Τα πάνω κάτω στη λειτουργία του δικηγορικού επαγγέλματος έρχονται με την αναθεώρηση του Κώδικα Δικηγόρων, ο οποίος αναμένεται να ψηφιστεί από τη Βουλή το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. Υστερα από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες στο παρελθόν, τελικά, όπως όλα δείχνουν, ο νέος Κώδικας Δικηγόρων με 166 άρθρα (σήμερα περιλαμβάνει 250 άρθρα) αναμένεται να πάρει τον δρόμο για τη Βουλή σε λίγες ημέρες, αλλάζοντας πλήρως και για πρώτη φορά από το 1954, όταν είχε τεθεί σε εφαρμογή. Αλλαγές προβλέπονται σε όλους τους τομείς της λειτουργίας του δικηγορικού επαγγέλματος. Πρωτίστως αλλάζει ο τρόπος αμοιβής των δικηγορικών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα επιτρέπεται -για πρώτη φορά στα χρονικά- η διαφήμιση των δικηγόρων και των δικηγορικών εταιριών υπό όρους, καθιερώνεται το καθεστώς των πανελλαδικών εξετάσεων για την εγγραφή των ασκούμενων δικηγόρων στους δικηγορικούς συλλόγους, καταργούνται τα παραταξιακά ψηφοδέλτια για την εκλογή των διοικήσεων των συλλόγων και διευρύνεται αισθητά ο κύκλος των υπηρεσιών όπου οι απόφοιτοι των Νομικών Σχολών μπορούν να ασκήσουν δικηγορία. Πάντως, συγκεκριμένες αλλαγές σε διατάξεις έχουν προκαλέσει την έντονη αντίδραση των δικηγόρων -πανελλαδικά-, οι οποίοι ήδη βρίσκονται σε θέση μάχης.
Κομβικά σημεία τριβής αποτελούν...
Κομβικά σημεία τριβής αποτελούν...
ο τρόπος καθορισμού της αμοιβής τους, η οποία θα καθορίζεται με γραπτή συμφωνία με τον πελάτη, ο τρόπος διανομής των κρατήσεων στα γραμμάτια προείσπραξης αλλά και η κατάργηση από 1ης Ιανουαρίου 2014 της παράστασης των δικηγόρων σε όλα τα συμβόλαια.
Οσον αφορά τη δικηγορική αμοιβή, σύμφωνα με όσα μέχρι στιγμής έχουν γίνει γνωστά για τις προωθούμενες αλλαγές, αυτή θα καθορίζεται γραπτώς με «σύμβαση» δικηγόρου και πελάτη. Τα δύο μέρη μπορούν να συμφωνήσουν αμοιβή για το σύνολο της υπόθεσης ή ανά στάδιο νομικών ενεργειών. Αν δεν υπάρξει γραπτή συμφωνία, τότε η αμοιβή καθορίζεται ανάλογα με την αξία της κάθε υπόθεσης, σε συνδυασμό με τις νόμιμες αμοιβές που ισχύουν σήμερα, όπως διαμορφώθηκαν με το Μνημόνιο (Ν. 3919/2011). Για παράδειγμα, για τη σύνταξη αγωγής που έχει αντικείμενο έως 200.000 ευρώ η αμοιβή θα είναι 2%, για αγωγή από 200.001 έως 750.000 ευρώ η αμοιβή θα είναι 1,5%, από 750.001 έως 1.500.000 ευρώ θα είναι 1% κ.λπ. Για άλλες υποθέσεις που δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα θα ισχύουν οι σημερινές αμοιβές του Ν. 3919/2011 και η σχετική υπουργική απόφαση του 2007. Για παράδειγμα, η αμοιβή για παράσταση στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο καθορίζεται στα 214 ευρώ και στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο στα 117 ευρώ.
Αντίθετος είναι ο δικηγορικός κόσμος και στην αλλαγή του τρόπου διανομής των κρατήσεων των γραμματίων προείσπραξης, θεωρώντας ότι είναι προπομπός της κατάργησής τους. Ουσιαστικά αυτό που προτείνεται είναι από το γραμμάτιο προείσπραξης (ανεξαρτήτως ύψους) να κρατείται για τους συλλόγους, τα Ταμεία, κ.λπ. ένα πάγιο ποσό. Διευκρινίζεται ότι το ποσοστό αυτό υπέρ των συλλόγων, Ταμείων κ.λπ. δεν επιβαρύνει τον πελάτη, αλλά αφαιρείται από την αμοιβή του δικηγόρου.
