Την ώρα που ο Ερντογάν πέτυχε να αναβαθμίσει μετά την πρόσφατη σύνοδο του ΝΑΤΟ τη διπλωματική του θέση και -με την “προίκα” των 50 δις δολαρίων από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα- να γλιτώσει από τη θηλιά του ΔΝΤ την τουρκική οικονομία, το μυστήριο αλλά και τα ερωτήματα για τις συμφωνίες που έκανε μαζί του στο Βίλνιους της Λιθουανίας ο Έλληνας πρωθυπουργός καθημερινώς πυκνώνουν...
Μπορεί κατ' αρχάς ο κ. Μητσοτάκης και οι υπουργοί να αναφέρονται συνεχώς είτε σε “ιστορική ευκαιρία” είτε σε“παράθυρο ευκαιρίας”, όμως σε πλήρη αντίθεση με την προαναγγελία “υποχωρήσεων” της ελληνικής πλευράς η Άγκυρα και ο Τούρκος πρόεδρος δεν έχουν πάψει να κλιμακώνουν εκ νέου όλο αυτό διάστημα τις προκλήσεις τους. Επιπλέον κατά την πάγια τακτική τους “μαρτυρούν” ολοένα και περισσότερες πτυχές των συζητήσεων ανάμεσα στις δύο πλευρές που -ακόμη κι αν δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα- εντείνουν την ανησυχία. Είναι ενδεικτικό ότι στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας και πριν συμπληρωθεί ένα 48ωρο από τις διαβεβαιώσεις του Ερντογάν προς τις ΗΠΑ περί μη χρήσης των F-16 κατά της Ελλάδας, αλλά και τις δηλώσεις του ότι «μαζί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ως ηγέτες που κερδίσαμε τις εκλογές, θέλουμε να κάνουμε βήματα προς τη θετική κατεύθυνση» ζεύγος τουρκικών F-16 προχωρούσε σε παραβίαση του FIR Αθηνών...
Σε κάθε περίπτωση, η παραδοχή του κ. Μητσοτάκη για “υποχωρήσεις” που θα κάνει η Ελλάδα συνιστά σύμφωνα με όλους τους διπλωματικούς παρατηρητές μείζον θέμα, όσο κι αν επιχειρείται να υποβαθμιστεί από επικοινωνιακής σκοπιάς. Είναι κατ΄ αρχάς αυτονόητο ότι καμιά διπλωματική διαπραγμάτευση δεν ξεκινά με δημόσια προαναγγελία “υποχωρήσεων” από την μία πλευρά εκτός κι αν αυτό συμβαίνει μόνο και μόνο για να προλειανθεί το έδαφος στα μάτια της κοινής γνώμης.
Στην εκδοχή αυτή συνηγορούν και οι παλινδρομήσεις κυβερνητικών στελεχών, προεξάρχοντος του υπουργού Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτη, αναφορικά με το περιεχόμενο και των χαρακτήρα αυτών των υποχωρήσεων. Μόλις προχθές ο κ. Γεραπετρίτης έφθασε στο σημείο να υποστηρίξει το εντελώς ακατανόητο πως "ο πρωθυπουργός αυτό που είπε είναι ότι ενδεχομένως να υπάρξουν αποκλίσεις, όχι όμως επιζήμιες για εθνικά θέματα". Επίσης αν και στη συνέντευξή του προς τον Σκάι ο πρωθυπουργός για να δικαιολογήσει τις υποχωρήσεις είχε αποφανθεί ότι είναι “σχετική έννοια” η εθνική κυριαρχία, ο υπουργός είπε ότι είναι "απόλυτη και αναφαίρετη η κυριαρχία μας, δεν επιδέχεται συρρίκνωσης".
Παρά τις φαινομενικές αντιφάσεις, το παιχνίδι της σύγχυσης θεωρείται σε αυτές τις περιπτώσεις χρήσιμο για την κόπωση της κοινωνίας και την άμβλυνση των αντιδράσεων. Στο ίδιο πλαίσιο επιστρατεύονται και οι ...πολύτιμες διαρροές από “ανώνυμες διπλωματικές πηγές” που αποσκοπούν εξίσου στην προετοιμασία του κατάλληλου κλίματος και την σφυγμομέτρηση των διαθέσεων.
Από την άποψη αυτή στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένοι από την παθητικότητα με την οποία έγιναν δεκτές οι επεξηγήσεις μέσω τέτοιων “πηγών” προς φιλοκυβερνητική κυριακάτικη εφημερίδα.
Αυτό που πληροφορηθήκαμε ωστόσο έστω και υπό “καθεστώς ανωνυμίας” είναι αντιστρόφως ανάλογα τρομακτικό. «Σήμερα εμείς θεωρούμε ότι έχουμε υφαλοκρηπίδα από το Καστελλόριζο έως την Κύπρο. Πιστεύει κανείς ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει διεθνώς αποδεκτό;» είναι η φράση στην οποία συμπυκνώνεται (ανεπίσημα) η νέα κυβερνητική προσέγγιση με την ακόμη πιο εφιαλτική και ενδοτική κατακλείδα, αναφορικά με την όλη διαδικασία προσφυγής στην Χάγη, ότι «σήμερα δεν έχουμε διεθνώς αναγνωρισμένο τίποτα και ό,τι μας δοθεί θα είναι κέρδος» .Σκοπίμως δε η όποια “διάψευση” περιστρέφεται γύρω από την “εθνική κυριαρχία” αφήνοντας κατά μέρος τα”κυριαρχικά δικαιώματα”...
