Το “Απουσιολόγιο του Χρόνου” είναι ένα οδοιπορικό του δημοσιογράφου και συγγραφέα Θωμά Σίδερη σε μια ξεχασμένη Ελλάδα. Τότε που τα μπουλούκια των μαστόρων γύριζαν την Ελλάδα και έφτιαχναν σχολεία, εκκλησιές και γεφύρια. Τότε που οι μαθητές περπατούσαν έως και δυο ώρες ξυπόλητοι κάθε πρωί και τα πόδια τους μάτωναν μέχρι να φτάσουν στο σχολείο.
Τότε που ο δάσκαλος κοιμόνταν σε ένα μικρό καμαράκι, παρέα με το αχνό φως του φιτιλιού. Μέσα από μια επιτόπια έρευνα που κράτησε περισσότερο από δέκα χρόνια, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Θωμάς Σίδερης ανακάλυψε ερείπια σχολικά κτίρια στο κέντρο έρημων πια και ξεχασμένων κοινοτήτων. Γιατί οι Έλληνες, τα σχολεία τους τα έφτιαχναν πάντα στην πιο περίοπτη θέση του χωριού, με τα παράθυρά τους να κοιτάνε πάντα στην ανατολή. Πίσω από αυτά τα παράθυρα, οι μικροί μαθητές άκουγαν τη φωνή του ταχυδρόμου που έφερνε γράμματα και εμβάσματα από τους δικούς τους ξένους, τους ξενιτεμένους τους, που σχεδόν ποτέ δεν ξέχασαν τον τόπο τους.
Τα περισσότερα σχολεία που χτίστηκαν στα χωριά της Ελλάδας την πρώτη δεκαετία του περασμένου αιώνα έως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια έγιναν με προσωπική εργασία και φροντίδα των κατοίκων της κάθε κοινότητας ξεχωριστά. Οι ίδιοι κουβάλησαν τις πέτρες, οι ίδιοι μάζεψαν τα χρήματα για να πληρώσουν τους ανθρώπους της πέτρας και οι ίδιοι ύστερα φρόντιζαν για τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας του. Οι ίδιοι οι κάτοικοι πλήρωναν πολλές φορές και το δάσκαλο.
Δίπλα από τα επίσημα προγράμματα ανέγερσης σχολικών κτιρίων από το ελληνικό κράτος, υπάρχει πάντα η συλλογική προσπάθεια των Ελλήνων για την εκπαίδευση των παιδιών τους. Άλλωστε, και οι ίδιες οι επιλογές του κράτους δεν ήταν πάντα αγαθές ούτε και επιτυχημένες. Όπως για παράδειγμα το χτίσιμο σχολείων – μικρών αντιγράφων του Πανεπιστημίου Αθηνών πάνω σε κακοτράχαλα βουνά, προκειμένου να επιβληθεί ο θεσμός του σχολείου. Ή όπως η εμμονή της πολιτείας να μετατρέψει ένα σχολείο κοντά στους Δελφούς σε αστυνομικό σταθμό!
Το “Απουσιολόγιο του Χρόνου” είναι ένα βιβλίο – ντοκιμαντέρ που φέρνει στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία και ανατρέπει πολλές «αλήθειες»:
§ πώς τα λεγόμενα «σχολεία Συγγρού» δεν χτίστηκαν από τη διαθήκη του Ανδρέα Συγγρού αφού τα χρήματα βρέθηκαν άθικτα στην Εθνική Τράπεζα.
§ με ποιο τρόπο αξιοποιήθηκαν οι πόροι από τα Ταμεία Εκπαιδευτικής Πρόνοιας που δημιουργήθηκαν στον Μεσοπόλεμο – Κανένας πόρος από τα Ταμεία αυτά δεν πήγε στην ανέγερση και στη συντήρηση των σχολείων
§ ποιο ήταν το ποσό του υπέρογκου δανείου που πήρε η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου στις αρχές της δεκαετίας του ’30 προκειμένου να γίνουν σχολεία στην Ελλάδα – ένα δάνειο που το πληρώνουμε ακόμα….
Η ιστορική έρευνα όμως αποκαλύπτει και μια άλλη πλευρά: συγκλονιστικές ιστορίες δασκάλων που θυσίασαν τη ζωή τους για τους μαθητές τους. Ο Βασίλης Μπουρνάκης στη Σίταινα Αρκαδίας και ο Θωμάς Μπαρμπαγιάννης στην Κοκάλα Λακωνίας είναι δυο μόνο από τους αμέτρητους δασκάλους που τα ονόματά τους δε θα μπουν ποτέ στο “Απουσιολόγιο του Χρόνου” γιατί θα υπάρχουν πάντα στη συλλογική μνήμη.
Απόσπασμα από το Οπισθόφυλλο:
“Οι άνθρωποι, για να φτιάξουν τα σχολεία τους, ξερίζωσαν τις πέτρες του τόπου τους. Κι όταν πια τα έχτισαν, ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους, κουβαλώντας ο καθένας τους κάτι από το βάρος των πέτρινων χρόνων της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Η οδοιπορία στα έρημα διδακτήρια των Ελλήνων δεν είναι μια περιήγηση στο νεκρό χρόνο, ούτε και μια καταγραφή των παροπλισμένων σχολικών κτιρίων. Πολύ περισσότερο δεν είναι μια σύληση των θραυσμάτων της μνήμης. Η οδοιπορία μας αυτή είναι μια ευκαιρία να ξανασυναντήσουμε πάλι τους ανθρώπους που μας έλειψαν…”
Πληροφορίες για το βιβλίο:
Κατηγορία: Ιστορική Έρευνα
Σελίδες: 280
Διαστάσεις: 17 x 24 εκ.
ISBN: 978 960 512 5943
Eκδότης: Μ. Γκιούρδας
