Η τελευταία Τετάρτη του Απριλίου έχει κηρυχθεί από το 1992 ως Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Θόρυβο, από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ακουστικής.
Θόρυβος είναι κάθε ανεπιθύμητος ήχος. Η έντασή του (ακουστότητα) μετράται σε ντεσιμπέλ (dB). Η κλίμακα των ντεσιμπέλ είναι λογαριθμική, επομένως η αύξηση της ηχοστάθμης κατά 3 dB αντιστοιχεί σε διπλασιασμό της έντασης του ήχου. Για παράδειγμα, η ένταση μιας φυσιολογικής συζήτησης είναι περίπου 65 dB και μιας κραυγής περίπου 80 dB. Η διαφορά είναι μόνον 15 dB, αλλά η ένταση της κραυγής είναι 30 φορές μεγαλύτερη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το ανθρώπινο αυτί έχει διαφορετική ευαισθησία σε διαφορετικές συχνότητες, η ισχύς ή ένταση του ήχου μετράται συνήθως σε ντεσιμπέλ σταθμισμένα κατά κύκλωμα Α(dB(A)).
Δεν είναι μόνον η ένταση που καθορίζει την επικινδυνότητα του θορύβου. Η διάρκεια της έκθεσης είναι επίσης πολύ σημαντική. Για να ληφθεί υπόψη αυτός ο παράγοντας χρησιμοποιούνται χρονικά σταθμισμένες μέσες ηχοστάθμες. Για το θόρυβο στον χώρο εργασίας λαμβάνεται συνήθως ως βάση μία εργάσιμη ημέρα οκτώ ωρών.
Οι θόρυβοι του περιβάλλοντος (κυκλοφοριακοί, βιομηχανικοί και πάσης φύσεως μηχανολογικοί) οι οποίοι οφείλονται σε ποικίλες δραστηριότητες (οικονομικές, οικιακές, αναψυχής) προκαλούν σοβαρές ενοχλήσεις, η έκταση και η βαρύτητα των οποίων ποικίλλουν ανάλογα με την απόσταση της πηγής, τα συχνοτικά χαρακτηριστικά και την διάρκεια της όχλησης, καθώς επίσης και την τοπογραφία, την πολεοδομική οργάνωση μιας περιοχής.
Όπως έδειξε η πρόσφατη έρευνα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) («Burden of disease from environmental noise : Quantification of healthy life years lost in Europe», WHO), η ηχορύπανση έρχεται δεύτερη (μετά την ατμοσφαιρική ρύπανση) στην κατάταξη των περιβαλλοντικών κινδύνων για την υγεία. Σύμφωνα με την έρευνα, η έκθεση στον θόρυβο είναι μια ύπουλη διαδικασία της οποίας οι άμεσες και μακροπρόθεσμες συνέπειες δεν είναι ούτε ορατές, ούτε αναγνωρίσιμες, αλλά ωστόσο υποσκάπτουν συστηματικά την υγεία και διογκώνουν τα μη υγιή προσδόκιμα χρόνια ζωής των πολιτών της Ευρώπης.
Η διαρκής και μακροχρόνια έκθεση των ανθρώπων σε θορυβώδη περιβάλλοντα προκαλεί σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα, πρόσκαιρες ή παραμένουσες βλάβες της ακοής, ενοχλήσεις (ναυτία, ζάλη, πονοκεφάλους), διαταραχές ύπνου και μαθησιακές δυσλειτουργίες. Ακόνα τα υψηλά επίπεδα θορύβου αυξάνουν τα επίπεδα χοληστερίνης στο αίμα, αλλά και τον κίνδυνο να εμφανιστεί υψηλή αρτηριακή πίεση. Στην ουσία, η ηχορύπανση προκαλεί ένα φαύλο κύκλο στον οργανισμό μας. Διεγείρει το νευρικό σύστημα, αυξάνει το σάκχαρο, τους καρδιακούς παλμούς, την αναπνοή και την αρτηριακή πίεση και οδηγεί σε στρες. Αλλά και αντίστροφα, το στρες που προκαλεί αυξάνει την πίεση και αυτή με τη σειρά της τις πιθανότητες εμφράγματος ή εγκεφαλικού. Ο θόρυβος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός του ύπνου, καθώς τον διαταράσσει σε σημαντικό βαθμό. Τα αποτελέσματα συνήθως φαίνονται την επόμενη ημέρα, κατά την οποία είμαστε ευερέθιστοι, πιο νευρικοί, απρόσεκτοι, κουρασμένοι, λιγότερο αποδοτικοί. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για έναν καλό ύπνο τα επίπεδα θορύβου στο υπνοδωμάτιο δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 30-35 db. Οι ήχοι χαμηλής έντασης μπορούν να μην απειλούν την ακοή μας άμεσα, όμως τόσο στο σπίτι όσο και στην εργασία μπορεί να επηρεάζουν τη σωματική και ψυχική μας υγεία.