Το πόσο νέα, βεβαίως, είναι σε σχέση με τις πάγιες ελληνικές θέσεις αυτή η προσέγγιση χωρά πολλή συζήτηση αφού η Ντόρα Μπακογιάννη έχει προαναγγείλει με περισσή ειλικρίνεια και κυνισμό, σχεδόν εδώ και τρία χρόνια, τι επωάζεται: «Πρέπει να ξεφύγουμε από τις απαρχαιωμένες αντιλήψεις του περασμένου αιώνα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και τα μεταξύ μας προβλήματα. Και να κατανοήσουμε ότι τυχόν προσφυγή στο δικαστήριο της Χάγης μπορεί μεν να έχει ως συνέπεια μερικές απώλειες για μας, όπως ας πούμε την ΑΟΖ του Καστελλορίζου, αλλά θα κατοχυρώσει τα δικαιώματα άλλων νησιών μας, όπως της Ρόδου ή της Λέρου»...
Η διπλή εκλογική νίκη είναι αυτή που όπως φαίνεται περισσότερο απ' όλα εκτιμά ο κ. Μητσοτάκης ότι του έλυσε τα χέρια για να προχωρήσει τοποθετώντας άλλωστε στο υπουργείο Εξωτερικών το δίδυμο του κ. Γεραπετρίτη με την υφυπουργό Αλ. Παπαδοπούλου που είναι της απολύτου εμπιστοσύνης του.
Το ανησυχητικό όμως είναι ότι εκτός από κάποιες σποραδικές αντιδράσεις απρόθυμη εμφανίζεται και η αντιπολίτευση να “σηκώσει” τα θέματα αυτά, αν όχι ...πρόθυμη να δώσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη συναίνεσή της. Ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ που είναι ευθυγραμμισμένα στην πολιτική της Χάγης, δεν θα μπορούν να επικαλούνται για πολύ ακόμη ως άλλοθι την μετεκλογική παραζάλη τους ενώ παράλληλα το ενδιαφέρον στρέφεται στο χώρο των “πατριωτικών κομμάτων”. Το βέβαιο είναι ότι ο κ. Μητσοτάκης θα επιδιώξει να αποσπάσει ευρύτερη κοινοβουλευτική στήριξη στις συμφωνίες που δρομολογούνται αν και επί του παρόντος διαρρέεται ότι η παρούσα κυβέρνηση μπορεί να προχωρήσει και με βάση το μοντέλο της προηγούμενης του ΣΥΡΙΖΑ για τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Αυτό το τεστ ανοχής που περνά πάντως η κυβέρνηση απέναντι στα σχέδια της το τελευταίο διάστημα είναι το δεύτερο. Πριν από λίγες μόλις εβδομάδες προηγήθηκε (και ...χωνεύτηκε δίχως να “μιλήσουν” πολλοί) η αποκάλυψη ότι κατόπιν “συμβιβαστικής πρότασης” του ΝΑΤΟ θα καθιερωθεί, για χάρη της Τουρκίας και παρά την Συνθήκη του Μοντρέ του 1936, διπλή ονομασία για τα Στενά των Δαρδανελίων ενώ η Κύπρος θα αποδίδεται στους επιχειρησιακούς χάρτες της Συμμαχίας ως “συντεταγμένες”.
Στο μεταξύ, ενώ η Αθήνα κάνει βήματα πίσω, η Άγκυρα προβαίνει σχεδόν καθημερινώς σε ...βήματα μπροστά. Κι αφού κέρδισε τα πάντα για να δώσει την έγκρισή της στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ο Ερντογάν επιφυλάσσει διαρκώς νέες εκπλήξεις και απέναντι στην Ελλάδα. Πρώτα ισχυρίστηκε, σύμφωνα με το πρακτορείο Anadolu, ότι από τα πιο σημαντικά θέματα που συζήτησε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ «σχετίζονταν με τη Δυτική Θράκη, το ζήτημα των μουφτήδων». Προχθές εξαπέλυσε νέα βόμβα δηλώνοντας ότι «συζητήσαμε πολύ καθαρά με τον Πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη το θέμα της στρατιωτικοποίησης των νησιών” και “μάλιστα, ο υπουργός Εξωτερικών μου μιλάει και θα μιλήσει γι’ αυτά με τον Έλληνα ομόλογό του» . Κι ενδιαμέσως έγινε γνωστό με ανακοίνωση του οικουμενικού Πατριαρχείου ότι οι τουρκικές αρχές απαγόρευσαν να γίνει φέτος η καθιερωμένη λειτουργία στη Μονή της Παναγίας Σουμελά στην Τραπεζούντα τον Δεκαπενταύγουστο...
Ανδρέας Καψαμπέλης
