Nέες μεγάλες σκουπιδομάζες αποτελούν πλέον μόνιμες νησίδες στους ωκεανούς, επιβαρρύνοντας περαιτέρω το μείζον ζήτημα της «Μεγάλης Δίνης Σκουπιδιών» που επανέφερε στο προσκήνιο η αναζήτηση του χαμένου Μαλαισιανού Boeing.
Ήδη, σύμφωνα με εκτιμήσεις επιστημόνων, έχουν δημιουργηθεί νέα νησάκια επτά τόνων από τα απομεινάρια του Τσουνάμι του 2011, ενώ σύμφωνα με το National Geographic, εκατοντάδες αντικείμενα πλέουν ανεξάρητα στα ανοικτά των ακτών της Αυστραλίας. Εξαρτήματα από container, πλαστικές σακούλες και ένα σωρό άλλα αντικείμενα -καταστροφικά για τη θαλάσσια ζωή- αναδύονται από τις έρευνες.
Σε μια προσπάθεια χαρτογράφησης της έκτασης του προβλήματος, ο ΟΗΕ ανέφερε πως σε κάθε τετραγωνικό χιλιόμετρο ωκεανού υπάρχουν περίπου 18.000 κομμάτια πλαστικό, όμως στις συγκεκριμένες περιοχές του Ειρηνικού τα πλαστικά ανέρχονται σε 334.271 κομμάτια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Η πρώτη καταγραφή των σκουπιδομαζών έγινε το 1997 όταν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα σκαφών τύπου γιοτ από το Λος Αντζελες στη Χονολουλού ο επικεφαλής ενός εκ των πληρωμάτων, ο καπετάνιος Τσαρλς Μουρ εντόπισε μια σκουπιδομάζα. Ο Μουρ ενημέρωσε κάποιους ειδικούς γι' αυτό που είδε και αποφάσισε δύο χρόνια μετά να οργανώσει μια ερευνητική αποστολή, η οποία και διαπίστωσε το νέο οικολογικό πρόβλημα του πλανήτη. O Μουρ δημιούργησε το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Ερευνών Algalita και πραγματοποιεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα ερευνητικές αποστολές που αναζητούν σκουπιδομάζες. Πριν από λίγες μέρες ο Μουρ συμμετείχε σε μια ακόμη ερευνητική αποστολή, τα ευρήματα της οποίας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά.
Τα μέλη της νέας αποστολής ταξίδεψαν με ένα μικρό σκάφος στην περιοχή της Μεγάλης Σκουπιδομάζας που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.600 χλμ από τις αμερικανικές ακτές. Παρέμειναν και εξερεύνησαν την περιοχή για 30 μέρες χρησιμοποιώντας ακόμη και ρομποτικά αεροσκάφη που πετούσαν στον ωκεανό και έκαναν καταγραφές. Οι ερευνητές εντόπισαν μια σειρά από νέες σκουπιδομάζες που έχουν δημιουργηθεί στην περιοχή. Σύμφωνα με τους ερευνητές οι νέες σκουπιδομάζες όχι μόνο μοιάζουν να είναι σταθερές και μόνιμες, αλλά έχουν αρχίσει να δημιουργούνται σε αυτές κανονικά οικοσυστήματα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ορισμένα θαλάσσια είδη έχουν αρχίσει να συγκεντρώνονται σε αυτά τα πλαστικά νησιά και να τα χρησιμοποιούν ως τόπο κατοικίας. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές τα πλαστικά νησιά αρχίζουν να λειτουργούν με τρόπο ανάλογο με εκείνο των κοραλλιογενών υφάλων. Η αύξηση των σκουπιδιών στην περιοχή όπως εκτιμούν οι ερευνητές οφείλεται στο μεγάλο τσουνάμι που χτύπησε την Ιαπωνία το 2011. Το τσουνάμι παρέσυρε πολλούς τόνους σκουπιδιών στην ανοικτή θάλασσα τα οποία τελικά κατέληξαν στην περιοχή της Μεγάλης Σκουπιδομάζας η οποία, όπως υπολογίζουν οι ερευνητές, έχει πλέον έκταση όσο εκείνη του Τέξας.
Πέντε μεγάλες δίνες
Το 80% αυτών των απορριμμάτων προέρχεται από τις ακτές της Βόρειας Αμερικής και της Ανατολικής Ασίας, ενώ το υπόλοιπο 20% προέρχεται από την αποβολή σκουπιδιών αλλά και τις απώλειες εμπορεύματος από τα φορτηγά πλοία που διαπλέουν τον Ειρηνικό Ωκεανό. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που όλος ο κόσμος παρακολουθεί τις έρευνες και γι' αυτό είναι η στιγμή που πρέπει οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι οι ωκεανοί μας είναι χωματερές», όπως τονίζει η Κάθλιν Ντόχαν, επιστήμονας της Γης και Διαστημικής Ερευνας στο Σιάτλ της Ουάσιγκτον.
