Στην Ελλάδα του 2023, με τις 20 και πλέον εκατομμύρια διεθνείς αεροπορικές αφίξεις τουριστών κάθε χρόνο, δεκαπέντε αεροδρόμια, μεταξύ των οποίων κάποια σε πολύ τουριστικούς προορισμούς, λειτουργούν χωρίς ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας. Η αποκάλυψη έγινε στην εκπομπή Restart του Attica Tv, με αρμόδιους να επιβεβαιώνουν τις τρομακτικές ελλείψεις σε προσωπικό και το μεγάλο κενό που υπάρχει στο ελληνικό σύστημα αεροναυτιλίας.
Στην σκιά του πολύνεκρου δυστυχήματος στα Τέμπη, όλοι οι εμπλεκόμενοι τονίζουν πως προς το παρόν δεν υφίσταται άμεσος κίνδυνος ατυχήματος αλλά από το ρεπορτάζ προκύπτει πως ο υψηλός βαθμός ασφάλειας επαφίεται κυρίως στο αίσθημα ευθύνης και την σημαντική εμπειρία των εργαζομένων, παρά σε συστημικές δικλείδες ασφαλείας.
Τη δουλειά κάνει ένας… ασυρματιστής, χωρίς να έχει την ευθύνη
Η σημασία της ύπαρξης ελεγκτή εναέριας κυκλοφορίας σε ένα αεροδρόμιο είναι τεράστια, καθώς είναι ο επαγγελματίας που έχει την γνώση, τα τεχνικά μέσα και τελικά την ευθύνη να ορίσει αν η πίστα του εκάστοτε αεροδρομίου μπορεί να υποδεχθεί ή όχι ένα αεροσκάφος σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Αξιολογώντας δηλαδή τα δεδομένα, είναι εκείνος που πρέπει να δώσει πράσινο ή κόκκινο φως στα αεροσκάφη που βρίσκονται στον τομέα ευθύνης του για προσγείωση ή απογείωση.
Όπου δεν υπάρχει ελεγκτής, όλα αυτά γίνονται, με ασφάλεια (;), κατόπιν συνεννόησης των πιλότων με τον υπεύθυνο πληροφοριών πτήσης (υπάλληλος AFIS), χωρίς κανένας ουσιαστικά να έχει επίσημα τον τελευταίο λόγο και την τελική ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος.
Τα δεκαπέντε αεροδρόμια λοιπόν στα οποία δεν υπάρχει τοποθετημένος ελεγκτής εναέριας κυκλοφορίας αλλά μόνο τηλεπικοινωνιακοί υπάλληλοι AFIS (Aerodrome Flight Information Service) είναι τα εξής:
Πρέπει να γίνει σαφές πως ο υπάλληλος AFIS έχει αρμοδιότητα μόνο να δώσει πληροφορίες στον πιλότο (θερμοκρασία εδάφους, κατεύθυνση και ένταση ανέμου, εάν υπάρχει κάποιο εμπόδιο στον αεροδιάδρομο κ.α) αλλά δεν μπορεί να δώσει πράσινο ή κόκκινο φως για προσγείωση ή απογείωση.
Μιλώντας στην εκπομπή Restart του Attica Tv, ο πρόεδρος του συλλόγου των τηλεπικοινωνιακών υπαλλήλων της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας, Γιώργος Κωνσταντινάκης, υπογράμμισε μεν πως οι συνάδελφοί του γνωρίζουν καλά τα αεροδρόμια και δεν είναι απλοί ασυρματιστές, επιβεβαίωσε δε ότι στα εν λόγω 15 αεροδρόμια δεν υπάρχει ραντάρ και ούτε άνθρωπος να το χρησιμοποιήσει. «Φυσικά δεν έχουμε ραντάρ, είναι σαν πριν το 1997, όταν και εγκαταστάθηκαν τα ραντάρ», είπε χαρακτηριστικά.
Ερωτώμενος εάν κρίνει απαραίτητη την τοποθέτηση ελεγκτών σε αυτά τα αεροδρόμια, ο κ. Κωνσταντινάκης απάντησε θετικά, ειδικά σε όσα παρουσιάζουν μεγάλη κίνηση. Είπε μάλιστα πως σε αυτό της Πάρου, την περίοδο Ιουνίου - Σεπτεμβρίου γίνονται κατά μέσο όρο 1531 κινήσεις ανά μήνα.
