δράκοντες, οι οποίοι ήταν μυθικά τέρατα με σώμα φιδιού που έβγαζαν καπνούς και φωτιές από τα στόματα τους και τις περισσότερες φορές είχαν τρία κεφάλια, οι δράκοντες των πιο σύγχρονων εποχών ήταν μυθικά τέρατα στα οποία ο λαός αποδίδει ανθρώπινη περίπου μορφή και καταπληκτική δύναμη. Συχνά μάλιστα οι δράκοι τα βράδια μεταμορφώνονταν σε διάφορα πλάσματα και πήγαιναν να δουν τις κοπέλες που αγαπούσαν.
ΦΑΝΤΑΣΙΑ.
Στη λαϊκή φαντασία οι δράκοι φυλάνε ένα θησαυρό, μία μοναδική πηγή νερού και άλλα τέτοια, ενώ άλλες φορές ζούνε εις βάρος των ανθρώπων καταφεύγοντας σε λεηλασίες και απαγωγές όμορφων κοριτσιών. Η έλλειψη γνώσεων γύρω από τα εντυπωσιακά αυτά οικοδομήματα κέντρισε τη λαϊκή φαντασία να πλέξει παραμύθια και μύθους γύρω από αυτά, δίνοντας τους την ονομασία "Δρακόσπιτα", μια που μόνο γιγαντόσωμα πλάσματα με εκπληκτική δύναμη θα μπορούσαν να τα έχουν χτίσει. Πρώτοι κάτοικοι της Εύβοιας αναφέρονται οι Κουρήτες, οι οποίοι ήταν πολύ καλοί γνώστες της μεταλλουργίας. Κοιτίδα τους θεωρείται η Κρήτη. Οι Κουρήτες ήταν αυτοί που, σύμφωνα με τη μυθολογία. έκρουαν τις ασπίδες του σε ένα είδος χορού για να καλύψουν τα κλάματα του μικρού Δία, έτσι ώστε να μην τον αντιληφθεί ο πατέρας του ο Κρόνος. Μετά τους Κουρήτες εγκαθίστανται στην Εύβοια οι Πελασγοί, οι Λέλεγες, οι Δρύοπες, οι Ίωνες και οι Αιολείς. Όταν ο Ηρακλής έδιωξε τους Δρύοπες από τον Παρνασσό και την Οίτη, ένα μέρος αυτών εγκαταστάθηκε στην Κάρυστο και τα Στύρα. Σύμφωνα με μια εκδοχή ίσως ήταν οι Δρύοπες αυτοί που κατασκεύασαν τα Δρακόσπιτα. Μια από τις φυλές που επίσης κυριάρχησε στην Εύβοια ήταν και οι ?βαντες, που ήταν Αιολική φυλή από τη Φωκίδα. Γενάρχης τους ήταν ο ?βας, που καταγόταν από την Αίγυπτο και εγγονός του ήταν ο μυθικός ήρωας Περσέας. Ο Όμηρος μας πληροφορεί ότι οι Αβαντες με αρχηγό τον Ελεφήνωρα εκστράτευσαν στην Τροία στο πλευρό των Αχαιών με 40 πλοία. Αδιάψευστος μαρτυράς της μεγαλειώδους εκείνης εποχής είναι η ακρόπολη των Στύρων, η οποία χρονολογείται από την Μυκηναϊκή εποχή. Μάλιστα ένα από τα αρχαία ονόματα της Ευβοίας είναι και το Αβάντις. Η Εύβοια πήρε το όνομα της από την Εύβοια, νύμφη και κόρη του ποταμού Ασωπού. Παλαιότερα επικρατούσε και η ονομασία "Χαλκίς", λόγω των πλούσιων κοιτασμάτων χαλκού. Παντού στην Εύβοια υπάρχουν αρχαίες μεταλλουργικές εγκαταστάσεις. Οι Ευνοείς ίδρυσαν πολλές αποικίες και μετέδωσαν το χαλκιδικό και κυμαϊκό αλφάβητο στη Δύση. Στη νοτιοδυτική Εύβοια, στα ορεινά, σε μια περιοχή που εκτείνεται από τα Στύρα μέχρι την Κάρυστο, υπάρχουν τα λιγοστά και μυστηριώδη Δρακόσπιτα. Ο αριθμός τους δεν ξεπερνάει τα είκοσι πέντε. Αν εξαιρέσουμε 4 με 5 Δρακόσπιτα, τα υπόλοιπα βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση. Το Δρακόσπιτο της Όχης Το σημαντικότερο και εντυπωσιακότερο, είναι το Δρακόσπιτο της Όχης, χωρίς αυτό να μειώνει την αξία των άλλων Δρακόσπιτων, όπως π.