Το σώμα μας αποτελείται από εκατοντάδες διαφορετικούς τύπους ώριμων κυττάρων, καθένας από τους οποίους εκτελεί μια ξεχωριστή και εξειδικευμένη λειτουργία. Τα βλαστικά κύτταρα διαφέρουν από τα ώριμα, καθώς είναι
αδιαφοροποίητα κύτταρα που μπορούν επαγώμενα να δώσουν νέους ιστούς. Με αυτό τον τρόπο άλλωστε δημιουργούνται όλοι οι διαφορετικοί τύποι κυττάρων του σώματός μας μετά τη γονιμοποίηση του ωαρίου. Τα βλαστικά κύτταρα παραμένουν στο σώμα μας για την ανάκτηση κατεστραμμένων ή γηρασμένων ιστών. Η ιδιότητά τους να παράγουν διαφορετικά είδη εξειδικευμένων κυττάρων καθιστά αυτόν τον ανερχόμενο, αλλά πολλά υποσχόμενο, τομέα της βιολογίας σημαντικό για νέες θεραπείες ανίατων ασθενειών στην Ιατρική.
Πιο συγκεκριμένα, τα βλαστικά κύτταρα του αιμοποιητικού συστήματος μπορούν να διαφοροποιηθούν σε όλα τα κύτταρα του αίματος και του ανοσοποιητικού συστήματος και βρίσκονται σε όλα τα άτομα όλων των ηλικιών. Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα βρίσκονται στο μυελό των οστών, που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε τη μοναδική πηγή αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων. Επίσης, σε ελάχιστες ποσότητες απαντώνται και στο περιφερικό αίμα. Στις μέρες μας, σημαντική (λόγω των πλεονεκτημάτων της) πηγή αιμοποιητικών βλαστικών κυττάρων θεωρείται το ομφαλοπλακουντιακό αίμα(αίμα που παραμένει στον ομφάλιο λώρο και τον πλακούντα, αμέσως μετά τη γέννηση ενός παιδιού).
Η μεταμόσχευση ομφαλοπλακουντιακού αίματος πλεονεκτεί σε σχέση με τη μεταμόσχευση αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από το μυελό των οστών στα εξής:
- Η πιθανότητα εμφάνισης της λεγόμενης Νόσου Μοσχεύματος κατά Ξενιστή (GvHD) είναι μικρότερη, συνεπώς η μεταμόσχευση με ΟΠΑ μπορεί να γίνει και με μικρότερου βαθμού συμβατό δότη, ενώ σε μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών η συμβατότητα δότη-λήπτη θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλη.
- Η εύρεση και διαθεσιμότητα μοσχευμάτων ΟΠΑ είναι άμεση (περίπου 10-20 ημέρες), ενώ, για την εξεύρεση μοσχεύματος μυελού των οστών μπορεί να χρειαστούν έως και 3 μήνες. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν αναλογιστούμε ότι το χρονικό διάστημα για την εξασφάλιση του κατάλληλου δότη μπορεί να είναι καθοριστικός παράγοντας για ορισμένους ασθενείς με επιθετική κακοήθη νόσο.
- Η λήψη ΟΠΑ είναι απλή, εύκολη, γρήγορη και ακίνδυνη διαδικασία για το νεογνό και την μητέρα και δε διαρκεί πάνω από 5 λεπτά. Πραγματοποιείται μετά τον τοκετό και την απομάκρυνση του μωρού.. Το ομφαλοπλακουντιακό αίμα και ο ομφάλιος λώρος, μετά τον τοκετό είναι άχρηστα για τη μητέρα και για το βρέφος και αν δε χρησιμοποιηθούν για δωρεά θα πεταχτούν. η λήψη μυελού των οστών είναι μια διαδικασία που απαιτεί χειρουργείο και γενική αναισθησία
- Η μεταφορά της μονάδας των βλαστικών κυττάρων του ΟΠΑ στον ασθενή είναι εύκολη
- Η πιθανότητα ιογενούς επιμόλυνσης είναι πολύ μικρή, καθώς το αίμα του ομφαλίου λώρου συλλέγεται αμέσως μετά τον τοκετό
Ευτυχώς, τα μειονεκτήματα από την άλλη πλευρά είναι λιγότερα και μπορεί να αντιμετωπιστούν στο άμεσο μέλλον με την εξέλιξη της επιστήμης. Ήδη πραγματοποιούνται μελέτες και πειράματα για την προσπέλαση των κάτωθι προβλημάτων:
- Ο αριθμός των βλαστικών κυττάρων του ΟΠΑ είναι σχετικά μικρός εξαιτίας της περιορισμένης ποσότητας του αίματος ομφάλιου λώρου.
- Η επανασυλλογή είναι αδύνατη, οπότε στην περίπτωση που χρειαστεί επιπλέον ποσότητα βλαστικών κυττάρων αναζητείται συμβατό συμπληρωματικό μόσχευμα.
- Η υγεία του δότη είναι άγνωστη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν το βρέφος πάσχει από κάποια κληρονομική ασθένεια που δεν μπορεί να ανιχνευθεί κατά τη γέννησή του και την εκδηλώσει στο μέλλον, το αίμα του που θα μεταμοσχευθεί μπορεί να μεταδώσει τη νόσο στον μεταγγιζόμενο ασθενή.
Χάδλα - Σκαρλάτου Παναγιώτα
Βιολόγος
Γενετική, Κυτταρική-Μοριακή Βιολογία και Φυσιολογία
MSc Systemic Biology
ΠΗΓΗ: http://www.pentapostagma.gr/2011/03/blog-post_3026.html#ixzz1HBpjwGM7
