Δύο μεγάλοι Έλληνες εφοπλιστές που αντιμετώπιζαν κυρώσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση οι οποίες είχαν επιβληθεί κατά της Ρωσίας όταν άρχιζε ο πόλεμος με την Ουκρανία, ζήτησαν τη βοήθεια της Εύας Καϊλή, αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου. Ο σύντροφός της, Τζόρτζι, τους έφερε σε επαφή με δύο λομπίστες και τα προβλήματα ως δια μαγείας λύθηκαν. Με αυτά τα λόγια αρχίζει το άρθρο της βελγικής Le Soir, που φέρει τον τίτλο «Όταν η Εύα Καϊλή έτρεχε για να διασώσει Έλληνες εφοπλιστές», το οποίο περιγράφει την εμπλοκή της Ελληνίδας Ευρωβουλευτή και πρώην αντιπροέδρου του Ευρωκοινοβουλίου η οποία ως γνωστόν συνελήφθη ως βασική πρωταγωνίστρια στο σκάνδαλο Qatargate.
Η αποκάλυψη έρχεται στο φως ως αποτέλεσμα της δημοσιογραφικής έρευνας των Reporters United σε συνεργασία με το πανευρωπαϊκό δίκτυο EIC και τη βελγική εφημερίδα Le Soir, η οποία έχει στην κατοχή της και τα σχετικά έγγραφα.
Το δημοσίευμα της Le Soir
Τα στοιχεία εντοπίστηκαν στο κατασχεθέν λάπτοπ του Φραντσέσκο Τζόρτζι σε φάκελο με τίτλο «Business». Ο εν λόγω φάκελος περιείχε τέσσερις υποφακέλους: Nitrato, Q8, Covid test, Russia. Όλοι τους ακολουθούν ένα κοινό νήμα: Ένας επιχειρηματίας ή μια επιχείρηση, σχεδόν πάντα ελληνικών συμφερόντων, ζητά τις υπηρεσίες του κ. Τζόρτζι ή ανθρώπων στον κύκλο της κ. Καϊλή, όπως ο δικηγόρος της με έδρα τις Βρυξέλλες, Σπύρος Παππάς, και ο πρώην υπουργός Άμυνας της Ιταλίας και πλέον λομπίστας, Μάριο Μάουρο.
Όμως, ο φάκελος για τη Ρωσία προξενεί το μεγαλύτερο ενδιαφέρον: Αφορά δύο ξεχωριστές επιχειρήσεις λόμπινγκ μεταξύ του κ. Παππά και δύο κορυφαίων εφοπλιστών: Του κ. Βαγγέλη Μαρινάκη και του κ. Γιώργου Προκοπίου.
Τι προκύπτει από τα ευρήματα
Τον Απρίλιο και τον Αύγουστο του 2022, η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου προσεγγίστηκε από τους δύο Έλληνες εφοπλιστές, για να τους παράσχει βοήθεια έναντι των κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Και τις δύο φορές μεσολάβησε ώστε να συνάψουν συμφωνίες με τον δικηγόρο Σπύρο Παππά και τον λομπίστα Μάριο Μάουρο.
Το κύριο πρόσωπο στο οποίο ανατίθεται το λόμπινγκ είναι ο Σπύρος Παππάς – τον οποίο η κ. Καϊλή γνώριζε ήδη: Όταν ο Παππάς προσλαμβάνεται από τους Έλληνες εφοπλιστές, ήδη εκπροσωπεί την Καϊλή στην υπόθεσή της με τον OLAF. Και είναι αυτός που θα κληθεί να την εκπροσωπήσει τις πρώτες δύσκολες ώρες μετά τη σύλληψή της για το Κατάργκεϊτ.
Ο κ. Τζόρτζι ισχυρίζεται ότι ο δικός του ρόλος και της συντρόφου του τελείωσαν με τις συστάσεις. Αυτό διαψεύδεται από σημαντικά στοιχεία που βρέθηκαν στο λάπτοπ του: Πρώτον, αντίγραφο της σύμβασης λόμπινγκ μεταξύ εταιρείας Μαρινάκη και του κ. Παππά. Δεύτερον, μέιλ με την οικογένεια Προκοπίου. Η εξήγηση που έδωσε ο ίδιος: «Έσωσα τη σύμβαση ως template (υπόδειγμα) για τον εαυτό μου».
