«Το Λιοντάρι της Ιεράς Οδού. Το δεύτερο λιοντάρι, ξαπλωμένο και όχι καθήμενο, στα δεξιά της εισόδου του οπλοστάσιου, προέρχεται από την Ιερά Οδό που ένωνε την Ελευσίνα με την Αθήνα.
Μεταφέρθηκε επίσης το 1687 στη Βενετία από τον Francesco Morosini.
Η Βενετσιάνικη Γερουσία χάραξε, στη βάση του λιονταριού, το 1692, την ακόλουθη επιγραφή : “ATHENIENSIA VENETÆ CLASSIS
TROPHŒA VENETI SENATVS
DECRETO IN NAVALIS
VESTIBVLO CONSTITVTA”
Από το ιστολόγιο e-venice.com (ΕΔΩ) - Μετάφραση Γιώργος Αθανασάκης)
------
Ας αφήσουμε το ερώτημα αναπάντητο και ας επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε τις πληροφορίες που διαθέτουμε.
Είναι γνωστό ότι ο Δόγης Μοροζίνι (1619 – 1694) αφού δεν κατάφερε να «αφαιρέσει το μέγα αέτωμα από τον Παρθενώνα» μετέφερε στη Βενετία λιοντάρια από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Πόσα και από που; - Είναι ένα ερώτημα. Ας διαβάσουμε όμως τι γράφει ο Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος:
«Συνολικά ο Μοροζίνι πήρε όσα λιοντάρια βρήκε: ένα από την Ακρόπολη, ένα από την περιοχή του Θησείου και βέβαια τον γνωστό Λέοντα του Πειραιά εξαιτίας του οποίου το λιμάνι του Πειραιά είχε ονομασθεί Πόρτο Λεόνε. Οι λέοντες αυτοί μεταφέρθηκαν στη Βενετία και από τότε κοσμούν ως τρόπαια των νικητών τον ναύσταθμο της Δημοκρατίας. Οι αξιωματικοί του Μοροζίνι, Βενετοί και ξένοι, πήραν μαζί τους όσα κομμάτια μεταφέρονταν εύκολα. Τεμάχια από τον Παρθενώνα ή άλλα μνημεία των Αθηνών που βρίσκονται σήμερα σε ιδιωτικές συλλογές και μουσεία της Ευρώπης, χωρίς να ξέρει κανείς πώς, είναι πιθανόν να μεταφέρθηκαν την εποχή αυτή από στρατιώτες της στρατιάς του Μοροζίνι.
… O Μοροζίνι «Μετά την καταστροφική επέμβαση στο δυτικό αέτωμα του Περθενώνος, εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια να λαφυραγωγήση το αθάνατο μνημείο και περιορίστηκε να στείλη στη Βενετία, ως τρόπαια της νίκης του τρία μαρμάρινα λιοντάρια. Το πιο γνωστό απ΄ αυτά, η λέαινα με τα ρουνικά χαράγματα – που βρισκόταν ως τότε στο μυχό του πειραϊκού λιμανιού, δίνοντας έτσι στον Πειραιά την κοινή κατά την τουρκοκρατία ονομασία του «Πόρτο –Λεόνε» (Porto Leone) – στολίζει σήμερα, μαζί με ένα δεύτερο λιοντάρι από την περιοχή του «Θησείου», την είσοδο του ναυστάθμου (Arsenale) της Βενετίας…»
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, 1975, τ.ΙΑ, σ.29.
Τις ίδιες πληροφορίες με τον Παπαρηγόπουλο επαναλαμβάνει και η Κορνηλία Χατζηασλάνη (Αρχιτέκτων-Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη του Τομέα Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακρόπολης) και προσθέτει την αναφορά του Μοροζίνι (19 Μαρτίου): «Κατεβλήθη προσπάθεια να αφαιρεθεί το μέγα αέτωμα αλλά κατέπεσεν από το πελώριο εκείνο ύψος και είναι θαύμα πως δεν έπαθε κάτι κάποιος εργάτης….. Οπωσδήποτε….. αποφάσισα να παραλάβω μία λέαινα ωραιοτάτης τέχνης, αν και της λείπει το κεφάλι, το οποίο όμως μπορεί κάλλιστα να αντικατασταθεί με το μάρμαρο που θα σας στείλω μαζί με τη λέαινα και που είναι καθ’ όλα όμοιο». (Διαβάστε το άρθρο της κας Χατζηασλάνη «Ο Μοροζίνι στην Αθήνα» ΕΔΩ)
Ο Παπαρηγόπουλος και η Χατζηασλάνη ενώ αναφέρουν τα τρία λιοντάρια: του Πειραιά , της Ακρόπολης και του Θησείου δεν κάνουν αναφορά σε εκείνο της Δήλου, που πήρε ο Μοροζίνι από την Άνδηρο των Λεόντων της Δήλου. Το μαρμάρινο λιοντάρι της Δήλου το πήρε (ή το έστειλε) ο Μοροζίνι ακέφαλο και στη Βενετία του τοποθέτησαν κεφάλι σκύλου αντί λέοντος. Μήπως τελικά «η λέαινα που της λείπει το κεφάλι» που γράφει στην αναφορά του ο Μοροζίνι είναι από τη Δήλο και όχι από την Ακρόπολη; Ποιος να ξέρει…
----------
[Τα τέσσερα ελληνικά αγάλματα στην πλατεία του "Οπλοστασίου" της Βενετίας]
Τώρα ερχόμαστε στη Βενετία του ΣΗΜΕΡΑ.
Το πρώτο από δεξιά δεν γνωρίζουμε περί τίνος πρόκειται, το δεύτερο από δεξιά είναι το Λιοντάρι της Δήλου με κεφάλι σκύλου (διάβαζε παρακάτω), το τρίτο από δεξιά το μεγάλο, είναι το ξαπλωμένο Λιοντάρι της Ιεράς Οδούς, το τέταρτο από δεξιά μετά την είσοδο, με τα σκαλιά είναι το γνωστό Λιοντάρι του Πειραιά.
[Το λιοντάρι του Πειραιά στη Βενετία. Αντίγραφο έχει τοποθετηθεί στις μέρες στην είσοδο του λιμανιού του Πειραιά.]
[Το άγαλμα από τη Δήλο στη Βενετία. Στην Άνδηρο Οδό της Δήλου, μαζί με τα "αδέλφια" του ήταν δωρεά των Ναξίων (7ος αιώνας π.Χ), ήταν φτιαγμένο με τοπικό μάρμαρο και είχε κεφάλι λιονταριού, εδώ στο Οπλοστάσιο της Βενετίας, έχει κεφάλι σκύλου]
------------
ΕΔΩ εμείς σταματάμε. Βάζουμε μια άνω τελεία… Και ελπίζουμε να βρεθεί κάποιος/α αρχαιολόγος, φιλόλογος, ιστοριοδίφης, να προχωρήσει την έρευνα, να επιβεβαιώσει ή όχι αν το ξαπλωμένο λιοντάρι είναι από την Ιερά Οδό ή όχι.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
Χάρης Λαλές (γλύπτης)
Κωνσταντίνος Παπαρηγόπουλος, «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους»
Κορνηλία Χατζηασλάνη (Αρχιτέκτων – Αρχαιολόγος), «Η Αθήνα του Μοροζίνη» [ΕΔΩ]
Ιστοσελίδα e-venice.com (ΕΔΩ)
