Στο κυνήγι για το πιάσιμο των στόχων, όπως αυτοί τίθενται από τις δυνάμεις που μάς επιτροπεύουν, δεν μένει χρόνος ώστε η κοινή γνώμη να καθίσει και να αναρωτηθεί γιατί αυτοί οι στόχοι κι όχι άλλοι. Γιατί, θα πρέπει δηλαδή το έλλειμμα να πάει τόσο και όχι άλλο, γιατί οι μισθοί να πέσουν τόσο κι όχι λιγότερο ή περισσότερο, και πάει λέγοντας. Υπήρξε καμιά αιτιολόγηση γι αυτό; Απ’ όσο ξέρω, όχι, αλλά υποπτεύομαι ότι είναι αδύνατο να μπορέσει καν να υπάρξει μια.
Επίσης, είναι απορίας άξιο γιατί κανείς την ώρα που ετίθεντο, δεν είχε βρεθεί να αναρωτηθεί γιατί το Σύμφωνο Σταθερότητας επέβαλε τα συγκεκριμένα όρια του 3% και 60% για το έλλειμμα και χρέος αντίστοιχα. Έπρεπε να φτάσουμε ως εδώ, για να αρχίσουν να κοιτιούνται οι ιθύνοντες αλλήλοις και να παραδέχονται ότι τα νούμερα αυτά λίγο πολύ παιχτήκανε στα ζάρια. Γι αυτό άλλωστε και από το 2003 και μετά παραβιάζονταν σωρηδόν, με την πρώτη να τα έχει παραβιάσει, μαντέψτε, να είναι η Γερμανία.
Η Τρόικα λοιπόν πορεύεται ως εξής:
1) καθορίζει ποσοτικούς μακρο-οικονομικούς στόχους οι οποίοι είναι αυθαίρετοι, (αλλά προς το παρόν ας το ξεχάσουμε αυτό),
2) επιβάλει συγκεκριμένα μέτρα για την επίτευξη αυτών των αυθαίρετων στόχων, και
3) προβαίνει σε εκτιμήσεις / προβλέψεις για την πορεία των μακρο-οικονομικών δεικτών, βάση των μέτρων που λαμβάνονται για την εξυπηρέτηση των στόχων, όπως έχουν αρχικά τεθεί.
Όταν οι πραγματικοί δείκτες δεν συμπίπτει με τους προβλεπόμενους, αυτό που κάνει κάθε λογικός άνθρωπος είναι να πηγαίνει πάλι πίσω στο πεδίο (2) και να αλλάζει τα μέτρα, μέχρις ότου υπάρξει σύγκλιση του (1) με το (3), δηλαδή μέχρι ότου ο στόχος επαληθευτεί από την πραγματικότητα.
Είναι η τρόικα λογική; Το συμπέρασμα είναι μάλλον όχι, όπως δείχνει το παρακάτω διάγραμμα. Εδώ απεικονίζονται οι προβλέψεις που κάνει περιοδικά (δείτε στον οριζόντιο άξονα) για το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας το 2011 (μαύρη καμπύλη) και 2012 (κόκκινη καμπύλη).
Ο αρχικός στόχος (1), όπως τέθηκε τον Μάιο του 2010, όταν πρωτοκατέθεσε το Μνημόνιο ήταν -2,6% ύφεση για το 2011 και 1,1% ανάπτυξη για το 2012. Τα μέτρα (2), ελήφθησαν για την ικανοποίηση αυτού του συγκεκριμένου στόχου. Η δεύτερη πρόβλεψη, τον Αύγουστο του ιδίου χρόνου, (2010), ήταν πάλι για -2,6% ύφεση για το 2011. Μέχρι εδώ καλά, γιατί ακόμα βρισκόμασταν στο 2010, δεν είχε έρθει ο καιρός της αλήθειας και τα μέτρα συνέχιζαν να τρέχουν προς την ίδια κατεύθυνση της ολοένα και βαθύτερης λιτότητας.
Από το 2011 όμως και μετά, οι προβλέψεις της Τρόικας αρχίζουν να γίνονται δυσμενέστερες, πράγμα που σημαίνει ότι αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι υπάρχει απόκλιση από τον αρχικό στόχο του Μαΐου του 2010, για ύφεση -2,6%. Ειδικά δε τον Ιούλιο του 2011 δίνει πρόβλεψη για -3,8% και τον Οκτώβριο του 2011, για -5,5%. Δηλαδή προβλέπει όλο και μεγαλύτερες αποκλίσεις από τον αρχικό της στόχο.
Τι κάνει ένας λογικός άνθρωπος, όταν οι αποκλίσεις από τον στόχο γίνονται όλο και μεγαλύτερες, κι όταν μάλιστα πηγαίνουν μονότονα προς την ίδια κατεύθυνση; Αλλάζει τα μέτρα, καθ ότι το να αλλάξεις το στόχο, ώστε να ταυτιστεί με το αποτέλεσμα που εκ των ενόντων προκύπτει, δεν είναι και πολύ τίμιο, ούτε καν επιστημονικό. Κοινώς είναι σαλταδόρικο! Αν τα μέτρα σε βγάζουν εκτός στόχου, τα μετατρέπεις ώστε οι δείκτες να αρχίσουν να πλησιάζουνε το στόχο, που έχεις εξ αρχής εσύ θέσει.
Από το Μάιο λοιπόν του 2010, η Τρόικα είχε αρκετό καιρό στη διάθεσή της ώστε να εκτιμήσει την αποδοτικότητα των μέτρων της. Αντίθετα θεώρησε ότι κάνοντας το ίδιο, οι δείκτες θα άλλαζαν φορά από μόνοι τους. Φυσικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον να συμβεί, όσο τουλάχιστον ισχύει το αιτιατό να έπεται του αιτίου.
Αν υποθέσουμε ότι οι Τόμσεν, Μαζούχ, κ.α. δεν έχουν δόλιους σκοπούς και ότι το μόνο που επιθυμούν είναι να πετύχουν το στόχο της ανάπτυξης, τι διάγνωση θα έβγαζε ένας ψυχίατρος γι αυτούς; Το λέει ο τίτλος. Και επειδή η διαταραχή τους έχει και θύματα, δεν θα έφτανε μόνο ο ψυχίατρος. Από δίπλα καλό είναι να υπήρχε και ένας δήμιος.
