Litsa Nafpliotou
ΕΙΡΗΝΗ ΤΗΣ ΟΥΓΓΑΡΙΑΣ: Η ΚΑΛΟΨΥΧΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΕΙΡΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΑΓΙΑ.
Ακόμα και σήμερα όταν κάποιος επισκέπτεται την Αγία Σοφία στη Κωνσταντινούπολη, μπορεί να αντικρύσει το ψηφιδωτό της Ειρήνης από το βασίλειο της Ουγγαρίας να κοιτάει τον επισκέπτη με μεγάλη ευσέβεια και να ξεχωρίζει από τις περίτεχνες πλεξούδες της και τα μαλλιά της στα χρώμα της φωτιάς. Την βλέπουμε να στέκεται δίπλα στο σύζυγο της τον Ιωάννη Β' Κομνηνό ο οποίος στην εποχή του ήταν τόσο αγαπητός έτσι ώστε οι υπήκοοι του τον απακολούσαν Καλοιωάννη και μαζί να προσεύχονται στη Θεοτόκο.
Η Ειρήνη γεννήθηκε στο Έστεργκομ, τη πρωτεύουσα του βασιλείου της Ουγγαρίας το 1088 ως Πιρόσκα και ήταν η δευτερότοκη κόρη του βασιλιά Λαδισλάου Α' και της Αδελαίδας του Γερμανικού οίκου των Ράιφελντεν. Ωστόσο οι γονείς της απεβίωσαν νωρίς, ενώ η Πιρόσκα ήταν ένα μικρό ακόμη κορίτσι με αποτέλεσμα να μεγαλώσει υπό τη προστασία του βασιλιά και εξαδέλφου της Κολομάν.
Ο Αλέξιος Α' θέλοντας να εξασφαλίσει ένα ισχυρό σύμμαχο στη καρδιά της κεντρικής Ευρώπης αποφάσισε να συνάψει συμμαχία με τον Κολομάν και να παντρέψει το πρωτότοκο γιο και διάδοχο του Ιωάννη με μία Ουγγρή πριγκίπισσα. Ο Κολομάν δεν μπορούσε να πει όχι σε αυτή την τιμή και προσέφερε το χέρι της ανιψιάς του Πιρόσκας στον Ιωάννη.Η Πιρόσκα έτσι θα γινόταν η πρώτη γυναίκα από τις λεγόμενες χώρες της καθολικής Δύση που θα στεφόταν Αυγούστα των Ρωμαίων.
Ο γάμος έγινε το 1104 στην Αγία Σοφία με μεγάλη μεγαλοπρέπεια.
Η Πιρόσκα στη Κωνσταντινούπολη εγκατέλειψε τη λατινική της πίστη και βαπτίστηκε με το χρίσμα της Ορθοδοξίας λαμβάνοντας το όνομα της πεθεράς της Ειρήνης Δούκαινας για να σηματοδοτήσει την ελληνοποίηση της που ήταν απαραίτητη για κάθε ξένη πριγκίπισσα που έφτανε στη πόλη του Κωνσταντίνου.
Η Ειρήνη-Πιρόσκα δεν ήταν άνθρωπος που αγαπούσε ιδιαίτερα τη πολιτική και προτιμούσε να μην επεμβαίνει στις υποθέσεις του κράτους. Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής της στην ανατροφή των παιδιών τα οποία μάλιστα τα δίδαξε και την Ουγγρική γλώσσα μαθαίνοντας τους το πλούσιο πολιτισμό της πατρίδας της.
Ο Μανουήλ επηρεάστηκε βαθύτατα από τις ιπποτικές βραδινές ιστορίες της μητέρας του και ήταν τόσο εξοικιωμένος με τους Ούγγρους που μάλιστα για ένα διάστημα ήθελε να ορίσει έναν Ούγγρο πρίγκιπα ως διάδοχο του στο θρόνο. Μάλιστα αργότερα χρησιμοποιώντας την Ουγγρική του καταγωγή, θα επενέβαινε στις υποθέσεις της Ουγγαρίας προσπαθώντας να βάλει δικούς του ανθρώπους στο θρόνο.
Η Ειρήνη ήταν όμως πάνω από όλα μία βασίλισσα των αδυνάτων, μάλιστα η παράδοση λέει πως επισκεπτόταν τα φτωχά καλύβια των απλών ανθρώπων για να τους προσφέρει χρήματα αλλά και παρηγοριά στο πόνο τους με το καλό της λόγο, ενώ ανήγειρε γηροκομεία και ξενώνες σε όλη τη βασιλεύουσα. Μάλιστα έπαιρνε από τη προστασία της χοίρες, ιδιαίτερα αυτές των στρατιωτών, αλλά και τα ορφανά παιδιά, σώζοντας τους από την ένδεια.