χ. αυτού των Καψάλων, που βρίσκεται μισή ώρα από τα Στύρα, στη διαδρομή προς την Κάρυστο, σε απόσταση λίγων δεκάδων μέτρων από τον ασφαλτόδρομο. Αρκετά εντυπωσιακά είναι και τα τρία Δρακόσπιτα στη θέση Πάλλη Λάκα Δραγκό, έξω από τα Στύρα. Το όρος Όχη, με υψόμετρο 1.399 μέτρων, δεσπόζει στη νότια Εύβοια. Από κάτω του βρίσκεται ο κόλπος της Καρύστου με την ομώνυμη πόλη. Στις πλαγιές της Οχης είναι χτισμένο από το 1962 το καταφύγιο Οχης της Ομοσπονδίας Εκδρομικών Σωματείων Ελλάδος. Το μονοπάτι που υπάρχει οδηγεί εκτός από την κορυφή του όρους και στο περίφημο Δρακόσπιτο της Οχης. Χτισμένο σε υψόμετρο άνω των 1.300 μέτρων, ανάμεσα στις "μύτες" των δύο κορυφών του βουνού, το Δρακόσπιτο αυτό εντυπωσιάζει με τον όγκο του. Δεν θα ήταν υπερβολή να κάνουμε λόγο για ένα θαύμα της αρχιτεκτονικής. Εκεί κοντά του βρίσκεται και η μικρή, λιθόχτιστη εκκλησία του Προφήτη Ηλία Το κτίσμα δεν έχει ούτε μια καμπύλη γραμμή.Είναι χτισμένο από μεγάλους μονοκόμματους ογκόλιθους που τέμνονται κάθετα μεταξύ τους, δίνοντας στο οικοδόμημα μια μοναδική βαρύτητα μορφής και κατασκευής. Το πρώτο επιβλητικό στοιχείο είναι η πύλη του, η οποία αποτελείται από τρεις μεγάλιθους εφαρμοσμένους τέλεια μεταξύ τους σε σχήμα "Π". Ο όγκος τους είναι εντυπωσιακός. Μόνο ο ένας από τους δύο κάθετους μεγάλιθους έχει βάρος που ξεπερνά τους 2 τόνους! Το ύψος του φτάνει τα 2.ίο μέτρα, το πλάτος του τα 1.40 μέτρα και το πάχος του τα 0.25 μέτρα. Το δεύτερο πιο εντυπωσιακό κομμάτι του οικοδομήματος βρίσκεται ακριβώς πάνω από την πύλη και πρόκειται για μία εντυπωσιακών διαστάσεων μεγαλιθική πλάκα που αποτελεί μέρος της εξίσου εντυπωσιακής οροφής. Το μήκος της πλάκας αυτής φτάνει τα 4 μέτρα, το πλάτος της τα 2.5 μέτρα και το πάχος της τα 0.40 μέτρα, ενώ το βάρος της ξεπερνάει τους 10 τόνους! Αμέσως γεννιέται το ερώτημα, ποιοι και με ποιο τρόπο ανέβασαν αυτήν την πλάκα σε ύψος 2.5 μέτρων από το έδαφος. Η απάντηση ακόμη δεν έχει δοθεί. Ένα άλλο θαυμαστό στοιχείο του Δρακόσπιτου είναι η τέλεια ισορροπία που κρατάει τόσες χιλιάδες χρόνια τις μονολιθικές πλάκες της οροφής στην θέση τους. Δεν υπάρχει καμία υποστηρικτική κολόνα, η στέγη όμως παραμένει στη θέση της με αξιοθαύμαστη ισορροπία. Ένα μικρό τμήμα της μόνο έχει καταπέσει, χωρίς να γνωρίζουμε το πότε και το γιατί. Οι τεράστιες μονολιθικές πλάκες της οροφής