Και στις δύο περιπτώσεις, οι λομπίστες ανέλαβαν να παράσχουν στους εφοπλιστές πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας σχετικά με τις αποφάσεις για κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας: Στην περίπτωση Μαρινάκη, ώστε «να γίνουν οι απαραίτητες επαφές με την Επιτροπή και πιθανώς με εκπροσώπους των κρατών μελών και του Συμβουλίου», με σκοπό να δοθεί «άδεια από την Επιτροπή» για αγοραπωλησίες τεσσάρων ρωσικών τάνκερ. Στην περίπτωση Προκοπίου, ώστε «να εντοπιστούν αμέσως οι άνθρωποι-κλειδιά που επηρεάζουν διαδικασίες και πολιτικές αποφάσεις».
Για τα ρωσικά τάνκερ, η σύμβαση Παππά με την εταιρεία Μαρινάκη προέβλεπε αμοιβή σε περίπτωση επιτυχίας («success fee») ύψους 1,2 εκατ. δολαρίων στον κ. Παππά. (Τόσο η ναυτιλιακή Μαρινάκη όσο και ο κ. Παππάς δηλώνουν ότι η αμοιβή τελικά δεν καταβλήθηκε.)
Χειρόγραφες σημειώσεις στα ελληνικά που κατασχέθηκαν στο διαμέρισμα του Τζόρτζι αναφέρονται συγκεκριμένα στις επιχειρηματικές δραστηριότητες του κ. Μαρινάκη. Μια σελίδα έχει τίτλο «Mission V» (Επιχείρηση V) και αποκαλεί τα μίντιά του «υπερόπλο».
Και στις δύο περιπτώσεις, οι Έλληνες εφοπλιστές πέτυχαν τον σκοπό τους. Ο κ. Μαρινάκης αγόρασε τέσσερα ρωσικά τάνκερ από την ολλανδική τράπεζα ING τα οποία λίγες μέρες πριν ανήκαν στη ναυτιλιακή Sovcomflot, που ελέγχεται από το ρωσικό δημόσιο, παρότι αυτό είναι αρκετά πιθανό να είχε συμβεί και χωρίς τις υπηρεσίες του κ. Παππά. Όσο για τον κ. Προκοπίου, η επιδίωξη του να πετύχει εξαίρεση από τις κυρώσεις για συμπυκνώματα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) υιοθετήθηκε σε επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ.
Η εκδοχή του Τζόρτζι
Σε δακτυλογραφημένες σημειώσεις του που κατέσχεσαν οι βελγικές αρχές, ο κ. Τζόρτζι αφηγείται στα γαλλικά τη δική του εκδοχή για τις υποθέσεις Μαρινάκη – Προκοπίου: «Δύο εφοπλιστές ρώτησαν την Εύα αν ήξερε κάποιον στην ΕΕ που να ασχολείται με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, διότι και οι δυο τους ήταν ανήσυχοι. Μιλήσαμε σχετικά και της συνέστησα κάποιον που γνώριζα, τον Μάριο Μάουρο, πρώην υπουργό Άμυνας, πρώην ευρωβουλευτή και τώρα λομπίστα. […] Ο Μάριο Μάουρο πρότεινε να προσεγγίσουμε τον Σπύρο Παππά και έτσι εγώ έκανα τις συστάσεις, χωρίς να εμπλακώ ο ίδιος. Η μία περίπτωση αφορούσε την απόκτηση τεσσάρων κατασχεμένων τάνκερ, και η άλλη την εξαγωγή ενός ειδικού είδους συμπυκνωμένου LPG που υπόκειτο σε κυρώσεις».
Αντίθετα με ό,τι λέει ο Τζόρτζι, πηγή με καλή γνώση της υπόθεσης είπε ότι ήταν η ίδια η Εύα Καϊλή που έφερε σε επαφή τον κ. Παππά με την πλευρά Μαρινάκη, αφού άλλωστε ήδη την εκπροσωπούσε για την υπόθεση του OLAF σχετικά με φερόμενη κακοδιαχείριση κονδυλίων που αφορούσαν πρώην συνεργάτες της. Προτού εργαστεί ως δικηγόρος στις Βρυξέλλες, ο κ. Παππάς διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1995-2001). Από το 2020 είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο λομπιστών της ΕΕ.
Μετά την επαφή με την κ. Καϊλή, ανώτατο στέλεχος της Capital Product Tankers (εταιρείας συμφερόντων Μαρινάκη και εισηγμένης στο χρηματιστήριο Nasdaq), επικοινωνεί με τον κ. Παππά και ξεκινούν τη συνεργασία για την υπόθεση.
