι του αθλητή», τις μυκητιάσεις των νυχιών των ποδιών, τις φουσκάλες και άλλα προβλήματα των ποδιών. Απλώς ανακατέψτε σε ένα μπολ ίση ποσότητα χλιαρού νερού και λευκού ξιδιού και βάλτε μέσα τα πόδια σας για 15 λεπτά. Κάντε το ποδόλουτρο καθημερινά ή 2-3 φορές την εβδομάδα.
To έλαιο τεϊόδεντρου μπορεί να μειώσει αισθητά την έκταση των μυκητιάσεων των ποδιών. Απλώς εφαρμόστε λίγες σταγόνες στα πόδια κάθε μέρα ή βάλτε το σε νερό και βυθίστε τα πόδια μέσα στο μείγμα επί 10 λεπτά. Απλώστε 2 φορές την ημέρα το λάδι στο προβληματικό νύχι.
Το λεμόνι είναι άλλη μια τροφή με αντισηπτικές και απολυμαντικές ιδιότητες που μπορεί να καταπολεμήσει τους μύκητες. Το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να τρίψετε την προβληματική περιοχή με λίγο λεμόνι. Αφήστε το να δράσει για δέκα λεπτά και ξεπλύνετε με λίγο νερό.
Επαλείψεις με το γνωστό Vicks για το κρύωμα. Απλώστε το Vicks στο προβληματικό νύχι 2 φορές την ημέρα, όταν το νύχι αρχίσει να γίνεται σκούρο τότε σημαίνει ότι το vicks σκοτώνει τον μύκητα.
Τι να αποφύγετε:
• Μην βάζετε οινόπνευμα ή Betadine απευθείας στο σημείο που αντιμετωπίζει μυκητίαση. Θα προκαλέσουν πολύ έντονο ερεθισμό, ισχυρό κνησμό (φαγούρα) που δύσκολα θα αντισταθείτε να ξύσετε και το αποτέλεσμα θα είναι με το ξύσιμο να επεκταθούν οι μύκητες σε γύρω περιοχές του δέρματος που προηγουμένωςδεν ήταν μολυσμένες. Καλύτερα διαλύστε Betadine σε νερό κατά τη διάρκεια του ποδόλουτρου.
• Μειώστε ή κόψτε εντελώς τη ζάχαρη από τη διατροφή σας. Η ζάχαρη αποτελεί τροφή για τους μύκητες.
• Κόψτε σωστά τα νύχια σας. Χρησιμοποιήστε νυχοκόπτη τον οποίο κάθε φορά θα απολυμαίνετε με λίγο οινόπνευμα. Μη κόβεις τα νύχια πολύ κοντά ούτε στραβά και χρησιμοποιήστε λίμα για να λειάνετε τις μυτερές ακρούλες.
• Αποφύγετε το βαρύ ντύσιμο που προκαλεί εφίδρωση.
• Αποφύγετε τα κλειστά παπούτσια όσο περισσότερες ώρες της ημέρας μπορείτε.
Πρόληψη
• Η καλή υγιεινή με καθημερινό πλύσιμο και συχνή αλλαγή καθαρών και σιδερωμένων εσωρούχων είναι σημαντική για την πρόληψη των μυκητιάσεων.
• Η απώλεια βάρους σε υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους και η καλή ρύθμιση του σακχάρου στους διαβητικούς ασθενείς έχει πρωταρχική σημασία για τα άτομα αυτά.
• Όσοι ιδρώνουν πάρα πολύ (δηλαδή έχουν υπεριδρωσία) μπορεί να χρειασθούν ειδική αγωγή, με διακοπτόμενη χρήση ειδικών λοσιόν και καθημερινή χρήση απορροφητικών σκευασμάτων σε μορφή πούδρας (με ή χωρίς αντιμυκητιασικά συστατικά).
• Για όσους έχουν ευπάθεια στην ανάπτυξη της μυκητίασης «πόδι του αθλητή», απαραίτητη είναι η χρήση επί πολλές ώρες την ημέρα υποδημάτων που εξασφαλίζουν τον καλό αερισμό του ποδιού.
• Απαραίτητη είναι ακόμα η καλή υγιεινή των ποδιών: να πλένετε καθημερινά τα πόδια σας με σαπούνι και νερό, να τα στεγνώνετε προσεκτικά, ιδίως ανάμεσα στα δάκτυλα, και να αλλάζετε συχνά παπούτσια (και τον χειμώνα κάλτσες) για να μειώνετε την υγρασία και να εμποδίζετε τους μύκητες να μολύνουν τα πόδια σας.
• Επιπλέον, δεν πρέπει να περπατούν ξυπόλητοι σε κοινόχρηστους χώρους, ενώ αν τα πόδια τους ιδρώνουν πάρα πολύ, καλό είναι να φορούν κάλτσες και το καλοκαίρι (αρκεί να τις αλλάζουν μέσα στην ημέρα).
• Φόρατε σωστά παπούτσια. Τα παπούτσια δε πρέπει να πιέζουν ούτε τα νύχια σας αλλά ούτε και τα δάχτυλα των ποδιών σας. Δυστυχώς οι περισσότερες γυναίκες φοράνε λάθος παπούτσια (για παράδειγμα μπαλαρίνες, μυτερές γόβες κ.α.) με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν συχνά όσο περνάνε τα χρόνια προβλήματα με μύκητες και παραμορφώσεις των δαχτυλων τους, κάλους κ.λ.π.
• Φόρατε παπούτσια που αναπνέουν. Επιλξτε παπούτσια που είναι κατασκευασμένα από υλικό που αναπνέει έτσι ώστε να κυκλοφορεί ο αέρας στο εσωτερικό, να μην ιδρώνει το πόδι και να μην αναπτύσσονται μύκητες.
• Ειδικά, το καλοκαίρι, που πηγαίνετε στην παραλία, πρέπει οπωσδήποτε, να καθαρίζετε τα πόδια σας από την άμμο διότι αυτή συσπειρώνει ομάδες μυκήτων. Και όσο μπορείτε, καλό είναι να αποφεύγετε τα ντους στο γυμναστήριο και στα αποδυτήρια.
Το πιο σημαντικό πάντως για να προφυλαχθείτε, είναι να πλένετε πολύ καλά τα πόδια σας σε καθημερινή βάση. Επίσης, πρέπει να τα σκουπίζετε πολύ καλά για να μην υπάρχουν εστίες μολύνσεων ειδικά στην περιοχή ανάμεσα στα δάχτυλα. Χρησιμοποιείτε πάντα μία συγκεκριμένη πετσέτα μόνο για τα πόδια σας: Είναι πολύ σημαντικό να έχετε μια προσωπική πετσέτα που χρησιμοποιείτε μόνο εσείς και μόνο για τα πόδια σας. Είναι απαραίτητη για την φροντίδα και την καθαριότητα των ποδιών σας. Κάθε φορά που τη χρησιμοποιείτε, απλώστε την για να στεγνώσει καλά, ούτως ώστε να μην απλωθούν οι μύκητες στην επιφάνειά της.
