Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με την αύξηση της τιμής των καυσίμων και των διοδίων είχε ως αποτέλεσμα να μειωθεί την τελευταία πενταετία η κίνηση στον αυτοκινητόδρομο της Εγνατίας οδού κατά 29%, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να παρατηρούνται στην Κεντρική Μακεδονία. Οι υψηλότεροι κυκλοφοριακοί φόρτοι πάντως καταγράφονται στο τμήμα μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Καλοχωρίου και Σερρών, το οποίο διέρχεται περιφερειακά τη Θεσσαλονίκη και είναι το πιο επιβαρημένο και από πλευράς θορύβου και από ποσότητες απορριμμάτων. Παρά τη σημαντική μείωση της κυκλοφορίας τα τελευταία χρόνια, αυξήθηκε κατακόρυφα η είσοδος οχημάτων από τους συνοριακούς σταθμούς της Ελλάδας.Η μείωση της κυκλοφορίας αποτελεί χαρακτηριστικό που συναντάται και σε εθνικό επίπεδο, ειδικά όμως στην Εγνατία οδό η σταδιακή έναρξη λειτουργίας νέων διοδίων συνέβαλε επιπλέον στη μείωση της κυκλοφορίας στα τμήματα όπου αυτά λειτούργησαν, με αποτέλεσμα είτε τη μη πραγματοποίηση κάποιων μετακινήσεων που πραγματοποιούνταν πριν από τη λειτουργία των σταθμών (ιδιαίτερα στα τμήματα σταθμών διοδίων της δυτικής Εγνατίας, όπως τα τμήματα που σχετίζονται με τον σταθμό διοδίων Πολυμύλου) είτε την εκτροπή μέρους της κυκλοφορίας στο ελεύθερο διοδίων εναλλακτικό δίκτυο (ιδιαίτερα στα τμήματα των σταθμών διοδίων Ανάληψης Θεσσαλονίκης και Ιάσμου Κομοτηνής).
Είναι ενδιαφέρον ότι η κυκλοφορία των βαρέων οχημάτων που αφορά τις εμπορευματικές μεταφορές μειώθηκε μεν αλλά σε μικρότερα ποσοστά, γεγονός που κρίνεται απολύτως λογικό, καθώς οι μετακινήσεις φορτηγών είναι περισσότερο “ανελαστικές” σε σχέση με τις μετακινήσεις επιβατικών οχημάτων. Την τελευταία πενταετία μάλιστα το ποσοστό των βαρέων οχημάτων σημείωσε αύξηση σε κάποια τμήματα της Εγνατίας οδού, με πιο σημαντική την αύξηση στα τμήματα μεταξύ Κοζάνης και Βέροιας, γεγονός που αναδεικνύει τον κρίσιμο ρόλο που ο δρόμος αυτός διαδραματίζει στη λειτουργική διασύνδεση της Δυτικής Μακεδονίας με την Κεντρική Μακεδονία.
Τα παραπάνω συμπεράσματα προέκυψαν μεταξύ άλλων από την τελευταία μελέτη (3η έκθεση χωρικών επιδράσεων) που έκανε το “Παρατηρητήριο” της Εγνατίας Οδού ΑΕ σχετικά με τις χωρικές επιδράσεις της λειτουργίας του αυτοκινητόδρομου (Ηγουμενίτσα - Κήποι Έβρου) και των κάθετων αξόνων, η οποία επικεντρώνεται κυρίως στα δεδομένα της περιόδου 2007-2014, με προστιθέμενα στοιχεία και από το 2015. Η έκθεση, που έγινε για λογαριασμό του επιστημονικού φορέα της Εγνατίας οδού, συντάχθηκε από τους μηχανικούς Αθηνά Γιαννάκου, Δημοσθένη Έππα, Δήμητρα Ζέκα και τον τελειόφοιτο ΑΠΘ Αυγερινό Βλάχο.
Η ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Η μελέτη έδειξε ότι οι υψηλότεροι φόρτοι που καταγράφηκαν την περίοδο 2009-2014 στα τμήματα μεταξύ των κόμβων Καλοχωρίου και Σερρών οφείλονται στο γεγονός ότι λειτουργούν και ως εξωτερική περιφερειακή οδός για την πόλη της Θεσσαλονίκης και εξυπηρετούν, εκτός της διαμπερούς κυκλοφορίας, μεγάλο ποσοστό αστικών μετακινήσεων της μητροπολιτικής Θεσσαλονίκης.
Από τα υπόλοιπα τμήματα της Εγνατίας οδού, την ίδια περίοδο, η μεγαλύτερη ημερήσια κίνηση (μέσος όρος) αντιστοιχούσε στο τμήμα από τον κόμβο Μαλγάρων μέχρι τον κόμβο Αξιού, το οποίο βρίσκεται σε σχετική εγγύτητα με την πόλη της Θεσσαλονίκης. Επίσης, το τμήμα Μάλγαρα - Αξιός είναι το μόνο σε ολόκληρο τον αυτοκινητόδρομο που το επίπεδο της εξυπηρέτησης κατά τις ώρες αιχμής μιας τυπικής ημέρας εκτιμήθηκε το 2015 με Β’ ενώ στα υπόλοιπα τμήματα το επίπεδο είναι Α’.