Η υπόθεση αφορούσε την εταιρεία Sovcomflot, μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές στον κόσμο, η οποία βρισκόταν στα πρόθυρα κατάρρευσης εξαιτίας των κυρώσεων αλλά και των δανείων προς μια κοινοπραξία δυτικών τραπεζών υπό την ολλανδική ING. Η Sovcomflot αποφασίζει να πουλήσει μέρος του στόλου της, κάτι το οποίο συμφέρει και την ING, που φοβάται για την τύχη των δανείων της. Το ερώτημα όμως που απασχολεί όλα τα μέρη είναι το εξής: Εκτός από συμφέρον, είναι και νόμιμο; Ή μήπως παραβιάζει τις κυρώσεις;
Στις 21 Απριλίου, Capital και Παππάς υπογράφουν τη συμφωνία τους, η οποία είναι σχεδόν ίδια με αυτήν που βρέθηκε στο λάπτοπ του συντρόφου της Εύας Καϊλή και την οποία έχουν στη διάθεσή τους το Reporters United και το EIC. Η συμφωνία προέβλεπε πως ο κ. Παππάς θα παρείχε «νομικές και πολιτικές συμβουλές» […] για την απόκτηση τεσσάρων τάνκερ αργού πετρελαίου της PAO Sovcomflot αντί περίπου 200 εκατ. δολαρίων από την ING».
Το κύριο πρόσωπο στο οποίο ανατίθεται το λόμπινγκ είναι ο Σπύρος Παππάς – τον οποίο η κ. Καϊλή γνώριζε ήδη: Όταν ο Παππάς προσλαμβάνεται από τους Έλληνες εφοπλιστές, ήδη εκπροσωπεί την Καϊλή στην υπόθεσή της με τον OLAF. Και είναι αυτός που θα κληθεί να την εκπροσωπήσει τις πρώτες δύσκολες ώρες μετά τη σύλληψή της για το Κατάργκεϊτ.
Ο κ. Τζόρτζι ισχυρίζεται ότι ο δικός του ρόλος και της συντρόφου του τελείωσαν με τις συστάσεις. Αυτό διαψεύδεται από σημαντικά στοιχεία που βρέθηκαν στο λάπτοπ του: Πρώτον, αντίγραφο της σύμβασης λόμπινγκ μεταξύ εταιρείας Μαρινάκη και του κ. Παππά. Δεύτερον, μέιλ με την οικογένεια Προκοπίου. Η εξήγηση που έδωσε ο ίδιος: «Έσωσα τη σύμβαση ως template (υπόδειγμα) για τον εαυτό μου».
Και στις δύο περιπτώσεις, οι λομπίστες ανέλαβαν να παράσχουν στους εφοπλιστές πρόσβαση στα ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας σχετικά με τις αποφάσεις για κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας: Στην περίπτωση Μαρινάκη, ώστε «να γίνουν οι απαραίτητες επαφές με την Επιτροπή και πιθανώς με εκπροσώπους των κρατών μελών και του Συμβουλίου», με σκοπό να δοθεί «άδεια από την Επιτροπή» για αγοραπωλησίες τεσσάρων ρωσικών τάνκερ. Στην περίπτωση Προκοπίου, ώστε «να εντοπιστούν αμέσως οι άνθρωποι-κλειδιά που επηρεάζουν διαδικασίες και πολιτικές αποφάσεις».
Για τα ρωσικά τάνκερ, η σύμβαση Παππά με την εταιρεία Μαρινάκη προέβλεπε αμοιβή σε περίπτωση επιτυχίας («success fee») ύψους 1,2 εκατ. δολαρίων στον κ. Παππά. (Τόσο η ναυτιλιακή Μαρινάκη όσο και ο κ. Παππάς δηλώνουν ότι η αμοιβή τελικά δεν καταβλήθηκε.)
Χειρόγραφες σημειώσεις στα ελληνικά που κατασχέθηκαν στο διαμέρισμα του Τζόρτζι αναφέρονται συγκεκριμένα στις επιχειρηματικές δραστηριότητες του κ. Μαρινάκη. Μια σελίδα έχει τίτλο «Mission V» (Επιχείρηση V) και αποκαλεί τα μίντιά του «υπερόπλο».