Όμως το πιο σημαντικό έργο, αυτό που έμελλε να ξεπεράσει οτιδήποτε ανθρωπιστικό είχε φανταστεί ποτέ η δυτική ευρώπη και η μουσουλμανική ανατολή, ήταν η μεγάλη Μονή του Παντοκράτορος, την οποία είχαν χτίσει ο Ιωάννης και η Ειρήνη από κοινού. Μέσα στη Παντοκράτορος υπήρχε νοσοκομείο ανοιχτό σε όλους, από τον πιο πλούσιο στον πιο φτωχό, ακόμα και σε αυτούς που δεν είχαν να πληρώσουν τη περίθαλψη τους, ένα νοσοκομείο εξοπλισμένο με νοσηλευτές, ιατρούς που γνώρισαν τα πάντα για την ιατρικη επιστήμη της εποχής, ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν ακόμη και γυναίκες! 'Ηταν ένα θαύμα. Ένα ακόμη μεγάλο καινοτόμο έργο της Ρωμανίας, του Βυζαντίου. Σαν αυτό που δεν σκέφτηκε ποτέ η "χρυσή" αρχαία Αθήνα του Περικλή ή η δυτική χριστιανική Ευρώπη.
Όλοι αγαπούσαν την Ειρήνη. Ακόμα και η αδελφή του Ιωάννη, η μεγάλη Άννα Κομνηνή, η φίλαρχη Άννα του Κωνσταντίνου Καφάβη, εκτιμούσε ιδιαίτερα την Πιρόσκα. Η Άννα περηφανευόταν για τις ιατρικές της γνώσεις, για αυτό και κατά τη διάρκεια των πολλών εγκυμοσύνων της Ειρήνης, της είχε προσφέρει τις συμβουλές της αλλά και τη βοήθεια της.
Ο γάμος της Ειρήνης με τον Ιωάννη ήταν πολύ ευτυχισμένος, ενώ συνόδευε τον άνδρα της στις εκστρατείες του κατά των Σελτζούκων. Μάλιστα ήταν στη Βιθυνία σε μία εκστρατεία του Ιωάννη στη Κασταμονή ενάντια σε μία Τουρκική λεηλασία που η Ειρήνη απεβίωσε το 1134. Ο Ιωάννης τη θρήνησε γοερά. Όλη η Βασιλεύουσα πήρε τους δρόμους για να κλάψει τη καλόψυχη Αυγούστα των Ρωμαίων που είχε φύγει τόσο ξαφνικά. Μαζί με τον Ιωάννη απέκτησε πολλά παιδιά: 4 γενναίους γιους και 4 ευσεβείς θυγατέρες.
Η Ειρήνη ενταφιάστηκε μαζί με τον άνδρα της στη Μονή του Παντοκράτορος με τις σαρκοφάγους τους να δεσπόζουν σε περίοπτη θέση σαν ιδρυτές της Μονής και σίγουρα ο τάφος της έγινε τόπος προσκυνήματος για όσους περνούσαν από εκεί, καθώς η Πιρόσκα από τη χώρα των Ούγγρων σύντομα αγιοποίθηκε από την Ορθόδοξη εκκλησία. Βέβαια αυτή η ιερότητα δεν σταμάτησε τους Σταυροφόρους από το να βεβηλώσουν τους τάφους της Ειρήνης και του Ιωάννη και να αφαιρέσουν από εκεί οτιδήποτε πολύτιμο και λαμπερό.
Η Ειρήνη υπήρξε Αυγούστα για 16 έτη, από το 1118 μέχρι το 1134 και η μνήμη της τιμάται )κάθε 13 Αυγούστου, μια άνασα πριν το λεγόμενο Πάσχα του Καλοκαιριού, σαν να έρχεται η Ειρήνη να μας προβοδίσει για την Κοίμηση της Θεοτόκου.
♰ ΕΙΡΗΝΗ ΣΥ ΝΙΚΑΣ. ♰
Χρήστος Ναυπλιωτης Β
Ο γάμος έγινε το 1104 στην Αγία Σοφία με μεγάλη μεγαλοπρέπεια.
Η Πιρόσκα στη Κωνσταντινούπολη εγκατέλειψε τη λατινική της πίστη και βαπτίστηκε με το χρίσμα της Ορθοδοξίας λαμβάνοντας το όνομα της πεθεράς της Ειρήνης Δούκαινας για να σηματοδοτήσει την ελληνοποίηση της που ήταν απαραίτητη για κάθε ξένη πριγκίπισσα που έφτανε στη πόλη του Κωνσταντίνου.
Η Ειρήνη-Πιρόσκα δεν ήταν άνθρωπος που αγαπούσε ιδιαίτερα τη πολιτική και προτιμούσε να μην επεμβαίνει στις υποθέσεις του κράτους. Αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής της στην ανατροφή των παιδιών τα οποία μάλιστα τα δίδαξε και την Ουγγρική γλώσσα μαθαίνοντας τους το πλούσιο πολιτισμό της πατρίδας της.
