του Θωμά Σίδερη
To DisclosureReport της Vodafone μόνο κεραυνός εν αιθρία δε μοιάζει. Στη μακραίωνη ανθρώπινη ιστορία τα κάστρα πέφτουν από μέσα. Γι’ αυτό και οι κοριοί αναδεικνύονται ως τα πλέον αγαπημένα… ζωύφια των κάθε λογής εξουσιαστών και κυβερνώντων.
Κάποτε παρακολουθούσαν και απήγαγαν τους αγγελιαφόρους. Στην πρώιμη σοσιαλιστική Ελλάδα του Ανδρέα Παπανδρέου τα καφάο έγιναν το δεύτερο σπίτι γκαφατζήδων πρακτόρων της ΕΥΠ που ενώ ονειρεύονταν μια καριέρα στα πρότυπα του Τζέιμς Μποντ, κατέληγαν να μοιάζουν με καρικατούρα, κάτι ανάμεσα σε «Θου-Βου» και Επιθεωρητή Κλουζώ.
Μόνο που στην εποχή των windows, του android, των tablet και των 4G δικτύων, τα καφάο του μακαρίτη Θεοφάνη Τόμπρα μοιάζουν με τα ψυχροπολεμικά VAZ 2103. Ενώ περιμένεις να ανοίξει η βαριά σιδερένια πόρτα του μικρού επιβατικού ρωσικού… τανκ και να δεις τον πράκτορα με μακρύ παλτό και ψάθινο καπέλο, ένα απλό κακόβουλο λογισμικό τύπου «SimpleLocker» μπορεί να αποκρυπτογραφεί με άνεση τα αρχεία που έχεις αποθηκευμένα στο κινητό σου, την ώρα που παίζεις αμέριμνος angrybirds.
Οι πράκτορες διεθνώς προτιμούν τα κλασικά… ηχογραφημένα και γι’ αυτό οι τηλεφωνικές συσκευές, κινητές και ακίνητες, αναδεικνύονται σε φετίχ. Ακόμα και η NSA, η Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών, παίζει σε σίγουρο τερέν. Ενώ ο Έντουαρντ Σνόουντεν ψάχνει να βρει την επόμενη χώρα που θα τον φιλοξενήσει, το περιοδικό Spiegelαποκαλύπτει πως το κινητό της καγκελαρίου Μέρκελ ενδέχεται να είχε γίνει στόχος εισβολέων για περισσότερα από δέκα χρόνια.
Οι εγχώριοι… Σνοόυντεν
Τι σχέση μπορεί να έχει ο Σνόουντεν με τους εγχώριους γραφικούς ΚΥΠΑΤΖΗΔΕΣ; Φαινομενικά καμία. Παιδί της ψηφιακής εποχής ο πρώτος, δημόσιοι υπάλληλοι της μεταπολιτευτικής Ελλάδας οι δεύτεροι. Και όμως, με μια δεύτερη ανάγνωση, τόσο η μεθοδολογία όσο και ο στόχος είναι κοινά. Απλώς, τα εργαλεία αλλάζουν. Εφόσον δε οι αδυναμίες δεν είναι προνόμιο μόνο των ανθρώπων αλλά και των συστημάτων, οποιοσδήποτε διαθέτει τα κατάλληλα εργαλεία και αφού προηγουμένως εντοπίσει τα τρωτά σημεία, μπορεί να παρακολουθεί με την άνεσή του όποιον θέλει.
Θεοφάνης Τόμπρας και Χρήστος Μαυρίκης ήταν αδιαμφισβήτητα οι πρωταγωνιστές των τηλεφωνικών υποκλοπών στην Ελλάδα.