Και στις δύο περιπτώσεις, οι Έλληνες εφοπλιστές πέτυχαν τον σκοπό τους. Ο κ. Μαρινάκης αγόρασε τέσσερα ρωσικά τάνκερ από την ολλανδική τράπεζα ING τα οποία λίγες μέρες πριν ανήκαν στη ναυτιλιακή Sovcomflot, που ελέγχεται από το ρωσικό δημόσιο, παρότι αυτό είναι αρκετά πιθανό να είχε συμβεί και χωρίς τις υπηρεσίες του κ. Παππά. Όσο για τον κ. Προκοπίου, η επιδίωξη του να πετύχει εξαίρεση από τις κυρώσεις για συμπυκνώματα υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) υιοθετήθηκε σε επόμενο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ.
Η εκδοχή του Τζόρτζι
Σε δακτυλογραφημένες σημειώσεις του που κατέσχεσαν οι βελγικές αρχές, ο κ. Τζόρτζι αφηγείται στα γαλλικά τη δική του εκδοχή για τις υποθέσεις Μαρινάκη – Προκοπίου: «Δύο εφοπλιστές ρώτησαν την Εύα αν ήξερε κάποιον στην ΕΕ που να ασχολείται με τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, διότι και οι δυο τους ήταν ανήσυχοι. Μιλήσαμε σχετικά και της συνέστησα κάποιον που γνώριζα, τον Μάριο Μάουρο, πρώην υπουργό Άμυνας, πρώην ευρωβουλευτή και τώρα λομπίστα. […] Ο Μάριο Μάουρο πρότεινε να προσεγγίσουμε τον Σπύρο Παππά και έτσι εγώ έκανα τις συστάσεις, χωρίς να εμπλακώ ο ίδιος. Η μία περίπτωση αφορούσε την απόκτηση τεσσάρων κατασχεμένων τάνκερ, και η άλλη την εξαγωγή ενός ειδικού είδους συμπυκνωμένου LPG που υπόκειτο σε κυρώσεις».
Αντίθετα με ό,τι λέει ο Τζόρτζι, πηγή με καλή γνώση της υπόθεσης είπε ότι ήταν η ίδια η Εύα Καϊλή που έφερε σε επαφή τον κ. Παππά με την πλευρά Μαρινάκη, αφού άλλωστε ήδη την εκπροσωπούσε για την υπόθεση του OLAF σχετικά με φερόμενη κακοδιαχείριση κονδυλίων που αφορούσαν πρώην συνεργάτες της. Προτού εργαστεί ως δικηγόρος στις Βρυξέλλες, ο κ. Παππάς διετέλεσε Γενικός Διευθυντής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1995-2001). Από το 2020 είναι εγγεγραμμένος στο μητρώο λομπιστών της ΕΕ.
Μετά την επαφή με την κ. Καϊλή, ανώτατο στέλεχος της Capital Product Tankers (εταιρείας συμφερόντων Μαρινάκη και εισηγμένης στο χρηματιστήριο Nasdaq), επικοινωνεί με τον κ. Παππά και ξεκινούν τη συνεργασία για την υπόθεση.
Η υπόθεση αφορούσε την εταιρεία Sovcomflot, μία από τις μεγαλύτερες ναυτιλιακές στον κόσμο, η οποία βρισκόταν στα πρόθυρα κατάρρευσης εξαιτίας των κυρώσεων αλλά και των δανείων προς μια κοινοπραξία δυτικών τραπεζών υπό την ολλανδική ING. Η Sovcomflot αποφασίζει να πουλήσει μέρος του στόλου της, κάτι το οποίο συμφέρει και την ING, που φοβάται για την τύχη των δανείων της. Το ερώτημα όμως που απασχολεί όλα τα μέρη είναι το εξής: Εκτός από συμφέρον, είναι και νόμιμο; Ή μήπως παραβιάζει τις κυρώσεις;
Στις 21 Απριλίου, Capital και Παππάς υπογράφουν τη συμφωνία τους, η οποία είναι σχεδόν ίδια με αυτήν που βρέθηκε στο λάπτοπ του συντρόφου της Εύας Καϊλή και την οποία έχουν στη διάθεσή τους το Reporters United και το EIC. Η συμφωνία προέβλεπε πως ο κ. Παππάς θα παρείχε «νομικές και πολιτικές συμβουλές» […] για την απόκτηση τεσσάρων τάνκερ αργού πετρελαίου της PAO Sovcomflot αντί περίπου 200 εκατ. δολαρίων από την ING».
