Νέες φωτιές έχουν ανάψει όχι μόνο σε διπλωματικό αλλά και σε πολιτικό και εσωκομματικό επίπεδο στη ΝΔ οι δηλώσεις του βουλευτή και μέχρι πρότινος υφυπουργού Άγγελου Συρίγου περί “παρωχημένης” Συνθήκης της Λωζάνης. Η εμμονή του μάλιστα σε αυτή την “βαθιά πολιτική θέση” όπως την χαρακτήρισε αποποιούμενος το ελαφρυντικό περί “επιστημονικής ανάλυσης” έχει γεννήσει πρόσθετα ερωτηματικά για τις σκοπιμότητές του. Άλλωστε ο ίδιος έχει καταρρίψει προ πολλού το “δις εξαμαρτείν” αφού είναι αρκετά τα ολισθήματα στα οποία έχει υποπέσει έως τώρα αναφορικά με το χειρισμό και τις “παραχωρήσεις” που θεωρεί ότι μπορεί να γίνουν στο πεδίο των εθνικών θεμάτων.
Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτό εκδηλώνεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία για την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κατά την οποία μάλιστα καταγράφονται εκ μέρους της ηγεσίας του ΕΛΙΑΜΕΠ νέες περίεργες εάν όχι δόλιες απόψεις περί οικειοθελούς αποκήρυξης των δικαιώματος που έχουν οι “ακατοίκητες βραχονησίδες” σε θαλάσσιες ζώνες.
Με δεδομένο ότι αποτελεί ανέκαθεν κεντρικό θέμα η σημασία του Καστελόριζου στη χάραξη της ελληνικής ΑΟΖ καθώς επιτρέπει τη διασύνδεση της ελληνικής με την κυπριακή ΑΟΖ -κάτι στο οποίο η Τουρκία έχει θεμελιώδη αντίθεση- όλη αυτή η συζήτηση θεωρείται ότι θα μπορούσε να ισοδυναμεί με το άνοιγμα μας νέας Κερκόπορτας σε βάρος των εθνικών μας συμφερόντων. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι και μετά τις δηλώσεις του κ. Συρίγου για την Συνθήκη της Λωζάνης τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης και κυρίως τα φιλοκυβερνητικά δεν έκρυβαν την ικανοποίησή τους διότι -ανεξάρτητα από την όποια επιχειρούμενη αιτιολόγηση από τον τέως υφυπουργό- η ουσία είναι ότι παγίως και η Άγκυρα υποστήριζε ότι η Συνθήκη αυτή είναι ξεπερασμένη και χρειάζεται αναθεώρηση.
Εύλογα λοιπόν επικρατεί μεγάλη αμηχανία και σύγχυση και εντός της κυβερνητικής παράταξης αφού η αντίδραση του Μεγάρου Μαξίμου στις δηλώσεις του κ. Συρίγου υπήρξε υποτυπώδης έως προσχηματική και μάλιστα ο κ. Μητσοτάκης όχι μόνο δεν τον αποκήρυξε και δεν τον διέγραψε αλλά του προσέφερε μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου και τη δικαιολογία περί “επιστημονικής ανάλυσης”. Άλλωστε είναι κάτι παραπάνω από κοινό μυστικό προ πολλού, αφού δεν το αποκρύπτουν ο πρωθυπουργός και οι αρμόδιοι υπουργοί, ότι η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη βαδίζει -ύστερα και από την πρόσφατη επίσκεψη του κ. Ερντογάν στην Αθήνα και την περίφημη Διακήρυξη των δύο πλευρών- προς την κατεύθυνση που διαμορφώνει η λεγόμενη “σχολή ΕΛΙΑΜΕΠ”. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται κι άλλα μέτωπα στους κόλπους των βουλευτών της ΝΔ εκ των οποίων ακόμη κι αυτοί που αναγνωρίζουν ότι “έχουμε λύκους εντός των τειχών”, ακροβατώντας, δεν ξέρουν πώς να αντιδράσουν και με ποια θέση να συνταχθούν...
Έχει μάλιστα τη σημασία του και το γεγονός ότι ο κ. Συρίγος έρχεται με αυτά που λέει τώρα, μεταλλασσόμενος, να προσδεθεί επί της ουσίας στο άρμα των αντιλήψεων της Ντόρας Μπακογιάννη η οποία από τον Ιανουάριο του 2020 -πριν από τέσσερα χρόνια- έκανε λόγο για “απαρχαιωμένες αντιλήψεις του περασμένου αιώνα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις”, για την ανάγκη να δούμε την κατάσταση “με άλλο μάτι”και στο πλαίσιο αυτό “να κατανοήσουμε ότι τυχόν προσφυγή στο Δικαστήριο της Χάγης μπορεί ναι μεν να έχει ως συνέπεια μερικές απώλειες για εμάς όπως την ΑΟΖ του Καστελόριζου, αλλά θα κατοχυρώσει δικαιώματα άλλων νησιών μας , όπως της Ρόδου ή της Λέρου”.