Το 80% αυτών των απορριμμάτων προέρχεται από τις ακτές της Βόρειας Αμερικής και της Ανατολικής Ασίας, ενώ το υπόλοιπο 20% προέρχεται από την αποβολή σκουπιδιών αλλά και τις απώλειες εμπορεύματος από τα φορτηγά πλοία που διαπλέουν τον Ειρηνικό Ωκεανό. «Αυτή είναι η πρώτη φορά που όλος ο κόσμος παρακολουθεί τις έρευνες και γι' αυτό είναι η στιγμή που πρέπει οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι οι ωκεανοί μας είναι χωματερές», όπως τονίζει η Κάθλιν Ντόχαν, επιστήμονας της Γης και Διαστημικής Ερευνας στο Σιάτλ της Ουάσιγκτον.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, περίπου το 90% από τα σκουπίδια στις περίπου 5 «μεγάλες δίνες» σκουπιδιών που συγκεντρώνονται στους ωκεανούς, αποτελούνται από πλαστικό. Θεωρητικά, το ζήτημα αποτελεί καινούργιο μέτωπο καταστολής, καθώς μόλις από το 1950 οι καταναλωτές χρησιμοποιούν πλαστικά.
Η υψηλότερη συγκέντρωση πλαστικών βρίσκεται στον Βόρειο Ατλαντικό, ο οποίος δέχεται το μεγαλύτερο μέρος των σκουπιδιών από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, το Μεξικό και την Ευρώπη. Λόγω της απομόνωσής της, η κηλίδα σκουπιδιών στον Ινδικό Ωκεανό παραμένει ένα μυστήριο. Καλύπτει μια τεράστια περιοχή, τουλάχιστον 5 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα, αλλά χωρίς σαφή όρια. Το περιεχόμενο των σκουπιδιών που κυκλοφορούν συνεχώς ακολουθούν τη δίνη του Ινδικού Ωκεανού που κινείται από την αυστραλιανή πλευρά προς την αφρικανική, κάτω από την αφρικανική ακτή και πίσω στην Αυστραλία, εξηγούν οι ερευνητές. Η πλήρης περιστροφή διαρκεί περίπου έξι χρόνια, εκτός εάν τα συντρίμμια κολλήσουν στο κέντρο της κηλίδας, όπου θα μπορούσαν να παραμείνουν επ 'αόριστον.
Περί τα 8 δισ. σακούλες καταλήγουν στο περιβάλλον
«Φρένο» στη χρήση της πλαστικής σακούλας και άλλων μη ανακυκλώσιμων πλαστικών αποβλήτων βάζει το Ευρωκοινοβούλιο, επιχειρώντας να λάβει δραστικά μέτρα στην καταστροφική αυτή συνήθεια που επιστρέφει μέσω της διατροφικής αλυσίδας στον άνθρωπο. Η θάλασα έχει μετατραπεί σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο από τις πλαστικές σακούλες, όπως υποστηρίζουν αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι πλαστικές σακούλες που πετάγονται στη θάλασσα συχνά καταλήγουν στο στομάχι θαλάσσιων ζώων και πτηνών, με μοιραίες πολλές φορές συνέπειες για τις φάλαινες, τις φώκιες και τους γλάρους, καθώς και για πολλά απειλούμενα είδη χελώνας. Στη Βόρεια Θάλασσα, το 94% όλων των πτηνών έχει στο στομάχι του πλαστικές ύλες.
Στην άλλη άκρη της Ευρώπης, κατά μήκος της ακτής της Τοσκάνης, οι πλαστικές σακούλες αποτελούσαν το 73% των πλαστικών αποβλήτων που συνέλεξαν τράτες. Σε σχετικό ψήφισμα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε έως το 2019 οι πολίτες της Ε.Ε. να μειώσουν κατά 80% την κατανάλωση στις πιο λεπτές πλαστικές σακούλες, δίδοντας λύση στα 8 δισ. πλαστικές σακούλες που καταλήγουν κάθε χρόνο στο φυσικό περιβάλλον, καθώς υπολογίζεται πως καθένας από εμάς χρησιμοποιεί περί τις 200 πλαστικές σακούλες ετησίως.
Το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας είναι αισθητό και στη Μεσόγειο, καθώς όπως υπολογίζεται 250 δισ. μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού επιπλέουν στη θάλασσα. Μάλιστα, Γάλλοι και Βέλγοι υδροβιολόγοι έχουν προειδοποιήσει για τον άμεσο κίνδυνο στην ασφάλεια της διατροφικής αλυσίδας, από τη βάση μέχρι την κορυφή της. Οι υπολογισμοί τους βασίζονται στη λήψη δειγμάτων νερού ανοιχτά των ακτών της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Βόρειας Ιταλίας σε βάθος 10 με 15 εκατοστών. Σε πρόσφατες αναλύσεις τους, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι σε ολόκληρη τη Μεσόγειο υπάρχουν περίπου 500 τόνοι «μικρο-απορριμμάτων» πλαστικού