Οι δικηγόροι μάλιστα επισημαίνουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα χαθούν και φορολογικά έσοδα για το κράτος, ενώ με το ίδιο σκεπτικό αντιδρούν και στην πλήρη κατάργηση της παράστασης των δικηγόρων στα συμβόλαια. Σήμερα είναι αναγκαία μόνο για τον αγοραστή και για ποσά άνω των 80.000 ευρώ.
Η προεδρική θητεία
Με τον νέο Κώδικα περί Δικηγόρων αλλάζει εντελώς και το τοπίο λειτουργίας των δικηγορικών συλλόγων. Πλέον η θητεία του διοικητικού συμβουλίου γίνεται τετραετής. Μάλιστα, για τους προέδρους των συλλόγων προβλέπεται ότι μπορεί να διαρκεί μόνο για δύο τετραετίες και μετά δεν θα έχουν δικαίωμα επανεκλογής. Για τους δικηγορικούς συλλόγους που έχουν έως 1.000 μέλη οι υποψήφιοι για τα διοικητικά συμβούλια θα κατέρχονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Για τους υπόλοιπους συλλόγους, άνω των 1.000 μελών, μπορεί μεν να καταρτιστεί ενιαίο ψηφοδέλτιο, αφού όμως έχει προηγηθεί θετική απόφαση της γενικής συνέλευσης του συλλόγου, η οποία συγκαλείται τουλάχιστον έξι μήνες πριν από τις εκλογές.
Οι αρχαιρεσίες, αντί του Φεβρουαρίου, θα διεξάγονται κάθε τέσσερα χρόνια την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου και η θητεία των νέων προέδρων και των νέων Δ.Σ. θα αρχίζει την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Πάντως οι εκλογές του Φεβρουαρίου του 2014 θα διεξαχθούν κανονικά, καθώς η ισχύς των νέων εκλογικών διατάξεων αρχίζει από τις μεθεπόμενες εκλογές.
Απαγόρευση δηλώσεων σε δίκες εν εξελίξει και δημιουργία υποκαταστημάτων!
Με τις νέες διατάξεις επιτρέπεται η διαφήμιση δικηγόρων και δικηγορικών εταιριών σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα «στο πλαίσιο της αξιοπρέπειας» ωστόσο και χωρίς να είναι αθέμιτη και παραπλανητική. Επίσης, απαγορεύεται να αναφέρεται σε αριθμό υποθέσεων ή ποσοστό επιτυχίας του διαφημιζόμενου δικηγόρου και να γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα σε συναδέλφους. Επιπλέον απαγορεύεται να υπάρχουν αναφορές σε ονόματα πελατών των δικηγόρων χωρίς τη συναίνεσή τους. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο οι δικηγόροι μπορούν να διατηρούν και επαγγελματική ιστοσελίδα. Απαγορεύεται όμως να δίνουν συνεντεύξεις και να κάνουν δηλώσεις, αποκαλύπτοντας στοιχεία για εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον της Δικαιοσύνης. Σε περίπτωση που παραβιάσουν αυτές τις διατάξεις, προβλέπονται ποινές από 1.000 έως και 10.000 ευρώ, ενώ στους υπότροπους επιβάλλεται ποινή προσωρινής παύσης από δύο έως έξι μήνες και πρόστιμο μέχρι 20.000 ευρώ.
Τα πειθαρχικά συμβούλια θα αποτελούνται από δικηγόρους με τουλάχιστον 15 χρόνια στο επάγγελμα και θα εκλέγονται με κλήρωση.
Υποκαταστήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θα μπορούν να έχουν οι δικηγορικές εταιρίες που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Κώδικα μόνο από εν ενεργεία δικηγόρους, ενώ αποκλείεται η συμμετοχή κάθε άλλου επαγγελματία (π.χ. συμβολαιογράφος). Σκοπός τους είναι μόνο η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Μεταξύ των αλλαγών που προωθούνται είναι και εκείνες που αφορούν τη 18μηνη άσκηση, η οποία μπορεί να γίνει εκτός από τα δικηγορικά γραφεία και τις δικηγορικές εταιρίες στη Νομική Υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, στις ανεξάρτητες Αρχές, σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, σε οργανισμούς, δικηγορικούς συλλόγους, σε νομικές υπηρεσίες δημόσιων υπηρεσιών και για διάστημα έξι μηνών στα δικαστήρια της χώρας. Ασκηση μπορούν να κάνουν και όσοι είναι πτυχιούχοι ευρωπαϊκών ΑΕΙ, ενώ οι πτυχιούχοι Νομικών Σχολών της αλλοδαπής οφείλουν προηγουμένως να αναγνωρίσουν το πτυχίο τους ως ισότιμο των ελληνικών πανεπιστημίων. Δύο φορές τον χρόνο, τον Οκτώβριο και τον Απρίλιο, οι υποψήφιοι δικηγόροι θα μπορούν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων να λαμβάνουν την άδειά τους. Οι εξετάσεις θα διενεργούνται υπό την αιγίδα της «επιτροπής δοκιμασίας επάρκειας», η οποία συγκροτείται από καθηγητές πανεπιστημίων και από τους προέδρους των Δικηγορικών Συλλόγων Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά. Οι νέοι δικηγόροι θα ορκίζονται πλέον ενώπιον του προέδρου του δικηγορικού συλλόγου στον οποίο εγγράφονται και όχι στα δικαστήρια, όπως γίνεται σήμερα.