είναι προσαρμοσμένες με απόλυτη ακρίβεια, επιτυγχάνοντας την απόλυτη ισορροπία. Αυτό το σύστημα στέγασης λέγεται εκφορικό σύστημα. Για την κατασκευή όμως ενός τέτοιου συστήματος απαιτούνται τέλειοι υπολογισμοί Το κτίσμα δεν έχει ούτε μια καμπύλη γραμμή. Είναι χτισμένο από μεγάλους μονοκόμματους ογκόλιθους που τέμνονται κάθετα μεταξύ τους, δίνοντας στο οικοδόμημα μια μοναδική βαρύτητα μορφής και κατασκευής. Το πρώτο επιβλητικό στοιχείο είναι η πύλη του, η οποία αποτελείται από τρεις μεγάλιθους εφαρμοσμένους τέλεια μεταξύ τους σε σχήμα "Π". Ο όγκος τους είναι εντυπωσιακός. Μόνο ο ένας από τους δύο κάθετους μεγάλιθους έχει βάρος που ξεπερνά τους 2 τόνους! Το ύψος του φτάνει τα 2.ίο μέτρα, το πλάτος του τα 1.40 μέτρα και το πάχος του τα 0.25 μέτρα. Το δεύτερο πιο εντυπωσιακό κομμάτι του οικοδομήματος βρίσκεται ακριβώς πάνω από την πύλη και πρόκειται για μία εντυπωσιακών διαστάσεων μεγαλιθική πλάκα που αποτελεί μέρος της εξίσου εντυπωσιακής οροφής. Το μήκος της πλάκας αυτής φτάνει τα 4 μέτρα, το πλάτος της τα 2.5 μέτρα και το πάχος της τα 0.40 μέτρα, ενώ το βάρος της ξεπερνάει τους 10 τόνους! Αμέσως γεννιέται το ερώτημα, ποιοι και με ποιο τρόπο ανέβασαν αυτήν την πλάκα σε ύψος 2.5 μέτρων από το έδαφος. Η απάντηση ακόμη δεν έχει δοθεί. Ένα άλλο θαυμαστό στοιχείο του Δρακόσπιτου είναι η τέλεια ισορροπία που κρατάει τόσες χιλιάδες χρόνια τις μονολιθικές πλάκες της οροφής στην θέση τους. Δεν υπάρχει καμία υποστηρικτική κολόνα, η στέγη όμως παραμένει στη θέση της με αξιοθαύμαστη ισορροπία. Ένα μικρό τμήμα της μόνο έχει καταπέσει, χωρίς να γνωρίζουμε το πότε και το γιατί. Οι τεράστιες μονολιθικές πλάκες της οροφής είναι προσαρμοσμένες με απόλυτη ακρίβεια, επιτυγχάνοντας την απόλυτη ισορροπία. Αυτό το σύστημα στέγασης λέγεται εκφορικό σύστημα. Για την κατασκευή όμως ενός τέτοιου συστήματος απαιτούνται τέλειοι υπολογισμοί. Επάνω στο φαρδύ τοίχο του οικοδομήματος τοποθετείται μια μεγάλη πλάκα που εξέχει λίγο προς το εσωτερικό. Επάνω σε αυτή την πλάκα, τοποθετείται μία δεύτερη που εξέχει λίγο περισσότερο από την πρώτη και επάνω στη δεύτερη μία τρίτη με τον ίδιο τρόπο και ούτω καθεξής μέχρι που οι τελευταίες πλάκες συναντήσουν τις αντίστοιχες του απέναντι τοίχου. Τα βάρη των πλακών πρέπει να υπολογιστούν πολύ καλά γιατί αλλιώς το κέντρο βάρους την στέγης θα βρεθεί έξω από την βάση στήριξης (που στην προκειμένη περίπτωση είναι ο τοίχος του Δρακόσπιτου) και όλη η στέγη θα καταρρεύσει. Για να δώσουν μεγαλύτερη ασφάλεια σε αυτό το σύστημα στέγασης οι κατασκευαστές των Δρακόσπιτων φαίνεται πως χρησιμοποιούσαν και μεγάλους ογκόλιθους, που