Ο Μανουήλ επηρεάστηκε βαθύτατα από τις ιπποτικές βραδινές ιστορίες της μητέρας του και ήταν τόσο εξοικιωμένος με τους Ούγγρους που μάλιστα για ένα διάστημα ήθελε να ορίσει έναν Ούγγρο πρίγκιπα ως διάδοχο του στο θρόνο. Μάλιστα αργότερα χρησιμοποιώντας την Ουγγρική του καταγωγή, θα επενέβαινε στις υποθέσεις της Ουγγαρίας προσπαθώντας να βάλει δικούς του ανθρώπους στο θρόνο.
Η Ειρήνη ήταν όμως πάνω από όλα μία βασίλισσα των αδυνάτων, μάλιστα η παράδοση λέει πως επισκεπτόταν τα φτωχά καλύβια των απλών ανθρώπων για να τους προσφέρει χρήματα αλλά και παρηγοριά στο πόνο τους με το καλό της λόγο, ενώ ανήγειρε γηροκομεία και ξενώνες σε όλη τη βασιλεύουσα. Μάλιστα έπαιρνε από τη προστασία της χοίρες, ιδιαίτερα αυτές των στρατιωτών, αλλά και τα ορφανά παιδιά, σώζοντας τους από την ένδεια.
Όμως το πιο σημαντικό έργο, αυτό που έμελλε να ξεπεράσει οτιδήποτε ανθρωπιστικό είχε φανταστεί ποτέ η δυτική ευρώπη και η μουσουλμανική ανατολή, ήταν η μεγάλη Μονή του Παντοκράτορος, την οποία είχαν χτίσει ο Ιωάννης και η Ειρήνη από κοινού. Μέσα στη Παντοκράτορος υπήρχε νοσοκομείο ανοιχτό σε όλους, από τον πιο πλούσιο στον πιο φτωχό, ακόμα και σε αυτούς που δεν είχαν να πληρώσουν τη περίθαλψη τους, ένα νοσοκομείο εξοπλισμένο με νοσηλευτές, ιατρούς που γνώρισαν τα πάντα για την ιατρικη επιστήμη της εποχής, ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν ακόμη και γυναίκες! 'Ηταν ένα θαύμα. Ένα ακόμη μεγάλο καινοτόμο έργο της Ρωμανίας, του Βυζαντίου. Σαν αυτό που δεν σκέφτηκε ποτέ η "χρυσή" αρχαία Αθήνα του Περικλή ή η δυτική χριστιανική Ευρώπη.
Όλοι αγαπούσαν την Ειρήνη. Ακόμα και η αδελφή του Ιωάννη, η μεγάλη Άννα Κομνηνή, η φίλαρχη Άννα του Κωνσταντίνου Καφάβη, εκτιμούσε ιδιαίτερα την Πιρόσκα. Η Άννα περηφανευόταν για τις ιατρικές της γνώσεις, για αυτό και κατά τη διάρκεια των πολλών εγκυμοσύνων της Ειρήνης, της είχε προσφέρει τις συμβουλές της αλλά και τη βοήθεια της.
Ο γάμος της Ειρήνης με τον Ιωάννη ήταν πολύ ευτυχισμένος, ενώ συνόδευε τον άνδρα της στις εκστρατείες του κατά των Σελτζούκων. Μάλιστα ήταν στη Βιθυνία σε μία εκστρατεία του Ιωάννη στη Κασταμονή ενάντια σε μία Τουρκική λεηλασία που η Ειρήνη απεβίωσε το 1134. Ο Ιωάννης τη θρήνησε γοερά. Όλη η Βασιλεύουσα πήρε τους δρόμους για να κλάψει τη καλόψυχη Αυγούστα των Ρωμαίων που είχε φύγει τόσο ξαφνικά. Μαζί με τον Ιωάννη απέκτησε πολλά παιδιά: 4 γενναίους γιους και 4 ευσεβείς θυγατέρες.
Η Ειρήνη ενταφιάστηκε μαζί με τον άνδρα της στη Μονή του Παντοκράτορος με τις σαρκοφάγους τους να δεσπόζουν σε περίοπτη θέση σαν ιδρυτές της Μονής και σίγουρα ο τάφος της έγινε τόπος προσκυνήματος για όσους περνούσαν από εκεί, καθώς η Πιρόσκα από τη χώρα των Ούγγρων σύντομα αγιοποίθηκε από την Ορθόδοξη εκκλησία. Βέβαια αυτή η ιερότητα δεν σταμάτησε τους Σταυροφόρους από το να βεβηλώσουν τους τάφους της Ειρήνης και του Ιωάννη και να αφαιρέσουν από εκεί οτιδήποτε πολύτιμο και λαμπερό.
Η Ειρήνη υπήρξε Αυγούστα για 16 έτη, από το 1118 μέχρι το 1134 και η μνήμη της τιμάται )κάθε 13 Αυγούστου, μια άνασα πριν το λεγόμενο Πάσχα του Καλοκαιριού, σαν να έρχεται η Ειρήνη να μας προβοδίσει για την Κοίμηση της Θεοτόκου.
♰ ΕΙΡΗΝΗ ΣΥ ΝΙΚΑΣ. ♰
Χρήστος Ναυπλιωτης Β
