Το “πάρτι” με τα φάρμακα στο ΙΦΕΤ φαίνεται ότι συνεχίζεται για τα καλά, όπως τουλάχιστον προκύπτει από το νέο πόρισμα-φωτιά εσωτερικού ελέγχου, το περιεχόμενο του οποίου φέρνει στο φως η “κυριακάτικη δημοκρατία”.
Στις 62 σελίδες της σχετικής έκθεσης, που καλύπτει τη χρονική περίοδο από την 1η Φεβρουαρίου έως και 30 Απριλίου 2022 περιγράφονται καινούργια “ευρήματα” ενεργειών και αποφάσεων στο Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας που κινούνται εκτός νομιμότητας ενώ παράλληλα διαπιστώνεται ότι παραμένουν “ανοικτά” ευρήματα και του προηγούμενου εσωτερικού ελέγχου.
Τα στοιχεία που προκύπτουν είναι σοκαριστικά καθώς μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι στο ΙΦΕΤ, που είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου και ελέγχεται από το κράτος μέσω του ΕΟΦ, “δεν εντοπίζονται” αποφάσεις του ΔΣ για τις προβλεπόμενες επιτροπές ποσοτικής και ποιοτικής παραλαβής προμηθειών και υπηρεσιών, δεν τηρούνται διαδικασίες των απαραίτητων πρωτοκόλλων όπως και οι διατυπώσεις για την αποδοχή δωρεών. Επίσης ανακύπτουν ζητήματα “ποιοτικού ελέγχου φαρμάκων”, μη ανάρτησης συμβάσεων στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων, δεν εντοπίζεται “ενιαίο επικαιροποιημένο αρχείο” για τις παραγγελίες φαρμάκων και τις ελλείψεις, αμοιβές που δεν επαληθεύεται η νομιμότητά τους, παραλαβή έργου κατά παρέκκλιση των νόμιμων διαδικασιών προμηθειών αλλά και “ενδεχόμενη περίπτωση σύγκρουση συμφερόντων” σε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου.
Χωριστό κεφάλαιο που προκαλεί αίσθηση και δημιουργεί οσμή νέου σοβαρού σκανδάλου είναι αφιερωμένο στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η έρευνα αγοράς φαρμάκων και εκτελούνται οι παραγγελίες από το ΙΦΕΤ. Στο πόρισμα παρατίθεται μάλιστα ολόκληρη εσωτερική αλληλογραφία με τα αρμόδια στελέχη του Ινστιτούτου που αποκαλύπτουν ότι “βρίσκονται νέοι προμηθευτές και τιμές” όμως “όχι από υπαλλήλους” της αρμόδιας Διεύθυνσης. “Προωθούνται προσφορές και από την Διοίκηση” αναφέρεται χαρακτηριστικά. Τα ίδια στελέχη μάλιστα περιγράφουν άκρως μυστηριώδεις και περίεργες διαδικασίες καταχώρησης παραγγελιών ακόμη και για φάρμακα σοβαρών παθήσεων καθώς και τους κινδύνους να χαθεί το μόσχευμα για ασθενείς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περιγραφή της Διευθύντριας Αγορών και Προμηθειών για την περίπτωση κατά την οποία έγινε “η τοποθέτηση παραγγελίας σε νέο προμηθευτή, την φαρμακαποθήκη PER SE”. H πλήρης επωνυμία της φαρμακαποθήκης αυτής είναι «PER SE PHARMACEUTICALS ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» με τον διακριτικό τίτλο PER SE PHARMACEUTICALS Α.Ε. και μετά την τελευταία γενική συνέλευσή της, τον Ιούλιο του 2021, πρόεδρος του ΔΣ είναι ο Αυγουστίνος Καλλιβρούσης και Διευθύνων Σύμβουλος ο Θεόδωρος (του Γεωργίου) Σκυλακάκης.
