ΘΑ ΔΙΚΑΙΩΣΕΙ Ο ΑΡΕΙΟΣ ΤΟΥΣ ΔΑΝΕΙΟΛΗΠΤΕΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΤΣΕΛΗ ή ΘΑ ΤΑΧΘΕΙ ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ ΤΩΝ SERVICERS;;;
Στα τέλη Οκτωβρίου αναμένεται να εκδοθεί η πολυαναμενόμενη απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου για τον τρόπο εκτοκισμού των οφειλών που έχουν ρυθμιστεί στο πλαίσιο του Νόμου Κατσέλη (Ν. 3869/2010), η οποία θα έχει πιλοτικό χαρακτήρα και θα δεσμεύσει όλα τα δικαστήρια της χώρας.
Η υπόθεση, που έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον τόσο στους νομικούς κύκλους όσο και στην αγορά δανείων, αφορά ένα κρίσιμο ζήτημα ερμηνείας του άρθρου 9 παρ. 2 του νόμου: θα υπολογίζεται ο τόκος επί της συνολικής οφειλής ή μόνο επί της μηνιαίας δόσης που έχει επιδικάσει το δικαστήριο;
Το επίμαχο νομικό ζήτημα
Ο Νόμος Κατσέλη, που ψηφίστηκε το 2010 ως μέτρο προστασίας των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, προβλέπει τη δυνατότητα διάσωσης της κύριας κατοικίας μέσω έντοκων ρυθμίσεων αποπληρωμής, με σταθερές μηνιαίες δόσεις.
Ωστόσο, η φράση «έντοκες, χωρίς ανατοκισμό» έχει οδηγήσει σε αντιφατικές αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων. Ορισμένα υιοθέτησαν τη θέση ότι ο τόκος υπολογίζεται επί της συνολικής ρυθμισμένης οφειλής, ενώ άλλα αποφάσισαν ότι ο τόκος αφορά μόνο τη μηνιαία δόση, με αποτέλεσμα σημαντική διαφορά στα ποσά που καταβάλλονται.
Η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων από το 2022 και εξής έχει καταστήσει τις δόσεις δυσβάστακτες για πολλούς δανειολήπτες, καθιστώντας το ζήτημα ακόμη πιο πιεστικό.
Το ερώτημα που απασχολεί την Ολομέλεια
Η πλήρης Ολομέλεια του Αρείου Πάγου εξετάζει εάν το επιτόκιο που προβλέπεται στο άρθρο 9 παρ. 2 πρέπει:
να υπολογίζεται επί του συνολικού ποσού της ρύθμισης από την έναρξή της, ή
μόνο επί των επιμέρους μηνιαίων δόσεων, για το χρονικό διάστημα από την καταβολή έως την εξόφλησή τους.
Η απάντηση θα κρίνει εάν οι ρυθμίσεις του νόμου παραμένουν βιώσιμες ή αν θα μετατραπούν σε παγίδες υπερχρέωσης λόγω της αύξησης των τόκων.
Αντιδράσεις από τις εταιρείες διαχείρισης δανείων
Οι Εταιρείες Διαχείρισης Προβληματικών Δανείων (servicers) έχουν ήδη αντιδράσει, κάνοντας λόγο για ενδεχόμενο δημοσιονομικό κόστος έως και 1 δισ. ευρώ, σε περίπτωση που το Ανώτατο Δικαστήριο ταχθεί υπέρ των δανειοληπτών.
Εκτιμούν ότι τα επηρεαζόμενα δάνεια ανέρχονται σε 12 δισ. ευρώ, ενώ προειδοποιούν για πιθανή κατάπτωση κρατικών εγγυήσεων που έχουν παρασχεθεί μέσω του προγράμματος «Ηρακλής» για τιτλοποιημένα δάνεια.
Αντικρουόμενες θέσεις: Οι νομικοί απαντούν
Από την πλευρά τους, νομικοί κύκλοι αμφισβητούν τις προβλέψεις των εταιρειών, τονίζοντας ότι:
Τα ποσά που επικαλούνται αφορούν τα αρχικά υπόλοιπα δανείων πριν από τη ρύθμιση. Μετά την απόφαση του δικαστηρίου, σημαντικό μέρος των οφειλών θεωρείται διαγεγραμμένο (άρθρο 11 παρ. 2 του Ν. 3869/2010).
Τα δάνεια του Νόμου Κατσέλη δεν καλύπτονται από κρατικές εγγυήσεις, καθώς δεν περιλαμβάνονται στις κατηγορίες τίτλων που εντάσσονται στο πρόγραμμα «Ηρακλής».
Ο υπολογισμός τόκου επί του συνολικού ποσού θα οδηγήσει σε μαζική αδυναμία αποπληρωμής, επαναφέροντας χιλιάδες δάνεια στην κατηγορία των “κόκκινων”.
Διακύβευμα: Η προστασία της κύριας κατοικίας
Σύμφωνα με κοινωνικούς και νομικούς φορείς, εάν ο Άρειος Πάγος υιοθετήσει την ερμηνεία υπέρ των διαχειριστών, θα υπονομευτεί ο κοινωνικός χαρακτήρας του Νόμου Κατσέλη, του μοναδικού μέχρι σήμερα πλαισίου που προσέφερε ουσιαστική προστασία της πρώτης κατοικίας.
Αντιθέτως, η ερμηνεία υπέρ του εκτοκισμού επί της δόσης θεωρείται ότι διασφαλίζει:
Δίκαιη μεταχείριση των υπερχρεωμένων πολιτών
Σταθερότητα στο τραπεζικό σύστημα
Αποτροπή νέας γενιάς μη εξυπηρετούμενων δανείων
Το ρολόι μετρά αντίστροφα
Με την απόφαση να αναμένεται στα τέλη Οκτωβρίου, χιλιάδες δανειολήπτες βρίσκονται σε αναμονή, καθώς το αποτέλεσμά της θα καθορίσει το οικονομικό τους μέλλον για τα επόμενα χρόνια.
Η κρίση του Αρείου Πάγου θα αποτελέσει δεδικασμένο και θα οριοθετήσει τις ρυθμίσεις δανείων όχι μόνο για το παρελθόν, αλλά και για κάθε μελλοντικό μηχανισμό διαχείρισης υπερχρέωσης.