Αποσπάσματα από τη σύμβαση μεταξύ εταιρείας συμφερόντων Μαρινάκη και του δικηγόρου Σπύρου Παππά, η οποία βρέθηκε στο λάπτοπ του Φραντσέσκο Τζόρτζι. Στην τελική συμφωνία μεταξύ των δύο μερών που υπογράφηκε στις 21 Απριλίου 2022 άλλαξε η «αμοιβή επιτυχίας» του κ. Παππά από 3 εκατομμύρια (ως προμήθεια 1,5%) στο σταθερό ποσό του 1,2 εκατομμυρίου. Πηγή: Έγγραφο EIC.
Η Κομισιόν στέλνει τον Μαρινάκη στην ελληνική κυβέρνηση
Στις 20 Απριλίου, ο Παππάς στέλνει επιστολή στην Κομισιόν με την οποία ονοματίζει τον κ. Μαρινάκη ως «τελικό πραγματικό δικαιούχο» της CSM και ζητά «επιβεβαίωση ή αν είναι απαραίτητο να δοθεί άδεια» για την απόκτηση των τάνκερ της Sovcomflot από την ING.
Η επιστολή, που έχει τη σήμανση «αυστηρά εμπιστευτικό» και «επιχειρηματικά μυστικά» – στη διάθεση του Reporters United και του EIC -, ουσιαστικά ρωτά την Κομισιόν αν η συναλλαγή εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 5aa του πακέτου κυρώσεων, η οποία επέτρεπε για μεταβατική περίοδο δύο μηνών (ως τις 15 Μαΐου) την πραγματοποίηση συναλλαγών με ρωσικές οντότητες που αφορούσαν προϋπάρχουσες συμβάσεις.
Στις 11 Μαΐου, η Κομισιόν απαντάει στον Παππά και τη CSM. Αντί να εμποδίσει ή να επιτρέψει τη συναλλαγή, τους παραπέμπει στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ως την αρμόδια αρχή. Τα νέα είναι ασφαλώς καλοδεχούμενα για τον κ. Μαρινάκη, με δεδομένη τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης εναντίον των κυρώσεων της ΕΕ – θέμα στο οποίο η κυβέρνηση Μητσοτάκη ταυτίζεται πλήρως με τις θέσεις της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών.
Η απάντηση της Capital, του Βαγγέλη Μαρινάκη
Στο πλαίσιο της έρευνας, Reporters United, EIC και Le Soir απευθύνθηκαν στον Τζέρι Καλογηράτο, διευθύνοντα σύμβουλο της Capital Products Tanker, επειδή αυτός υπέγραφε το αντίγραφο της σύμβασης που βρέθηκε στο λάπτοπ του Τζόρτζι. Η εκδοχή του, όπως εκφράστηκε μέσω γραπτής απάντησης, είναι αρκετά διαφορετική.
«Σε ό,τι αφορά τη συμφωνία που έχουμε στη διάθεσή μας, ο κ. Καλογηράτος επιβεβαιώνει ότι η “Capital Ship Management προσέλαβε τον Παππά”. Η εταιρεία «αναζήτησε συμβουλές ως προς τον τρόπο με τον οποίο το καθεστώς κυρώσεων της ΕΕ θα εφαρμοζόταν στην εν δυνάμει συναλλαγή», αναφέρεται στο δημοσίευμα. Ο κ. Καλογηράτος, συνεχίζει το δημοσίευμα, επιβεβαιώνει ότι υπήρχε πρόβλεψη για «αμοιβή επιτυχίας», αλλά δεν καταβλήθηκε.
Άρθρο του Tradewinds σχετικά με την αγορά των τεσσάρων τάνκερ εκ μέρους εταιρείας συμφερόντων Μαρινάκη.
Το διακύβευμα, όπως αναφέρεται στην έρευνα, ήταν η εξαίρεση από τις ευρωπαϊκές κυρώσεις ορισμένων συμπυκνωμάτων φυσικού αερίου, ιδίως όσων παράγονταν από εργοστάσια LNG στη Ρωσία ή εισάγονταν από τη Ρωσία.
Ο Σπύρος Παππάς έστειλε επιστολή στην Κομισιόν, με την οποία επιχειρηματολόγησε υπέρ της εξαίρεσης που ζητούσαν οι πελάτες του ενώ το ζήτημα συζητήθηκε στο Coreper, την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων των εθνικών κυβερνήσεων.