Κατά το πόρισμα, το θέμα αυτό “χρήζει περαιτέρω διερεύνησης” και μάλιστα τίθενται ερωτήματα για το κατά πόσο η προμήθεια φαρμακευτικών ιδιοσκευασμάτων από ελληνική φαρμακαποθήκη συνάδει με τον καταστατικό σκοπό του ΙΦΕΤ. Ο κ. Σκυλακάκης εκτός από τη συνωνυμία με τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο (του Στεφάνου) Σκυλακάκη, φέρεται να έχει και συγγενική σχέση μαζί του χωρίς αυτό, ασφαλώς, να σημαίνει ανάμειξη του υπουργού. Αναφύεται ωστόσο ένα θέμα τουλάχιστον ηθικής τάξης, καθώς (και) το προηγούμενο πόρισμα εσωτερικού ελέγχου για τις παρανομίες στο ΙΦΕΤ πέραν της Βουλής έχει κατατεθεί στη Δικαιοσύνη και στα συναρμόδια υπουργεία μεταξύ των οποίων το Υγείας και το Οικονομικών. Κι ενώ μετά από εισαγγελική εντολή άρχισαν να καλούνται μάρτυρες προς κατάθεση, οι μόνοι που έχουν πάθει αφωνία είναι οι αρμόδιοι της κυβέρνησης.
Το σχετικό κεφάλαιο του πορίσματος ξεκινά με την αναφορά στην προβληματική λειτουργία του υπηρεσιακού email για τις παραγγελίες φαρμάκων:
“Με το από 28-4-2022 email/σημείωμα (δεν δόθηκε αριθμός πρωτοκόλλου μέχρι την ημερομηνία υποβολής της έκθεσης) ερωτήθηκε η Διευθύντρια Αγορών και Προμηθειών, εάν έχει αποκατασταθεί η πρόσβασή της στο import@ifet.gr απ’ όπου διενεργείται η έρευνα αγοράς φαρμάκων και εκτελούνται οι παραγγελίες φαρμάκων. Η απάντησή της αναφέρει ρητά ότι η πρόσβασή της στο email import@ifet.gr, απ’ όπου διενεργείται η έρευνα αγοράς φαρμάκων και εκτελούνται οι παραγγελίες φαρμάκων, δεν έχει αποκατασταθεί”.
Ολόκληρη η σχετική απάντηση της Διευθύντριας, που περιέχει και το παράδειγμα με την PES SE, έχει ως εξής:
«Παρά το γεγονός ότι με το από 27-1-2022 mail μου προς τον Διευθύνοντα Σύμβουλο με θέμα “Προτάσεις για την λειτουργία του Τμήματος Αγορών Φαρμάκων”, αιτήθηκα την εγκατάσταση και πρόσβαση στο εν λόγω email από την μόνιμη υπάλληλο της εταιρείας και καθ΄ ύλην υπεύθυνη του Τμήματος Αγορών Φαρμάκων κ. Σ. Μ., το αίτημα δεν έχει υλοποιηθεί.
1α) Ειδικότερα όσον αφορά στις νέες εντολές έρευνας αγοράς που λαμβάνονται, η υπεύθυνη του Τμήματος Αγορών Φαρμάκων διενεργεί την συγκεκριμένη αρμοδιότητα, ωστόσο της προωθούνται προσφορές και από την Διοίκηση.
1β) Επιπλέον διαπιστώνεται εκ των αποτελεσμάτων, ότι διενεργείται παράλληλα έρευνα αγοράς, σίγουρα όχι από υπαλλήλους της Διεύθυνσής μου, σε φάρμακα που διακινεί ήδη επί χρόνια το ΙΦΕΤ και βρίσκονται νέοι προμηθευτές και τιμές χωρίς καμία ενημέρωσή μου, ως προς την διαδικασία ή την όποια επικοινωνία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του φαρμάκου Librax ,το οποίο προμηθευόταν επί χρόνια το ΙΦΕΤ από τον Παραγωγό Οίκο Meda, για το οποίο διαπιστώθηκε η τοποθέτηση παραγγελίας σε νέο προμηθευτή την φαρμακαποθήκη PER SE για το προϊόν Librocol, με φθηνότερη τιμή, χωρίς να γνωρίζω ποιος διενήργησε την έρευνα αγοράς και ποιος έλαβε την ευθύνη αγοράς του συγκεκριμένου φαρμάκου και ποιος έδωσε τις σχετικές εντολές, να προχωρήσει η σχετική παραγγελία».