Όσον αφορά τον θόρυβο, με βάση αποτελέσματα μετρήσεων που πραγματοποιήθηκαν το 2014, προκύπτει ότι στο σύνολο των οικισμών που βρίσκονται κοντά στη ζώνη διέλευσης του αυτοκινητόδρομου η στάθμη θορύβου ήταν κάτω από τα θεσμοθετημένα όρια, με εξαίρεση περιορισμένες θέσεις στην περιοχή μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Ιωνίας - Ευκαρπίας - Γηροκομείου, στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, όπου οι χρήσεις είναι κυρίως μη οικιστικές.
Εκτός από τον θόρυβο, στα τμήματα της Εγνατίας οδού που διέρχονται από τον νομό Θεσσαλονίκης, ειδικά στα τμήματα Δερβένι - Ανάληψη και μεταξύ των ανισόπεδων κόμβων Κ2 Διαβατών - Κ4 Ευκαρπίας, που λειτουργεί και ως εξωτερική περιφερειακή οδός της πόλης, καταγράφονται υψηλές τιμές απορριμμάτων και αποβλήτων. Ο κύριος όγκος των συλλεγόμενων (από οποιοδήποτε τμήμα του άξονα της Εγνατίας οδού καθώς και από τις εγκαταστάσεις εξυπηρέτησής της) απορριμμάτων αποτελείται κυρίως από συσκευασίες διαφόρων υλικών (ανακυκλώσιμα), ελαστικά απόβλητα, οργανικά απόβλητα (νεκρά ζώα) και ορυκτέλαια.
Γενικά, από το 2006, οπότε και ξεκίνησε η συστηματική συλλογή στοιχείων, έως και το 2014 παρατηρήθηκε αύξηση στις καταγραφές συλλεγόμενων απορριμμάτων κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου και ταυτόχρονα σημειώθηκε μεγάλη βελτίωση στις μεθόδους διαχείρισης των απορριμμάτων από τη μεριά της Εγνατίας Οδού ΑΕ όσον αφορά είτε επικίνδυνα απορρίμματα (υγρά απόβλητα, πετρελαιοειδή, λασπώδη κ.ά.) είτε μη επικίνδυνα (πλαστικά, χαρτί, ξύλο, λάστιχα/ελαστικά κλπ.).
Σημαντική είναι η αύξηση της εισόδου αλλοδαπών στην Ελλάδα μέσω των συνοριακών σταθμών. To 2013, στους μεθοριακούς σταθμούς για τους οποίους διατίθενται στοιχεία, τα περισσότερα διερχόμενα οχήματα παρατηρήθηκαν στον σταθμό του Προμαχώνα (σύνορα Βουλγαρίας), ενώ στη δεύτερη θέση ήταν ο σταθμός των Ευζώνων (σύνορα ΠΓΔΜ) και στην τρίτη θέση ο σταθμός του Ορμενίου (σύνορα Βουλγαρίας).
Την περίοδο 2007-2013 η συνολική κίνηση πολλαπλασιάστηκε σε όλους τους μεθοριακούς σταθμούς, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στους σταθμούς Νίκης και Καστανιών. Σημαντικές αυξήσεις παρουσίασαν επίσης οι σταθμοί Κρυσταλλοπηγής και Κήπων.
Όλες οι οδικές και σιδηροδρομικές αφίξεις αλλοδαπών στην Ελλάδα πραγματοποιούνται, όπως είναι εύλογο, στη Βόρεια Ελλάδα, λόγω της ύπαρξης σε αυτήν όλων των χερσαίων συνοριακών σταθμών και συνδέονται είτε άμεσα (Κήποι Έβρου) είτε μέσω κάθετου άξονα με την Εγνατία οδό. Μεταξύ της περιόδου 2008-2014 όλες οι οδικές πύλες (για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία από τη συγκεκριμένη περίοδο) κατέγραψαν αύξηση των αφίξεων αλλοδαπών, με την εντυπωσιακότερη μεταβολή να καταγράφεται στον σταθμό Κήπων (σύνορα με Τουρκία).
Τον Μάρτιο του 2015, ο συνολικός χρόνος διαδρομής από την Ηγουμενίτσα έως τους Κήπους (670 χλμ.) εκτιμήθηκε σε 6 ώρες (360 λεπτά). Σε σχέση με την κατάσταση του οδικού δικτύου χωρίς την Εγνατία οδό, ο χρόνος διαδρομής μεταξύ Ηγουμενίτσας και Κήπων μειώθηκε κατά πεντέμισι ώρες. Ενδεικτικά, η διαδρομή Ιωάννινα - Θεσσαλονίκη μειώθηκε περίπου 2,5 ώρες, η διαδρομή Καστοριά - Θεσσαλονίκη κατά 1 ώρα και 10 λεπτά, η διαδρομή Ορεστιάδα - Θεσσαλονίκη περίπου κατά 1 ώρα και 40 λεπτά και η διαδρομή Ορεστιάδα - Ηγουμενίτσα κατά 6 ώρες.
Πηγή: Φώτης Κουτσαμπάρης-makthes.gr//via:ypodomes.com