τους τοποθετούσαν πάνω στις πλάκες της οροφής, στο τμήμα το οποίο εφάπτεται πάνω στους τοίχους, σαν αντίβαρα. Αυτό το εκφορικό σύστημα της στέγης και η τέλεια συναρμογή του είναι ένα αρχιτεκτονικό επίτευγμα, ακατόρθωτο ίσως ακόμη και σήμερα για πολλούς αρχιτέκτονες. Μυστήριο επίσης παραμένει το πώς μπόρεσαν οι άνθρωποι εκείνης της εποχής με ία μέσα που διέθεταν, να υψώσουν αυτούς τους μεγάλιθους βάρους τόσων πολλών τόνων ακόμη και σε ύψος άνω των 2.5 μέτρων. Ή μήπως έχουμε πολλά να μάθουμε ακόμη; Το Δρακόσπιτο της Οχης έχει 12.6 μέτρα μήκος, 7-7 μέτρα πλάτος και μέγιστο ύψος 3 μέτρα Πρόκειται δηλαδή για ένα κτίσμα το εμβαδόν του οποίου πλησιάζει τα 100 τετραγωνικά μέτρα. Η συναρμογή των ογκόλιθων στα πλαϊνά τοιχώματα, έχει γίνει χωρίς να χρησιμοποιηθεί το παραμικρό συνδετικό υλικό. Κι όμως οι πέτρες έχουν πελεκηθεί τόσο τέλεια και έχουν ταιριάξει η μία με την άλλη έτσι που να μην αφήνουν το παραμικρό κενό. Η δε ευθυγράμμιση τους είναι άψογη, δημιουργώντας ένα τέλειο παραλληλεπίπεδο πλευρικού τοιχώματος. Ποια όμως μπορεί να ήταν η χρήση ενός τέτοιου οικοδομήματος; Το 1959 ο καθηγητής της Αρχιτεκτονικής Σχολής της Θεσσαλονίκης Νικόλαος Μουτσόπουλος, έκανε έρευνα και ανασκαφές στα Δρακόσπιτα της Νότιας Εύβοιας. Σε αυτό της Οχης, βρήκε στο εσωτερικό του αγγεία που χρονολογούνται από τον 70 π.Χ. αιώνα (Αρχαϊκή περίοδος) και έπειτα. έξω από το κτίσμα εντοπίστηκε ένας αποθέτης, δηλαδή μια υπόγεια κατασκευή που περιείχε οστά ζώων, όστρακα, θραύσματα από αγγεία και μερικά άλλα μικροαντικείμενα, το πιθανότερο κατάλοιπα από θυσίες (λέγεται ακόμα ότι βρέθηκε και ένα όστρακο που είχε χαραγμένο επάνω του ένα άγνωστο είδος γραφής). Σύμφωνα με τον καθηγητή Ν. Μουτσόπουλο πρόκειται περί λατρευτικού κτίσματος που χτίστηκε από τους Δρύοπες πριν το γόο π.Χ. Η μυθολογία ενισχύει αυτήν την εκδοχή καθώς λέει πως στην κορυφή της Οχης έσμιξε ο Δίας με την Ήρα. ίσως λοιπόν τα Δρακόσπιτα να ήταν κτίσματα αφιερωμένα στον Δία και την Ήρα. Άλλοι αρχαιολόγοι και ερευνητές υποστηρίζουν ότι έχει κατασκευαστεί πριν τον Τρωικό Πόλεμο, ενώ ένας ξένος ερευνητής υποστήριξε ότι ίσως να πρόκειται για το αρχαιότερο κτίσμα στην Ευρώπη. Πολλά Δρακόσπιτα βρίσκονται κοντά σε αρχαία λατομεία. Έτσι δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι δεν πρόκειται για τίποτα περισσότερο από καταφύγια λατόμων, ενώ άλλοι ερευνητές λένε ότι πρόκειται για ταφικά μνημεία. Απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα μπορεί να δώσει μόνο μια πιο εκτεταμένη αρχαιολογική, τοπογραφική και γεωλογική έρευνα. Αυτό που ξέρουμε σίγουρα, είναι ότι η Εύβοια κατοικήθηκε από πολύ νωρίς, ήδη από την Παλαιολιθική εποχή ενώ τη Νεολιθική εποχή ήταν ήδη πυκνοκατοικημένη, με αξιόλογες πόλεις και ναυτικό. Τη μεγαλύτερη της άνθηση τη γνώρισε την Πρωτοελλαδική εποχή(3200-2100 π.