Δέκα αεροδρόμια εξαρτώνται από τη ζωή ενός ανθρώπου
Εντύπωση προκαλεί ακόμα η αποκάλυψη ότι σε δέκα από τα δεκαπέντε αεροδρόμια που λειτουργούν μόνο με τηλεπικοινωνιακούς υπαλλήλους AFIS, η θέση στελεχώνεται μόνο από ένα και μόνο ένα άτομο που πρέπει να είναι διαθέσιμος σε κάθε ανάγκη για τακτική αλλά και έκτακτη προσγείωση ή απογείωση (βλ. αεροδιακομιδές).
Τα δέκα αεροδρόμια των οποίων η λειτουργία επαφίενται στη ζωή ενός και μόνο ανθρώπου είναι τα εξής: Αστυπάλαια, Σύρος, Καστοριά, Λέρος, Κάσος, Μήλος, Κοζάνη, Καστελόριζο, Ικαρία, Κύθηρα. Σε αυτά, ο εργαζόμενος είναι σε επιφυλακή 24 ώρες το 24ωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα.
Δεν υπάρχει κίνδυνος… μέχρι να υπάρξει λένε οι ελεγκτές
Βεβαίως κενές θέσεις ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας δεν υπάρχουν μόνο σε περιφερειακά αεροδρόμια αλλά το πρόβλημα διαχέεται σε όλη την χώρα. Ναι, στην Ελλάδα που έχει ως ατμομηχανή της οικονομίας τον τουρισμό και άρα τις αεροπορικές μεταφορές. Συγκεκριμένα, από τις 710 οργανικές θέσεις ελεγκτών, είναι στελεχωμένες μόνο οι 580.
Απευθυνόμενη και προς το υπουργείο Μεταφορών σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, η Ένωση Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας Ελλάδας υπογραμμίζει την ανάγκη ο κλάδος τους να θωρακιστεί με το απαραίτητο προσωπικό και εξοπλισμό, ώστε στην σκιά της τραγωδίας των Τεμπών, «να αποφευχθούν παρόμοια συμβάντα στο μέλλον».
«Με αίσθημα ευθύνης για τη διατήρηση σε υψηλό επίπεδο της ασφάλειας, έχουμε επισημάνει πολλές φορές, σε όλους τους αρμόδιους τις σημαντικές ελλείψεις σε σύγχρονο εξοπλισμό και προσωπικό που ταλανίζουν την εναέρια κυκλοφορία διαχρονικά», σημειώνουν οι ελεγκτές και προσθέτουν: «Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για να υλοποιηθούν το ταχύτερο δυνατό οι απαραίτητες αναβαθμίσεις των κρίσιμων συστημάτων και η πρόσληψη ικανού αριθμού ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας για την αντιμετώπιση της διαρκώς αυξανόμενης αεροπορικής κίνησης».
Συμπίεση πτήσεων… με μπόνους
Οι όλο και μεγαλύτερες ανάγκες που δημιουργούνται λόγω της αυξανόμενης κίνησης φαίνεται ότι καλύπτονται όχι μόνο χάρη στην υψηλή κατάρτιση των εν υπηρεσία ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας αλλά και την υπερεργασία τους. Κι αυτό διότι, όπως καταγγέλλει η Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση των Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας ΥΠΑ και δεν διαψεύδει η ηγεσία της Ένωσης, στις 11 Απριλίου 2022 το συνδικαλιστικό όργανο των ελεγκτών ήρθε σε συμφωνία με το υπουργείο να συνδεθεί το ύψος των τελικών τους αποδοχών με την αύξηση του αριθμού των προς διαχείριση αεροσκαφών και άρα τη μείωση των καθυστερήσεων στις πτήσεις που ζητούν οι αεροπορικές εταιρίες.
«Οι ανθρώπινες ζωές δεν γυρίζουν πίσω επειδή ο υπουργός θα δώσει μπόνους! Η συμφωνία της 11/04 μεταξύ του υπουργείου και του ΔΣ της ΕΕΕΚΕ, που έρχεται να υποστηρίξει ο υπουργός στη Γενική Συνέλευση των εργαζομένων, προβλέπει ότι οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας θα διαχειρίζονται έναν αδιανόητα υψηλό αριθμό αεροσκαφών, με αντάλλαγμα μπόνους! Είναι επικίνδυνο για την ασφάλεια των επιβατών! Είναι επικίνδυνο για τα κυριαρχικά δικαιώματα!», τονίζουν οι ελεγκτές που συμμετέχουν στην Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση.