Χαρακτηριστικό της μετάλλαξης ακόμη και ως προς το συγκεκριμένο θέμα του κ. Συρίγου είναι ότι δεν πάει πολύς καιρός που υποστήριζε δημοσίως το εντελώς αντίθετο. «Συνθήκες όπως της Λωζάνης που καθορίζουν σύνορα θεωρούνται ιερές. Δεν τις αγγίζεις» δήλωνε και μάλιστα τότε είχε συγκρίνει με σκληρή γλώσσα την Τουρκία με τη ναζιστική Γερμανία επειδή θέλει να αλλάξει τα σύνορα.
Μια άλλη δήλωση του βουλευτή της ΝΔ που είχε γκρίζα σημεία έγινε μόλις τον περασμένο Οκτώβριο όταν θεωρούσε “εύλογη” την “παραχώρηση διευκολύνσεων” στα τουρκικά πλοία για να πηγαίνουν στα λιμάνια τους, δηλαδή επί της ουσίας παραχώρηση θαλάσσιας κυριαρχίας, “με αντάλλαγμα την αναγνώριση της επαναστρατικοποίησης των νησιών του Αιγαίου”.
Επίσης ο κ. Συρίγος, που είναι παράλληλα και καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, προκάλεσε έκπληξη όταν έκανε δηλώσεις ότι «μας συμφέρει να πάρει F-16 η Τουρκία», οι οποίες δικαίως ξεσήκωσαν θύελλα στην Ελλάδα και στην ομογένεια της Αμερικής εφόσον μάλιστα δεν έχασε λεπτό η Τουρκία να τις κάνει σημαία!
Μέσα σε αυτό το σκηνικό αποκτά ειδικό ενδιαφέρον και πρόσφατο άρθρο της γενικής Διευθύντριας του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθηγήτριας Μαρίας Γαβουνέλη, έστω κι αν πέρασε σχετικά “απαρατήρητο”. Δυο ημέρες μάλιστα μετά τη συνάντηση όλου του επιτελείου του ΕΛΙΑΜΕΠ, παρόντος και του Χρήστου Ροζάκη, με τον Τούρκο Πρέσβη -και στον απόηχο της συνάντησης Μητσοτάκη και Ερντογάν- δημοσίευσε στην εφημερίδα Τα Νέα (στις 16 Δεκεμβρίου) άρθρο με τίτλο: «Η επόμενη μέρα για Ελλάδα και Τουρκία», θέλοντας προφανώς να αποκωδικοποιήσει προς την ελληνική κοινή γνώμη και όσα συζητήθηκαν με τον Πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα.
Αρχικά γράφει το αυτονόητο ότι δηλαδή «είναι εξαιρετικά δύσκολο να φανταστεί κανείς μια ελληνική κυβέρνηση που θα δεχθεί να θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ελληνικά εδάφη, με ελληνικό πληθυσμό και ελληνική ιστορία πολλών αιώνων». Ωστόσο, η αμέσως επόμενη φράση της είναι ακυρωτική της προηγούμενης και σίγουρα προβληματική αφού υποστηρίζει ότι «από την άλλη μεριά, αν μιλάμε απλώς για ακατοίκητες βραχονησίδες χωρίς πραγματικό αντίκτυπο στην οριοθετική γραμμή, μια και κατά τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας δεν διαθέτουν θαλάσσιες ζώνες, και πάντως είναι τόσο κοντά στις ακτές ώστε και η αιγιαλίτιδα ζώνη ακόμη να υπερκαλύπτεται από τα κοντινά νησιά, τότε τι νόημα έχει αυτή η συζήτηση πέρα από το να δημιουργεί νησίδες κακοπιστίας;»
Η αποστροφή αυτή δεν είναι καθόλου αθώα αλλά ύπουλη διότι έχει να κάνει με την αξία του συμπλέγματος του Καστελλόριζου καθώς το σύμπλεγμα αυτών των νησιών δίνει την δυνατότητα, βάσει της UNCLOS του 1982, στην ΑΟΖ της Ελλάδας να εφάπτεται της ΑΟΖ της Κύπρου, έστω κι αν με πρώτη την ...κ. Μπακογιάννη η ελληνική πλευρά έχει προσφερθεί να την αποποιηθεί. Και μάλιστα από το Σύμπλεγμα Μεγίστης, Καστελλόριζο, με τους δορυφόρους του, Ρω στα βορειοδυτικά, και Στρογγυλη στα νοτιοανατολικά του, η τελευταία νησίδα είναι αυτή που κυριολεκτικά καθιστά δυνατή την ΕλληνοΚυπριακη ΑΟΖ, βάσει του διεθνούς δικαίου..
Ανδρέας Καψαμπέλης