Στις 16 Δεκεμβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ανακοίνωσε το ένατο πακέτο κυρώσεων, τροποποιώντας τον Κανονισμό 2022/2474. Ανάμεσα στα μέτρα που υιοθετήθηκαν, το Συμβούλιο και η ΕΕ αποφάσισαν να «εξαιρεθούν από τις κυρώσεις τα συμπυκνώματα φυσικού αερίου που παράγονται σε εργοστάσια παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Σιγή ιχθύος από ING, Sovcomflot και Κομισιόν
Στην επιστολή Παππά προς την Κομισιόν υπάρχει μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Η Capital αναφέρει ότι ήταν η ING που προσέγγισε την ελληνική εταιρεία με την πρόταση πώλησης των τάνκερ – άρα δεν ενδιαφέρθηκε πρώτα η ελληνική εταιρεία, ούτε επρόκειτο για πρόταση της Sovcomflot. Συνεπώς, απαντήσεις στα εύλογα ερωτήματα θα έπρεπε να προσφέρει η ολλανδική τράπεζα.
Απαντώντας στο EIC και το Reporters United, η ING αναφέρει πως «οι συγκεκριμένες συναλλαγές βασίζονταν σε προηγούμενες συμβάσεις (πριν τον Μάρτιο 2022) και ολοκληρώθηκαν αρκετά πριν την προθεσμία της 15ης Μαΐου 2022. Συνεπώς, η ING έχει πλήρως συμμορφωθεί με τις κυρώσεις της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου».
Όμως η ολλανδική τράπεζα δεν θέλησε να δώσει καμία πληροφορία για τη διπλή συναλλαγή, στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκε η ίδια: «Αποτελεί πολιτική μας να μη μοιραζόμαστε με τα ΜΜΕ πληροφορίες σχετικά με συγκεκριμένους πελάτες, ούτε για το αν αυτοί αποτελούν πελάτες μας». Ανάλογη στάση σιωπής επέδειξε η ρωσική Sovcomflot.
Ακόμα πιο προβληματική όμως είναι η παρατεταμένη σιωπή της ίδιας της Κομισιόν για το θέμα. Παρά τις επανειλημμένες οχλήσεις του EIC, ούτε οι εκπρόσωποι τύπου, ούτε η ειδική υπηρεσία που αφορά τις κυρώσεις, ούτε η επικεφαλής της Αλίνα Νεντέα δέχτηκαν να απαντήσουν.
Ευρωπαίος ειδικός σε θέματα ναυτιλιακών κυρώσεων, σχολίασε υπό τον όρο της ανωνυμίας για το ζήτημα: «Το γεγονός πως τόσα διαφορετικά μέρη δεν επιθυμούν να δώσουν καμία πληροφορία, σε συνδυασμό με το ότι δεν υπάρχουν σε δημόσιες βάσεις δεδομένων στοιχεία για την ιδιοκτησία των πλοίων από την ολλανδική τράπεζα, προκαλεί σοβαρές απορίες».
Πίσω από τις συμφωνίες, το λόμπι των τραπεζών στις Βρυξέλλες
H Capital δεν ήταν ο μόνος αγοραστής τάνκερ της Sovcomflot με τη μεσολάβηση δυτικών τραπεζών. Σύμφωνα με πολλά δημοσιεύματα (WSJ, Tradewinds, FT, Lloyd’s List), ακόμα τέσσερα τάνκερ πωλήθηκαν μέσω της ING στην Eastern Pacific, εταιρεία του Ισραηλινού δισεκατομμυριούχου Ίνταν Όφερ, έναντι 700 εκατ. δολαρίων, ενώ υπήρξαν και αγοραστές από την Κίνα και το Ντουμπάι.
Στα μέσα Μαΐου, όταν οι συμφωνίες με τη Sovcomflot και την ING έγιναν γνωστές, η ναυτιλιακή επιθεώρηση Lloyd’s List αναφέρθηκε σε συμφωνίες «που λαμβάνουν χώρα μέσω δυτικών τραπεζών» και επιτρέπουν «νόμιμες πωλήσεις προς μερικούς από τους μεγαλύτερους εφοπλιστές, χωρίς αυτές να υπόκεινται στους περιορισμούς των κυρώσεων».
Όμως, λίγο νωρίτερα οι Financial Times, αναφερόμενοι στις πωλήσεις της Sovcomflot, επικαλέστηκαν τα λεγόμενα στελέχους της ναυτιλιακής βιομηχανίας: «Νομίζω πως οι τράπεζες οδήγησαν την όλη διαδικασία, και όχι η Sovcomflot. Θέλουν να λύσουν το πρόβλημα για λογαριασμό τους. Ασκούν πίεση στις ρυθμιστικές αρχές των Βρυξελλών ώστε να τους επιτραπεί να τρέξουν τις διαδικασίες».