Σύμφωνα με στοιχεία από την Παγκόσμιο Οργάνωση Υγείας, σε κοινοτικό επίπεδο, η ηχορύπανση μειώνει την παραγωγικότητα, μειώνει τις δυνατότητες εκμάθησης, αυξάνει τα ατυχήματα, αυξάνει τις ημέρες απουσίας από την εργασία και συμβάλλει στην αύξηση χρήσης ναρκωτικών ουσιών.
Στο χώρο εργασίας, ο αυξημένος θόρυβος σε συνδυασμό με την πολυπλοκότητα της εργασίας, συμβάλλει στην αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων λόγω αύξησης της πίεσης.
Ο θόρυβος συμβάλλει στην ενεργοποίηση των μηχανισμών του στρες στον άνθρωπο. Ενώ αρχικά μια τέτοια αντίδραση είναι φυσιολογική και χρήσιμη, όταν καταστεί μόνιμη λόγω ανεπιθύμητων θορύβων τότε προκαλεί βλάβες σε σωματικό και ψυχικό επίπεδο.
Μάλιστα έρευνες έδειξαν ότι στις περιπτώσεις εκείνες που οι άνθρωποι νιώθουν ότι πλέον δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εναντίον της ηχητικής ρύπανσης, τότε χάνουν τα κίνητρα τους. Δυσκολεύονται περισσότερο στην επίλυση προβλημάτων και εγκαταλείπουν πιο εύκολα στόχους που έχουν θέσει.
Στα παιδιά η ηχητική ρύπανση, μπορεί να επηρεάσει τις ικανότητες διαβάσματος και εκμάθησης. Σε τάξεις όπου υπάρχει ηχορύπανση, οι μαθητές έχουν σημαντικά χαμηλότερη απόδοση από μαθητές άλλων τάξεων του ίδιου σχολείου όπου δεν υπάρχει ηχορύπανση.
Θόρυβος ο αόρατος εχθρός
30 db
Aκίνδυνο επίπεδο θορύβου
Ήπιο αδιάφορο σφύρυγμα
60 db
Aκίνδυνο επίπεδο θορύβου
Καθημερινή συζήτηση, το κουδούνι του τηλεφώνου
70 db
Aκίνδυνο επίπεδο θορύβου
Αυτοκινητόδρομος με κίνηση
80 db
Επίπεδο κινδύνου 1
Βαριά αστική κυκλοφορία ξυπνητήρι σε απόσταση 2ft
Έκθεση σε βιομηχανικό θόρυβο περισσότερο από 8 ώρες ηλεκτρική σκούπα, σκουπιδοφάγος
90 db
Επίπεδο κινδύνου 2
Θόρυβος του metro, από μοτοποδήλατα σκούτερ, θόρυβος συνεργείου, μηχανή κουρέματος γκαζόν. Τραυματισμός μπορεί να προκύψει μετά συνεχή έκθεση λιγότερη των 8 ωρών
100 db
Επίπεδο κινδύνου 3
Αλυσοπρίονο, αεροπίστολο μετά έκθεση 2 ωρών
110 db
Επίπεδο κινδύνου 3
Ακουστικά για μουσική στη μέγιστη ένταση, έκθεση βραχύ χρόνου προκαλεί μόνιμη απώλεια ακοής
120 db
Τραυματισμός του οργάνου της ακοής
Συναυλία έντασης rock, σε μουσική αίθουσα και με ηχεία σε διάταξη εν σειρά, κεραυνός, sandblasting
130 db
Τραυματισμός του οργάνου της ακοής
Απογείωση τουρμπινοφόρου αεροπλάνου. Εκπυρσοκρότηση. Κάθε έκρηξη αποτελεί κίνδυνο
140 db
Ωταλγία
180 db
Ανεπανόρθωτη βλάβη
Χωρίς ωτασπίδες η απώλεια ακοής είναι αναπόφευκτη
Ο θόρυβος προσβάλει τις ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού (1η και 3η ηλικία, άτομα σε ανάρρωση, έγκυες), αλλά και τις παραγωγικές ηλικίες. Η ηχορύπανση εξελίσσεται σε πρόβλημα δημόσιας υγείας για τους κατοίκους και τους διαχειριστές πολιτικής στη Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα προβλήματα της αντιμετώπισης της ηχορύπανσης είναι πολύπλοκα και χρειάζονται την ευαισθητοποίηση όλων. Ο καθένας ξεχωριστά πρέπει να συνειδητοποιεί πότε ο θόρυβος που δημιουργεί μπορεί να είναι ενοχλητικός και να σέβεται τα άτομα του περιβάλλοντος του.
