Το Βελιγράδι και η Πρίστινα αποδέχθηκαν το ευρωπαϊκό σχέδιο για την επίλυση του ζητήματος του Κοσόβου.
Απομακρύνθηκε το ενδεχόμενο ενός πολέμου στα Βαλκάνια. Κατά αυτόν τον τρόπο μεταφράζεται η αποδοχή του γαλλογερμανικού σχεδίου για την εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στη Σερβία και το Κόσοβο στις Βρυξέλλες.
Την κρίσιμη συνάντηση του προέδρου της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και του πρωθυπουργού του Κοσόβου Αλμπιν Κούρτι συντόνισαν ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Ζοζέπ Μπορέλ, και ο ειδικός απεσταλμένος για το θέμα του Κοσόβου, Μίροσλαβ Λάιτσακ.
Τι συμφώνησαν
«Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να προχωρήσουν στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου για την εξομάλυνση των σχέσεων και το επόμενο διάστημα θα καθοριστούν λεπτομερώς, με την αποκαλούμενη «διαμεσολαβητική διπλωματία» (shuttle diplomacy), τα επόμενα βήματα», ανακοίνωσε σε συνέντευξη Τύπου ο Μπορέλ.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο αποτελεί πλέον δημόσιο έγγραφο και θα αναρτηθεί σύντομα στο διαδίκτυο, με δεδομένο ότι ο Βούτσιτς και ο Κούρτι δήλωσαν πως υπάρχει ανάγκη να πραγματοποιηθούν άλλες συναντήσεις για το περιεχόμενο του, πρόσθεσε ο ίδιος.
Βούτσιτς vs. Κούρτι
Ο πρόεδρος της Σερβίας στις δηλώσεις του, μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες, ανέφερε ότι η επόμενη τριμερής συνάντηση (ΕΕ-Σερβιας-Κοσόβου) θα πραγματοποιηθεί στις 18 Μαρτίου στη Βόρεια Μακεδονία, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Μπορέλ στη χώρα.
Ο Βούτστις εξήγησε ότι έθεσε στη συνάντηση, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει πρόοδος στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, την πλήρη εφαρμογή της συμφωνίας των Βρυξελών από το 2013, η οποία προβλέπει τη σύσταση της Ένωσης Σερβικών Δήμων στο Κόσοβο.
«Δεν νομίζω ότι ο κ. Κούρτι είναι έτοιμος να δεχτεί κάτι τέτοιο τώρα, θα δούμε για το μέλλον. Φοβάμαι ότι μπορεί να «κολλήσουμε» σε κάτι που θα έπρεπε να είχε εκπληρωθεί εδώ και πολύ καιρό», είπε χαρακτηριστικά.
Ο πρόεδρος της Σερβίας φάνηκε επιφυλακτικός όσον αφορά την πρόοδο στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού σχεδίου, εκτιμώντας ότι «θα πάρει πολύ χρόνο ακόμη» για να επιτευχθεί κάποια οριστική συμφωνία.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Το περιεχόμενο της, παρότι επίσημα δεν έγινε γνωστό, σύμφωνα με τις διαρροές που υπήρξαν έχει ως εξής:
την αποδοχή, αμοιβαία, της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας Κοσόβου και Σερβίας,
την δημιουργία σχέσεων καλής γειτονίας όπου όλες οι διαφορές θα επιλύονται ειρηνικά, με διάλογο και χωρίς την χρήση ή την απειλή χρήσης βίας.
η Σερβία δεν υποχρεώνεται να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, δεσμεύεται ωστόσο ότι δεν θα εμποδίσει την ένταξη του στον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Στο βόρειο Κόσοβο ζουν περίπου 50.000 Σέρβοι, ορισμένοι από τους οποίους δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του. Με την υποστήριξη του Βελιγραδίου, αυτό οδήγησε σε αναζωπυρώσεις της έντασης ανάμεσα στους γείτονες αυτούς των Βαλκανίων, οι οποίες κορυφώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2022 με αποκλεισμούς δρόμων, κλείσιμο συνόρων και εκκλήσεις από τη Σερβία για αποστολή στρατού.
η Σερβία δεν υποχρεώνεται να αναγνωρίσει το Κόσοβο ως ανεξάρτητο κράτος, δεσμεύεται ωστόσο ότι δεν θα εμποδίσει την ένταξη του στον ΟΗΕ και άλλους διεθνείς οργανισμούς.
Στο βόρειο Κόσοβο ζουν περίπου 50.000 Σέρβοι, ορισμένοι από τους οποίους δεν αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του. Με την υποστήριξη του Βελιγραδίου, αυτό οδήγησε σε αναζωπυρώσεις της έντασης ανάμεσα στους γείτονες αυτούς των Βαλκανίων, οι οποίες κορυφώθηκαν τον Δεκέμβριο του 2022 με αποκλεισμούς δρόμων, κλείσιμο συνόρων και εκκλήσεις από τη Σερβία για αποστολή στρατού.