Ο πρώτος ήταν αξιωματικός στο Σώμα Διαβιβάσεων. Ξεκίνησε την καριέρα του ως λοχαγός της ΚΥΠ και από πολύ νωρίς συνδέθηκε με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Μετά την πτώση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το καλοκαίρι του 1989, ο Τόμπρας κατηγορήθηκε για τις καταθέσεις του ΟΤΕ στην Τράπεζα Κρήτης (τμήμα του σκανδάλου Κοσκωτά) καθώς και για παράνομες τηλεφωνικές υποκλοπές πολιτικών αντιπάλων του ΠΑΣΟΚ. Για την πρώτη υπόθεση αθωώθηκε, ενώ η δεύτερη δεν έφτασε ποτέ στη δικαιοσύνη επειδή η Βουλή ανέστειλε τη δίωξη μετά την αθώωση του Ανδρέα Παπανδρέου για την υπόθεση Κοσκωτά και την δραματική αλλαγή του πολιτικού κλίματος τον Ιανουάριο του 1992. Η εφημερίδα «το Καλάμι» του μακαρίτη Νίκου Κακαουνάκη δημοσίευσε αρκετές φορές ιδιωτικές συνομιλίες του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η Νέα Δημοκρατία έδειξε κατευθείαν με το δάχτυλο, όπως ήταν αναμενόμενο, τον Τόμπρα.
Από την άλλη, ο Μαυρίκης εμφανίζεται σε μια εποχή που ακολουθεί το βρώμικο ’89. Βοηθοί του Μαυρίκη υποδύονται τους τεχνικούς του ΟΤΕ και πιάνουν δουλειά στα καφάο. Τα WikiLeaks αποκαλύπτουν τηλεγραφήματα της εποχής όπου διπλωματικοί υπάλληλοι της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα ενημερώνουν το StateDepartment. Ο Χρήστος Μαυρίκης εμφανίζεται με πλήθος κασέτες τηλεφωνικών υποκλοπών και ισχυρίζεται ότι τις πραγματοποίησε κατ’ εντολήν της Ν.Δ.. Δώδεκα βουλευτές του ΠΑΣΟΚ υποβάλλουν μηνυτήρια αναφορά καθώς φέρονταν να παρακολουθούνταν και ακολουθεί η κατάθεση στη Βουλή, αυτή τη φορά από 59 μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ -τον Ιανουάριο του 1994- πρότασης κατηγορίας για εμπλοκή της Ντόρας Μπακογιάννη στην υπόθεση.
H Vodafone όμως πρωταγωνίστησε και στο σκάνδαλο των υποκλοπών της διετίας 2004-2005. Έπειτα από έναν έλεγχο ρουτίνας, που διεξήγαγε η εταιρία στο λογισμικό της, αποκαλύφθηκε στις 4 Μαρτίου 2005 πως μέσω ειδικού λογισμικού που είχε εγκατασταθεί, παρακολουθούνταν περίπου 100 τηλέφωνα με τη χρήση 14-16 καρτοκινητών «τηλεφώνων-σκιών», τα οποία κατέγραφαν τις συνομιλίες. Μετά από δικαστική έρευνα δύο ετών που δεν απέδωσε αποτελέσματα, η υπόθεση μπήκε στο αρχείο τον Αύγουστο του 2008. Δυο χρόνια μετά, ο φάκελος της υπόθεσης άνοιξε ξανά, με την αποκάλυψη νέων στοιχείων και την καταφανή ανάμιξη της αμερικάνικης πρεσβείας στην Αθήνα.
Με την υπόθεση των υποκλοπών συνδέεται και η υπόθεση του θανάτου του υπαλλήλου της Vodafone Κώστα Τσαλικίδη. Ο Τσαλικίδης που ήταν υπεύθυνος για την ανάπτυξη του δικτύου της εταιρείας Vodafone, βρέθηκε νεκρός στις 9 Μαρτίου 2005 μία μέρα πριν γνωστοποιηθεί στις αρχές η ύπαρξη του ύποπτου λογισμικού. Ο θάνατός του, αποδόθηκε αρχικά σε αυτοκτονία, εκδοχή που υποστηρίχτηκε από το πρώτο δικαστικό πόρισμα. Η υπόθεση όμως άνοιξε ξανά το 2010 καθώς νέα στοιχεία αποκάλυψαν στενή διασύνδεση του θανάτου με την υπόθεση των υποκλοπών και ενίσχυσαν την εκδοχή της δολοφονικής ενέργειας.
Υ.Γ. Για την ιστορία πάντως, τον πρώτο διδάξαντα στις υποκλοπές Θεοφάνη Τόμπρα συνόδευσαν στην τελευταία κατοικία του αρκετοί βουλευτές και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ο τότε διοικητής της ΕΥΠ και, φυσικά, ο Σωκράτης Κόκκαλης.
