Πρόταση-σοκ για επιβολή έκτακτης εισφοράς έως 10% επί της ιδιωτικής αποταμίευσης σε 15 χώρες της Ευρωζώνης, ως όχημα για να αντιμετωπισθούν προβλήματα βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους «καταθέτει» το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η εξέλιξη αυτή απειλεί να οξύνει περαιτέρω τις ήδη τεταμένες σχέσεις του Ταμείου με τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στο μέτρο που η... φαεινή ιδέα των οικονομολόγων του Ταμείου αποτελεί ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της εύθραυστης ανάκαμψης της Ευρωζώνης και του τραπεζικού της συστήματος.
ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ
Ειδικότερα, δημοσίευμα της βελγικής εφημερίδας L' ECHO, υπό τον τίτλο «Το ΔΝΤ προτείνει επιβολή "φόρου κρίσεως", 10% επί της ιδιωτικής αποταμίευσης στην Ευρώπη», αναδεικνύει την πρόταση που βρίσκεται... καλά κρυμμένη στην εξαμηνιαία έκθεση του οργανισμού για τις δημοσιονομικές τάσεις (Fiscal Monitor), σε ένα παράρτημα με τίτλο: «Μια έκτακτη εισφορά στον ιδιωτικό πλούτο;». Το Ταμείο σημειώνει ότι τέτοιες εφάπαξ εισφορές έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στην Ευρώπη μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο και στη Γερμανία και την Ιαπωνία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και παραδέχεται ότι δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα και δεν οδήγησαν σε μείωση του δημόσιου χρέους (που ήταν το ζητούμενο), καθώς η καθυστέρηση στην εφαρμογή τους οδήγησε σε εκτεταμένη φυγή κεφαλαίων και υψηλό πληθωρισμό.
Το Ταμείο, εστιάζοντας στην Ευρωζώνη και την αναγκαιότητα επιστροφής του ύψους του δημοσίου χρέους στα προ-κρίσης επίπεδα (τέλος του 2007), αναγνωρίζει επίσης ότι θα απαιτούνταν ένας υψηλός συντελεστής 10% για όλα τα νοικοκυριά με καθαρή θετική αποταμίευση σε 15 χώρες της Ευρωζώνης, κάτι που προφανώς αποτελεί ισχυρό αντικίνητρο. Πρόκειται για εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα, καταλήγει το ΔΝΤ, που «πρέπει όμως να εξεταστεί σε αντιπαραβολή με τους κινδύνους που εγκυμονούν οι εναλλακτικές λύσεις για...
...τη μείωση του δημοσίου χρέους, όπως είναι το χρεοστάσιο ή η πρόκληση πληθωρισμού που είναι και αυτή ένα είδος φορολόγησης του πλούτου?». «Με δεδομένη την πολύ κακή κατάσταση των δημοσιονομικών της Ευρωζώνης, οι ιδέες για ενίσχυση των δημόσιων ταμείων δεν λείπουν, όπως αυτή η μάλλον απλοϊκή και πρωτοφανής ιδέα του ΔΝΤ», αναφέρει η L' ECHO.
Σύμφωνα με τη βελγική εφημερίδα, το ΔΝΤ, που βρίσκεται σε ανοιχτή πλέον σύγκρουση με την Ε.Ε. για την αντιμετώπιση του ελληνικού χρέους, με την πρόταση εξέφρασε κάτι που σκέπτονται πολλές κυβερνήσεις: αντί να επιβαρύνονται με φόρους οι επιχειρήσεις ή ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα της εργασίας, γιατί να μην επιβληθεί φόρος σε «χρήματα που κοιμούνται». Ενα τέτοιο ενδεχόμενο ενέχει σημαντικούς και μη αμελητέους κινδύνους, όπως χαρακτηριστικά σχολιάζουν τραπεζικοί και νομικοί κύκλοι, ενώ παράγοντες της αγοράς στην Αθήνα συντάσσονται με την άποψη αυτή, επισημαίνοντας πως ένας τέτοιος φόρος πολύ δύσκολα θα μπορούσε να επιβληθεί χωρίς να υπονομεύσει τελικά τη δύσκολη επιχείρηση σταθεροποίησης του τραπεζικού συστήματος.
«Επικίνδυνο παιχνίδι»
«Το ΔΝΤ παίζει ένα πολύ επικίνδυνο παιχνίδι», λέει ο Μισέλ Μάους, δικηγόρος, ειδικός στη φορολογία τον οποίο επικαλείται η L' ECHO, σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως ιστορικά οι μεγάλες επαναστάσεις, ακόμη και η γαλλική, είχαν φορολογική αφετηρία. Εάν, μία μέρα, το ΔΝΤ αρχίζει να υπερασπίζεται ανοιχτά τέτοιες λύσεις θα υπάρξει κοινωνική επανάσταση στην Ευρώπη, εκτιμά ο ίδιος. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της ING Πέτερ βαν ντεν Χούτε δηλώνει στην εφημερίδα πως αυτή η λύση είναι και επικίνδυνη και απίθανη, καθώς θα μπορούσε να πλήξει τη μακροχρόνια εμπιστοσύνη των νοικοκυριών. «Προτιμώ να πιστεύω ότι πρόκειται περισσότερο για μια θεωρητική άσκηση από πλευράς του Ταμείου», προσθέτει, υπενθυμίζοντας ότι τα νοικοκυριά της Ευρωζώνης έχουν ήδη συνεισφέρει πάρα πολλά στη δημοσιονομική εξυγίανση μέσω της αύξησης της φορολογίας. «Στην ουσία, οι αποταμιευτές ήδη χρηματοδοτούν τα κράτη...».
Στον αντίποδα, ο Βέλγος οικονομολόγος Ετιέν Καλατέ σπεύδει να σημειώσει ότι υπάρχουν καλά στοιχεία στην πρόταση, που σε πρώτη ανάγνωση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ενοχλητική και σκανδαλώδης. Η μία από τις εναλλακτικές, όμως, λέει, για να βγούμε από την κρίση, θα ήταν η πρόκληση πληθωρισμού, που αποτελεί επίσης πρακτικά «φόρο» επί της περιουσίας. Είναι, λοιπόν, προτιμότερο να τολμήσουμε τη συζήτηση για τη φορολόγηση, παρά να κάνουμε το ίδιο, με λιγότερο διαφανή και αποτελεσματικό τρόπο, καταλήγει.
Σε κάθε περίπτωση, είναι βέβαιο ότι η συζήτηση αυτή θα συνεχιστεί και το ΔΝΤ ίσως άνοιξε τον ασκό του Αιόλου, καθώς η πρότασή του ουσιαστικά ισοδυναμεί με «κούρεμα» των καταθέσεων από το πρώτο ευρώ. Κάτι που ξορκίζουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μετά την οδυνηρή εμπειρία της Κύπρου, επιμένοντας ότι οι καταθέσεις κάτω των 100.000 ευρώ είναι σε κάθε περίπτωση εγγυημένες και πάνω από το όριο αυτό θα «κουρεύονται» μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και αφού προηγουμένως θα έχουν εξαντληθεί όλα τα περιθώρια...
ΗΜΕΡΗΣΙΑ