Χ.), περίοδο κατά την οποία ανέπτυξε εμπορικές σχέσεις με τα νησιά του Αιγαίου και την Μικρά Ασία. Τη μεγάλη της ακμή την οφείλει στην καίρια γεωγραφική θέση της, στα εύφορα εδάφη της και στο μεγάλο ορυκτό πλούτο της. Η μοναδικότητα των Δρακόσπιτων μαρτυρεί ότι δημιουργήθηκαν από φορείς ντόπιου πληθυσμού με εντυπωσιακές γνώσεις αρχιτεκτονικής και κατεργασίας της πέτρας. Για την ώρα μόνο αβέβαιες υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε για το ποιοι ήταν οι κατασκευαστές τους, αλλά και για τον τόπο καταγωγής τους. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ελληνικές πυραμίδες όπως αυτή του Ελληνικού τις οποίες κάποιοι ερευνητές τις χρονολογούν γύρω στα 300 π.Χ. ενώ κάποιοι άλλοι που στηρίζονται στη μέθοδο χρονολόγησης της θερμοφωταύγειας τις τοποθετούν γύρω στα 2.720 π.Χ. Ούτε για αυτές έχει δοθεί μια ικανοποιητική εξήγηση, ίσως μια πιο εκτεταμένη έρευνα να φέρει στο φως ένα κομμάτι του άγνωστου ελληνικού πολιτισμού και να δημιουργήσει καινούργια ερωτήματα, αλλά και να δώσει απαντήσεις σε αυτά. Για την ώρα, οι γιγαντόσωμοι δράκοι ίσως να παραμένουν οι φρουροί ενός θησαυρού γνώσεων που δεν τον χωράει ο νους μας. Στην τοποθεσία Μύλοι της Καρύστου, σε ένα απόκρημνο τοπίο, εκεί όπου κάποτε ήταν ένα αρχαίο λατομείο, κάποιες λευκές κολόνες ξεχωρίζουν στο χώμα. Πρόκειται για μονολιθικούς κολοσσιαίους κίονες, οι οποίοι αφέθηκαν εκεί στην πλαγιά όταν σταμάτησε πια η ζήτηση τους. Το μέγεθος τους είναι εντυπωσιακό. Οι μεγαλύτεροι έχουν μήκος 11 μέτρα και μέγιστη διάμετρο 2.2 μέτρα. Το βάρος τους ξεπερνά τους 40 τόνους. Οι κίονες αυτοί ανήκουν στην ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο και η ύπαρξη τους ήταν πασίγνωστη. Χρησιμοποιήθηκαν σε πολλά σπουδαία μνημεία τόσο της ελληνιστικής και ρωμαϊκής εποχής όσο και σε μεταγενέστερα όπως ο ?γιος Δημήτριος στη Θεσσαλονίκη, η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη και άλλα. Ο τρόπος που οι άνθρωποι εκείνων των εποχών εξόρυσσαν ένα τόσο μεγάλο κομμάτι συμπαγούς μαρμάρου, το επεξεργάζονταν τέλεια και το τοποθετούσαν στα πλοία με τέτοιο τρόπο ώστε αυτά να μη βυθίζονται, είναι μια πρόκληση για τους ερευνητές. Ακόμη και αν αυτοί οι κίονες κείτονται εγκαταλελειμμένοι σε εκείνη την πλαγιά της Οχης, έχουν να μας θυμίσουν πόσα πολλά στοιχεία αγνοούμε για την τεχνογνωσία των πολιτισμών του παρελθόντος.
xorisoria.org