Ακόμα στον νέο Κώδικα περί Δικηγόρων προβλέπεται και η προκήρυξη δημοψηφίσματος πανελλαδικής εμβέλειας με μυστική ψηφοφορία, εφόσον όμως προηγηθεί απόφαση των 2/3 των μελών της Ολομέλειας των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας.
Οσον αφορά τη δικηγορική αμοιβή, σύμφωνα με όσα μέχρι στιγμής έχουν γίνει γνωστά για τις προωθούμενες αλλαγές, αυτή θα καθορίζεται γραπτώς με «σύμβαση» δικηγόρου και πελάτη. Τα δύο μέρη μπορούν να συμφωνήσουν αμοιβή για το σύνολο της υπόθεσης ή ανά στάδιο νομικών ενεργειών. Αν δεν υπάρξει γραπτή συμφωνία, τότε η αμοιβή καθορίζεται ανάλογα με την αξία της κάθε υπόθεσης, σε συνδυασμό με τις νόμιμες αμοιβές που ισχύουν σήμερα, όπως διαμορφώθηκαν με το Μνημόνιο (Ν. 3919/2011). Για παράδειγμα, για τη σύνταξη αγωγής που έχει αντικείμενο έως 200.000 ευρώ η αμοιβή θα είναι 2%, για αγωγή από 200.001 έως 750.000 ευρώ η αμοιβή θα είναι 1,5%, από 750.001 έως 1.500.000 ευρώ θα είναι 1% κ.λπ. Για άλλες υποθέσεις που δεν μπορούν να αποτιμηθούν σε χρήμα θα ισχύουν οι σημερινές αμοιβές του Ν. 3919/2011 και η σχετική υπουργική απόφαση του 2007. Για παράδειγμα, η αμοιβή για παράσταση στο Τριμελές Πλημμελειοδικείο καθορίζεται στα 214 ευρώ και στο Μονομελές Πλημμελειοδικείο στα 117 ευρώ.
Αντίθετος είναι ο δικηγορικός κόσμος και στην αλλαγή του τρόπου διανομής των κρατήσεων των γραμματίων προείσπραξης, θεωρώντας ότι είναι προπομπός της κατάργησής τους. Ουσιαστικά αυτό που προτείνεται είναι από το γραμμάτιο προείσπραξης (ανεξαρτήτως ύψους) να κρατείται για τους συλλόγους, τα Ταμεία, κ.λπ. ένα πάγιο ποσό. Διευκρινίζεται ότι το ποσοστό αυτό υπέρ των συλλόγων, Ταμείων κ.λπ. δεν επιβαρύνει τον πελάτη, αλλά αφαιρείται από την αμοιβή του δικηγόρου.
Οι δικηγόροι μάλιστα επισημαίνουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα χαθούν και φορολογικά έσοδα για το κράτος, ενώ με το ίδιο σκεπτικό αντιδρούν και στην πλήρη κατάργηση της παράστασης των δικηγόρων στα συμβόλαια. Σήμερα είναι αναγκαία μόνο για τον αγοραστή και για ποσά άνω των 80.000 ευρώ.
Η προεδρική θητεία
Με τον νέο Κώδικα περί Δικηγόρων αλλάζει εντελώς και το τοπίο λειτουργίας των δικηγορικών συλλόγων. Πλέον η θητεία του διοικητικού συμβουλίου γίνεται τετραετής. Μάλιστα, για τους προέδρους των συλλόγων προβλέπεται ότι μπορεί να διαρκεί μόνο για δύο τετραετίες και μετά δεν θα έχουν δικαίωμα επανεκλογής. Για τους δικηγορικούς συλλόγους που έχουν έως 1.000 μέλη οι υποψήφιοι για τα διοικητικά συμβούλια θα κατέρχονται με ενιαίο ψηφοδέλτιο. Για τους υπόλοιπους συλλόγους, άνω των 1.000 μελών, μπορεί μεν να καταρτιστεί ενιαίο ψηφοδέλτιο, αφού όμως έχει προηγηθεί θετική απόφαση της γενικής συνέλευσης του συλλόγου, η οποία συγκαλείται τουλάχιστον έξι μήνες πριν από τις εκλογές.
