Ρώσοι επιστήμονες του Κέντρου της Εξερεύνησης της Αρκτικής, μπόρεσαν τελικά να φτάσουν στον πυθμένα του νεοσύστατου κρατήρα στη Χερσόνησο Γιαμάλ, που εντοπίστηκε από ελικόπτερο το περασμένο καλοκαίρι.
Η Χερσόνησος Γιαμάλ βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της Δυτικής Σιβηρίας, και συνορεύει με την Θάλασσα Κάρα του Αρκτικού Ωκεανού. Ο κρατήρας βρίσκεται μακριά από κατοικημένες περιοχές, αλλά κοντά σε αγωγό αερίου και είναι προσβάσιμος μόνο από αέρος.
Πρόκειται για μια τρύπα διαμέτρου περίπου 40 μέτρων και βάθους 200 μέτρων. Ο τρόπος που έχει διασκορπιστεί το έδαφος γύρω από τον κρατήρα είναι αρκετά αποκαλυπτικός. Το έδαφος δεν υποχώρησε από πάνω! Αντίθετα, η έκρηξη σημειώθηκε κάτω από τη γη. Κατά τη διάρκεια της πρώτης αποστολής στον κρατήρα, τον Ιούλιο, οι επιστήμονες δεν μπορούσαν να κατέβουν, εξαιτίας της συνεχούς κατάρρευσης των τοιχωμάτων του κρατήρα. Ωστόσο, καθώς πλησίαζε ο χειμώνας τα τοιχώματα και η βάση του κρατήρα πάγωσαν, επιτρέποντας έτσι στα μέλη της αποστολής να πάρει δείγματα του παγωμένου εδάφους.
Η εγγύτητα του κρατήρα με το κοίτασμα του φυσικού αερίου Bovanenkovskoye οδήγησε στην υπόθεση ότι η τρύπα ήταν αποτέλεσμα έκρηξης που προκλήθηκε από ανθρώπινες δραστηριότητες. Οι επιστήμονες, όμως, έχουν καταλήξει πλέον οριστικά ότι ο κρατήρας προκλήθηκε από φυσικούς παράγοντες.
Επίσης, οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι ο κρατήρας σε κάμποσα χρόνια μπορεί να γεμίσει με νερό και να γίνει μια μικρή λίμνη, όπως πολλές άλλες που υπάρχουν ήδη στη Γιαμάλ και για τις οποίες δεν γνωρίζουν ακριβώς το πώς σχηματίζονται. Μία από τις κύριες θεωρίες για τον σχηματισμό τους είναι η έκρηξη του φυσικού αερίου που συσσωρεύεται κάτω από τη γη.
Ο ακαδημαϊκός και επικεφαλής του τμήματος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών στο Τιουμέν, Βλαντίμιρ Μέλνικοφ, δήλωσε στα μέσα ενημέρωσης ότι πιθανότατα οι κρατήρες του Γιαμάλ σχηματίστηκαν το 2012 και το 2013, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη. «Κατεψυγμένα πετρώματα στη Γιαμάλ έχουν αρχίσει να αποψύχονται, καθίστανται λεπτότερα σε ορισμένες περιοχές, επιτρέποντας έτσι να βγαίνει μέσα από αυτά σχιστολιθικό φυσικό αέριο.
Ο αέρας που έχει συσσωρευτεί στον κρατήρα δεν περιέχει επιβλαβή πρόσθετα ή επικίνδυνα αέρια που θα μπορούσαν να επηρεάσουν αρνητικά ζωντανούς οργανισμούς. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι, η λίμνη που έχει σχηματιστεί στη βάση του κρατήρα περιέχει βακτήρια, τα οποία με τη σειρά τους καθιστούν δυνατή τη διαμόρφωση μια νέας ζωής».
Πάντως, τα αποτελέσματα των δοκιμών θα πρέπει να μελετηθούν και να αναλυθούν. Τα προκαταρκτικά στοιχεία, ωστόσο, δείχνουν ότι ο σχηματισμός μιας τρύπας αυτού του μεγέθους μπορεί να είναι και σημάδι μιας σοβαρής υποβάθμισης του μόνιμα παγωμένου εδάφους. Ο Βασίλι Μπογκογιαβλένσκι, καθηγητής και αναπληρωτής διευθυντής του Ινστιτούτου Ερευνών Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, λέει ότι γνωστές «αναλογίες» με τον κρατήρα Γιαμάλ έχουν παρατηρηθεί στους βυθούς του Αρκτικού Ωκεανού, συμπεριλαμβανομένης της Θάλασσας Κάρα, αλλά δεν έχει γίνει καμία σχετική έρευνα, επειδή δεν παρουσίασαν κανένα πρακτικό ενδιαφέρον.
Το μόνιμα παγωμένο έδαφος είναι χώμα και πέτρες που παραμένει σε θερμοκρασία κάτω από 0 βαθμούς Κελσίου για μεγάλο χρονικό διάστημα, από 2-3 χρόνια μέχρι αρκετές χιλιάδες χρόνια. Τα υπόγεια ύδατα σε περιοχές μόνιμα παγωμένου εδάφους εμφανίζονται ως πάγος. Μερικές φορές ξεπερνούν τα 1.000 μέτρα βάθος.
Το μόνιμα παγωμένο έδαφος αποτελεί τεράστιο απόθεμα των αερίων του θερμοκηπίου. Ειδικότερα, περιλαμβάνει μεθάνιο, που είναι το κυρίως υπεύθυνο αέριο για τη θέρμανση της ατμόσφαιρας, και όχι το διοξείδιο του άνθρακα, όπως πιστεύεται ευρέως.
Σύμφωνα με το Τμήμα Σιβηρίας του Ινστιτούτου για την Κρυόσφαιρα της Γης της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, το μόνιμα παγωμένο έδαφος καλύπτει πάνω από το 70% του εδάφους της Ρωσίας, με τη μία ή με την άλλη μορφή. Δηλαδή, περίπου 12 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η περιοχή αυτή δεν έχει αλλάξει την τελευταία δεκαετία. Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, το μόνιμα παγωμένο έδαφος καλύπτει το ένα τέταρτο της ξηράς.
Το μόνιμα παγωμένο έδαφος, εκτός από τη Ρωσία, υπάρχει και στις βόρειες περιοχές της Αλάσκας, του Καναδά, της Ευρώπης, της Ασίας, στα νησιά του Βόρειου Παγωμένου Ωκεανού, και στην Ανταρκτική. Υπάρχει ακόμη και σε ορεινές περιοχές της Αφρικής. Η μόνη ήπειρος που δεν έχει κανένα μόνιμα παγωμένο έδαφος είναι η Αυστραλία
Δείτε τις Φωτογραφίες:
