Η 12η Οκτωβρίου 1944 είναι μια ημερομηνία-σταθμός στην ιστορία της Ελλάδας. Είναι η ημέρα που η Αθήνα –και μαζί της ολόκληρη η χώρα– ανακτά την ελευθερία της, ύστερα από τρεισήμισι χρόνια σκληρής και αιματηρής κατοχής από τα ναζιστικά στρατεύματα. Και όμως, αυτή η κορυφαία στιγμή δεν τιμάται επίσημα ως εθνική επέτειος. Γιατί άραγε;
Η απελευθέρωση της Αθήνας
Το πρωί της 12ης Οκτωβρίου 1944, οι τελευταίοι Γερμανοί στρατιώτες εγκαταλείπουν την Αθήνα. Οι κάτοικοι της πόλης ξεχύνονται στους δρόμους. Σημαίες, δάκρυα, ψαλμωδίες, τραγούδια. Ο λαός γιορτάζει την ελευθερία του.
Η ελληνική σημαία κυματίζει και πάλι στην Ακρόπολη, στο ίδιο σημείο όπου είχε υψωθεί η σβάστικα τον Απρίλιο του 1941. Ήταν το τέλος της Κατοχής και η αρχή μιας νέας – έστω και ταραγμένης – σελίδας στην Ιστορία της χώρας.
Κι όμως, η 12η Οκτωβρίου δεν είναι επίσημη εθνική εορτή
Παρά τη σημασία της, η Απελευθέρωση της Αθήνας δεν έχει καθιερωθεί ως επίσημη επέτειος.
Κάθε χρόνο, υπάρχουν πρωτοβουλίες από δήμους, συλλόγους, ιστορικούς και πολίτες που τιμούν την ημέρα με εκδηλώσεις. Αλλά το κράτος είναι απόν.
Δεν προβλέπεται αργία. Δεν υπάρχει παρέλαση. Δεν αναφέρεται στα σχολικά προγράμματα όπως της 25ης Μαρτίου ή της 28ης Οκτωβρίου. Είναι μια ημερομηνία γνωστή στους ιστορικούς, αλλά άγνωστη στους περισσότερους μαθητές.
Μια ιστορική απορία
Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα στην Ευρώπη που δεν γιορτάζει επίσημα την απελευθέρωσή της:
Στη Γαλλία, η 25η Αυγούστου (Απελευθέρωση Παρισιού) τιμάται με παρελάσεις και επίσημες τελετές.
Η Ολλανδία έχει ως εθνική εορτή την 5η Μαΐου, Ημέρα Ελευθερίας.
Η Ιταλία αφιερώνει την 25η Απριλίου στην Αντίσταση και την Απελευθέρωση από τον φασισμό.
Στην Ελλάδα, όμως, προτιμάμε να γιορτάζουμε την είσοδο στον πόλεμο, όχι το τέλος του.
Τιμάμε το «Όχι» της 28ης Οκτωβρίου – και καλά κάνουμε.
Αλλά ξεχνάμε να πούμε το «Ναι» στην Ελευθερία, στις 12 Οκτωβρίου.
Η μνήμη δεν πρέπει να είναι επιλεκτική
Ίσως η 12η Οκτωβρίου δεν βολεύει όλους.
Ίσως γιατί η Απελευθέρωση ήρθε μέσα από τη λαϊκή αντίσταση – από ανθρώπους που πολέμησαν στον δρόμο, στα βουνά, στα υπόγεια τυπογραφεία.
Ίσως γιατί η Ιστορία είναι πιο δύσκολη όταν δεν γράφεται από «πάνω».
Όμως, η ιστορική δικαιοσύνη δεν πρέπει να είναι επιλεκτική.
Η 12η Οκτωβρίου είναι ημέρα ενότητας, νίκης και τιμής – όχι διαχωρισμού.
Μια πρόταση – και μια υποχρέωση
Μήπως ήρθε η ώρα να συζητήσουμε σοβαρά τη θεσμοθέτηση της 12ης Οκτωβρίου ως επίσημης εθνικής επετείου;
Όχι για να υποκαταστήσουμε άλλες. Αλλά για να συμπληρώσουμε το παζλ της ιστορικής μνήμης με αλήθεια, δικαιοσύνη και σεβασμό στους ανθρώπους που αγωνίστηκαν.
Κλείνοντας, ένα χρέος μνήμης
Η 12η Οκτωβρίου 1944 δεν είναι μια απλή ημερομηνία.
Είναι η μέρα που η Ελλάδα ξαναστάθηκε όρθια.
Και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.