«Επιχείρηση V»
Στο διαμέρισμα του Τζόρτζι, οι βελγικές αρχές εντόπισαν σημειωματάρια με χειρόγραφες σημειώσεις. Ένα μέρος των σημειώσεων είναι στα ελληνικά και φαίνεται να αφορούν ζητήματα σχετικά με την επαγγελματική ζωή της Εύας Καϊλή στο Ευρωκοινοβούλιο και στην ελληνική Βουλή. Οι βελγικές εισαγγελικές αρχές έχουν σημειώσει στο περιθώριο των περισσοτέρων την αρίθμηση των σελίδων τους και ακολούθως τη λέξη Eva. Οι σημειώσεις δεν είναι χρονολογημένες.
Ανάμεσα στις σημειώσεις, υπάρχουν μερικές που αφορούν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του κ. Μαρινάκη. Σε μία απ’ αυτές, ο τίτλος της σελίδας είναι «Mission V». Από κάτω, ο συντάκτης των σημειώσεων απαριθμεί τέσσερις τομείς στους οποίους ο κ. Μαρινάκης είναι εξαιρετικά δραστήριος: Τα ΜΜΕ – τα οποία χαρακτηρίζονται ως «υπερόπλο»-, τον εφοπλισμό, την ενέργεια και τις κατασκευές και τον Ολυμπιακό. Το πέμπτο και τελευταίο μέρος της αριθμημένης λίστας αναφέρει: «Επιρροή ΕΕ».
Οι σημειώσεις περιλαμβάνουν επίσης μια λίστα με τα ονόματα πολιτικών, κάτω από τον τίτλο «Πολιτική ισχύ».
Απόσπασμα από τις χειρόγραφες σημειώσεις που κατασχέθηκαν από τις βελγικές Αρχές. Η κ. Καϊλή αρνήθηκε να απαντήσει για το αν οι σημειώσεις είναι δικές της.
Σε μια άλλη σελίδα από τις χειρόγραφες σημειώσεις (πιθανότατα σε διαφορετικό χρόνο), υπάρχουν αναφορές στα μέσα ενημέρωσης: «Θέλω οι εξής να βγουν στο Mega, Parapolitika.gr, ΔΟΛ».
Μέρος ΙΙ: Η οικογένεια Προκοπίου και το λόμπινγκ που πέτυχε
Στα μέσα Μαΐου, ο κ. Παππάς έχει πια ολοκληρώσει τη συνεργασία του με την Capital. Λίγους μήνες αργότερα, τον Αύγουστο του 2022, δέχεται νέα πρόταση συνεργασίας, πάλι από κραταιό Έλληνα εφοπλιστή, πάλι με τη διαμεσολάβηση της κ. Καϊλή.
Στη θέση του πελάτη είναι αυτή τη φορά ο Γιώργος Προκοπίου, ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες της μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) και, σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες του Reporters United, από τους μεγαλύτερους Ευρωπαίους μεταφορείς ρωσικών καυσίμων μετά την εισβολή στην Ουκρανία. «[Εμείς οι εφοπλιστές] είμαστε σαν οδηγοί φορτηγών», είχε πει το 2021 στο ντοκιμαντέρ του Reporters United και του EIC «Μαύρα Φουγάρα».
Άλλωστε, ο κ. Προκοπίου είναι συνεπής ως προς τις απόψεις του: Τον Ιούνιο του 2022, λίγο πριν επικοινωνήσει με Καϊλή και Παππά, είχε δηλώσει σε ναυτιλιακό συνέδριο στην Αθήνα: «Οι κυρώσεις δεν λειτούργησαν ποτέ».
Ο άνθρωπος για τις επικίνδυνες αποστολές
Μια πρώτη εσωτερική συνάντηση – χωρίς τους Προκοπίου – κανονίστηκε με την παρουσία των Τζόρτζι, Μάουρο και Παππά, στο δικηγορικό γραφείο του τελευταίου στις Βρυξέλλες. Το διακύβευμα ήταν η εξαίρεση από τις ευρωπαϊκές κυρώσεις ορισμένων συμπυκνωμάτων φυσικού αερίου, ιδίως όσων παράγονταν από εργοστάσια LNG στη Ρωσία ή εισάγονταν από τη Ρωσία.
Το Reporters United και το EIC έχουν δει τα μέιλ του κ. Τζόρτζι για το ζήτημα, με ημερομηνία 22 Αυγούστου 2022. Σε αυτά, ο Τζόρτζι κάνει τις συστάσεις μεταξύ αφενός των Μάουρο και Παππά, αφετέρου της Ιωάννας Προκοπίου, κόρης του Γιώργου Προκοπίου και ανώτατου στελέχους του ομίλου.