Οι αρχαιρεσίες, αντί του Φεβρουαρίου, θα διεξάγονται κάθε τέσσερα χρόνια την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου και η θητεία των νέων προέδρων και των νέων Δ.Σ. θα αρχίζει την 1η Ιανουαρίου του επόμενου έτους. Πάντως οι εκλογές του Φεβρουαρίου του 2014 θα διεξαχθούν κανονικά, καθώς η ισχύς των νέων εκλογικών διατάξεων αρχίζει από τις μεθεπόμενες εκλογές.
Απαγόρευση δηλώσεων σε δίκες εν εξελίξει και δημιουργία υποκαταστημάτων!
Με τις νέες διατάξεις επιτρέπεται η διαφήμιση δικηγόρων και δικηγορικών εταιριών σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα «στο πλαίσιο της αξιοπρέπειας» ωστόσο και χωρίς να είναι αθέμιτη και παραπλανητική. Επίσης, απαγορεύεται να αναφέρεται σε αριθμό υποθέσεων ή ποσοστό επιτυχίας του διαφημιζόμενου δικηγόρου και να γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα σε συναδέλφους. Επιπλέον απαγορεύεται να υπάρχουν αναφορές σε ονόματα πελατών των δικηγόρων χωρίς τη συναίνεσή τους. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο οι δικηγόροι μπορούν να διατηρούν και επαγγελματική ιστοσελίδα. Απαγορεύεται όμως να δίνουν συνεντεύξεις και να κάνουν δηλώσεις, αποκαλύπτοντας στοιχεία για εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον της Δικαιοσύνης. Σε περίπτωση που παραβιάσουν αυτές τις διατάξεις, προβλέπονται ποινές από 1.000 έως και 10.000 ευρώ, ενώ στους υπότροπους επιβάλλεται ποινή προσωρινής παύσης από δύο έως έξι μήνες και πρόστιμο μέχρι 20.000 ευρώ.
Τα πειθαρχικά συμβούλια θα αποτελούνται από δικηγόρους με τουλάχιστον 15 χρόνια στο επάγγελμα και θα εκλέγονται με κλήρωση.
Υποκαταστήματα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό θα μπορούν να έχουν οι δικηγορικές εταιρίες που συστήνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του νέου Κώδικα μόνο από εν ενεργεία δικηγόρους, ενώ αποκλείεται η συμμετοχή κάθε άλλου επαγγελματία (π.χ. συμβολαιογράφος). Σκοπός τους είναι μόνο η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Μεταξύ των αλλαγών που προωθούνται είναι και εκείνες που αφορούν τη 18μηνη άσκηση, η οποία μπορεί να γίνει εκτός από τα δικηγορικά γραφεία και τις δικηγορικές εταιρίες στη Νομική Υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, στις ανεξάρτητες Αρχές, σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, σε οργανισμούς, δικηγορικούς συλλόγους, σε νομικές υπηρεσίες δημόσιων υπηρεσιών και για διάστημα έξι μηνών στα δικαστήρια της χώρας. Ασκηση μπορούν να κάνουν και όσοι είναι πτυχιούχοι ευρωπαϊκών ΑΕΙ, ενώ οι πτυχιούχοι Νομικών Σχολών της αλλοδαπής οφείλουν προηγουμένως να αναγνωρίσουν το πτυχίο τους ως ισότιμο των ελληνικών πανεπιστημίων. Δύο φορές τον χρόνο, τον Οκτώβριο και τον Απρίλιο, οι υποψήφιοι δικηγόροι θα μπορούν μέσω πανελλαδικών εξετάσεων να λαμβάνουν την άδειά τους. Οι εξετάσεις θα διενεργούνται υπό την αιγίδα της «επιτροπής δοκιμασίας επάρκειας», η οποία συγκροτείται από καθηγητές πανεπιστημίων και από τους προέδρους των Δικηγορικών Συλλόγων Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά. Οι νέοι δικηγόροι θα ορκίζονται πλέον ενώπιον του προέδρου του δικηγορικού συλλόγου στον οποίο εγγράφονται και όχι στα δικαστήρια, όπως γίνεται σήμερα.
Ακόμα στον νέο Κώδικα περί Δικηγόρων προβλέπεται και η προκήρυξη δημοψηφίσματος πανελλαδικής εμβέλειας με μυστική ψηφοφορία, εφόσον όμως προηγηθεί απόφαση των 2/3 των μελών της Ολομέλειας των προέδρων των δικηγορικών συλλόγων της χώρας.
Βάσω Παλαιού - Kυριακάτικη Δημοκρατία