Οι πρόσφατες εντάσεις
Συγκεκριμένα οι πρόσφατες εντάσεις ξέσπασαν στις 10 Δεκεμβρίου, όταν οι Σέρβοι έστησαν οδοφράγματα και αντάλλαξαν πυρά με την αστυνομία, μετά τη σύλληψη ενός Σέρβου πρώην αστυνομικού, με την κατηγορία ότι επιτέθηκε σε εν ενεργεία αστυνομικούς κατά τη διάρκεια προηγούμενης διαμαρτυρίας.
Τα παραπάνω ακολούθησαν την παραλίγο έκρηξη του Αύγουστου, όταν οι αρχές του Κοσόβου απαίτησαν από τους Σέρβους να αλλάξουν τις πινακίδες κυκλοφορίας των οχημάτων τους καθώς και προσωπικά τους έγγραφα με εκείνα που εκδίδονται από την κυβέρνηση του Κοσόβου και όχι της Σερβίας.
Πολλοί όμως από αυτούς θεώρησαν τη συγκεκριμένη απόφαση ως μία απειλή στην εθνική τους ταυτότητα.
Όταν συνελήφθησαν τρεις αστυνομικοί ως ύποπτοι για τρομοκρατία, μέλη της σερβικής μειονότητας προχώρησαν σε διαμαρτυρίες, κλείνοντας δρόμους.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου κατηγόρησε τότε τη Σερβία ότι υποκινούσε αυτές τις διαμαρτυρίες, ενώ ο Σέρβος πρόεδρος έκανε λόγο για πιθανή αποστολή στρατευμάτων στο Κόσοβο προκειμένου να προστατευτεί η σερβική μειονότητα.
Η αιτία του κακού
Το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008 μετά τον πόλεμο του 1998-1999. Το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει αυτή την ανεξαρτησία και θεωρεί το Κόσοβο αναπόσπαστο τμήμα των σερβικών εδαφών.
Έκτοτε, οι εντάσεις στην περιοχή κλιμακώνονται και αποσοβούνται κάθε τρεις και λίγο, και ενώ και οι δύο πλευρές έχουν δεσμευτεί από το 2013 σε διάλογο με τη βοήθεια της ΕΕ, ελάχιστα είχαν επιτευχθεί μέχρι σήμερα, σημειώνει το Euractiv.
Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου κατηγόρησε τότε τη Σερβία ότι υποκινούσε αυτές τις διαμαρτυρίες, ενώ ο Σέρβος πρόεδρος έκανε λόγο για πιθανή αποστολή στρατευμάτων στο Κόσοβο προκειμένου να προστατευτεί η σερβική μειονότητα.
Η αιτία του κακού
Το Κόσοβο ανακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σερβία το 2008 μετά τον πόλεμο του 1998-1999. Το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει αυτή την ανεξαρτησία και θεωρεί το Κόσοβο αναπόσπαστο τμήμα των σερβικών εδαφών.
Έκτοτε, οι εντάσεις στην περιοχή κλιμακώνονται και αποσοβούνται κάθε τρεις και λίγο, και ενώ και οι δύο πλευρές έχουν δεσμευτεί από το 2013 σε διάλογο με τη βοήθεια της ΕΕ, ελάχιστα είχαν επιτευχθεί μέχρι σήμερα, σημειώνει το Euractiv.
Η Ρωσία
Η γεωπολιτική κρίση του Κοσόβου οξύνθηκε περισσότερο, μετά την ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη με εντολή του Βλαντιμίρ Πούτιν, σθεναρού συμμάχου της Σερβίας.
Ο Ρώσος πρόεδρος έχει συγκρίνει την περίπτωση του Κοσόβου, που έχει αναγνωριστεί ως κυρίαρχο κράτος από το μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου, με την κατάσταση που επικρατεί σε δύο περιοχές της Ουκρανίας, οι οποίες τελούν υπό τον έλεγχο φιλορώσων αυτονομιστών από το 2014.
Από την πλευρά τους, οι ηγέτες της Σερβίας και του Κοσόβου έχουν επίσης φέρει ως παράδειγμα τον πόλεμο στην Ουκρανία για να ενισχύσουν τη ρητορική τους.
Ο Κούρτρι έχει κατηγορήσει τη Σερβία ότι εξυπηρετεί ρωσικά συμφέροντα, ενώ ο Βούτσιτς επιχειρηματολογεί ότι το Κόσοβο προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση στην Ουκρανία για την προώθηση των δικών του συμφερόντων.
Ο Κούρτρι έχει κατηγορήσει τη Σερβία ότι εξυπηρετεί ρωσικά συμφέροντα, ενώ ο Βούτσιτς επιχειρηματολογεί ότι το Κόσοβο προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κατάσταση στην Ουκρανία για την προώθηση των δικών του συμφερόντων.