Ο κ. Τζόρτζι υπόσχεται στην κ. Προκοπίου ότι οι δύο λομπίστες είναι ικανοί να πετύχουν την επιθυμητή «εξαίρεση» από τα επόμενα πακέτα κυρώσεων σε ό,τι αφορά συγκεκριμένο προϊόν LNG. Στην προγραμματιζόμενη τηλεδιάσκεψη, ο Τζόρτζι καλεί επίσης τον Γιώργο Προκοπίου και τον Τόνι Λόριτζεν (διευθύνοντα σύμβουλο της ναυτιλιακής Dynagas, συμφερόντων Προκοπίου, και γαμπρό του κ. Προκοπίου).
Αυτοί που «επηρεάζουν τις διαδικασίες και τις πολιτικές αποφάσεις»
Στα μέιλ, ο Τζόρτζι διαφημίζει τους Μάουρο και Παππά στην Ιωάννα Προκοπίου: «Ήθελα να σας συστήσω τον κ. Μάριο Μάουρο, πρώην υπουργό Άμυνας της Ιταλίας και πολιτικό υψηλού κύρους» […] «ικανό να επιτύχει σε κάθε σημαντική ή και αδύνατη αποστολή στα δημόσια πράγματα».
Ο Τζόρτζι ενημερώνει τους συνομιλητές του ότι πρωτογνώρισε τον Παππά μέσω του Μάουρο. Παρουσιάζει τον δικηγόρο ως «πρώην Γενικό Διευθυντή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή» το οποίο εξηγεί γιατί «έχει τη γνώση να κινείται κόβοντας δρόμο στους θεσμούς και να εντοπίζει τους ανθρώπους-κλειδιά που επηρεάζουν διαδικασίες και πολιτικές αποφάσεις».
«Αυτό που ενδιαφέρει» την Ιωάννα Προκοπίου, γράφει ο Τζόρτζι στο μέιλ του, είναι «να διατηρηθούν οι εξαιρέσεις ειδικά όσον αφορά το LNG», παρά τις κυρώσεις που συμφωνήθηκαν «εναντίον της ρωσικής επίθεσης». «Τέτοιες εξαιρέσεις θα ωφελούσαν ιδιαιτέρως τους πολίτες της ΕΕ και τη βιομηχανία».
Αφαιρώντας τις εταιρείες Προκοπίου από το Μητρώο
Σύμφωνα με το Lobbyfacts, βάση δεδομένων που αντλεί στοιχεία από το Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ, ο κ. Παππάς δήλωσε τον Μάρτιο του 2023 δύο ναυτιλιακές εταιρείες (Vasora Marine Company Limited και Irasia Maritime Company Limited) ανάμεσα στους πελάτες του για το 2022. Και οι δύο, με έδρα στην Κύπρο, είναι συμφερόντων της οικογένειας Προκοπίου.
Ωστόσο, τον Οκτώβριο του 2023 ο κ. Παππάς αφαίρεσε τις αναφορές του στις δύο αυτές ναυτιλιακές. Ερωτώμενος από το EIC και το Reporters United, απάντησε ότι «έκανε διόρθωση».
Η αλλαγή στις δηλώσεις του κ. Παππά στο Μητρώο Διαφάνειας της ΕΕ σχετικά με τη συνεργασία του με εταιρείες συμφερόντων της οικογένειας Προκοπίου. Πηγή: Lobbyfacts.
Η ΕΕ υιοθετεί την εξαίρεση
Στη συνέχεια, ο Παππάς έστειλε επιστολή στην Κομισιόν, με την οποία επιχειρηματολόγησε υπέρ της εξαίρεσης που ζητούσαν οι πελάτες του. Όπως λέει ο ίδιος, το ζήτημα συζητήθηκε στο Coreper, την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων των εθνικών κυβερνήσεων.
Στις 16 Δεκεμβρίου 2022, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ο θεσμός που αποτελείται από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών, ανακοίνωσε το ένατο πακέτο κυρώσεων, τροποποιώντας τον Κανονισμό 2022/2474. Ανάμεσα στα μέτρα που υιοθετήθηκαν, το Συμβούλιο και η ΕΕ αποφάσισαν να «εξαιρεθούν [από τις κυρώσεις] τα συμπυκνώματα φυσικού αερίου που παράγονται σε εργοστάσια παραγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG)».