Και συνεχίζει το πόρισμα:
“Περαιτέρω, τέθηκε ένα επιπλέον ερώτημα, σχετικά με την ύπαρξη εναλλακτικής διαδικασίας ή άλλου τρόπου πρόσβασης, εντολής και παρακολούθησης των παραγγελιών των φαρμάκων, εκτός του email import@ifet.gr, στο οποίο αποκρίθηκε ως εξής:
«Αναφορικά με τις τοποθετήσεις παραγγελιών φαρμάκων προς τους προμηθευτές εξωτερικού, διαπιστώνονται τα εξής: Συνεχίζεται η αποστολή παραγγελιών μέσω του email import@ifet.gr, από την υπάλληλο της συνεργαζόμενης εταιρείας ICAP κ. Η. Κ. Σύμφωνα με τις σχετικές διαδικασίες η Μονάδα Φαρμακευτικής κάλυψης (Δνση Φαρμάκων) τοποθετεί τις αιτούμενες παραγγελίες της για φάρμακα, προς το Τμήμα Αγορών Φαρμάκων, μέσω του μηχανογραφικού συστήματος. Μετά από αρκετό χρονικό διάστημα, χωρίς καμία προφορική ή γραπτή ενημέρωση, η υπεύθυνη του Τμήματος Αγορών Φαρμάκων με ενημέρωσε ότι διαπίστωσε ότι αφού οι παραγγελίες εγκριθούνε από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο στο ERP και μετατραπούνε σε εγκεκριμένες παραγγελίες (ΔΙΠΑ), κάποιος, ο οποίος προφανώς έχει την έγκριση της Διοίκησης, εισέρχεται και καταχωρεί απευθείας στο μηχανογραφικό σύστημα σε κάθε γραμμή/φάρμακο της παραγγελίας, τον προμηθευτή και την τιμή αγοράς του φαρμάκου, για τα οποία δεν έχουμε καμία απολύτως ενημέρωση πως προέκυψαν. Ακολούθως η κα Η. Κ. της συνεργαζόμενης εταιρείας, τα στοιχεία αυτά τα μεταφέρει προς μορφοποίηση σε excel orders και από το excel αυτό, προχωρά στην μετατροπή του σε έντυπο παραγγελίας και την αποστολή του στον καταχωρημένο προμηθευτή, μέσω του email import@ifet.gr.
Η τοποθέτηση παραγγελίας στον εκάστοτε προμηθευτή, επικολλάται στη συνέχεια και στο κοινόχρηστο αρχείο excel παρακολούθησης παραγγελιών (follow-up), από το οποίο μέχρι τώρα λάμβανα γνώση των τοποθετήσεων παραγγελιών.
Η μόνη διαφοροποίηση είναι ότι εδώ και 1,5 περίπου μήνα έχει ξεκινήσει ξαφνικά να μου κοινοποιείται από το import@ifet.gr η αποστολή των παραγγελιών προς τους προμηθευτές, χωρίς να γνωρίζω με βεβαιότητα εάν υπάρχουνε και mails που δεν μου κοινοποιούνται.
Σε όλη την παραπάνω διαδικασία επικαιροποίησης έρευνας αγοράς, στον εντοπισμό νέων προμηθευτών και στις οικονομικές προσφορές που λαμβάνονται, δεν έχω καμία πρόσβαση ή ενημέρωση πως προκύπτουνε.
Ωστόσο πρόσφατα, προχώρησα σε παρέμβαση αναφορικά με την τοποθέτηση παραγγελίας όταν διαπίστωσα ότι νέος προμηθευτής μετά από 2 ολόκληρους μήνες δεν είχε υλοποιήσει την παράδοση φαρμάκων για το οποίο είχαμε με αναφορά κινδύνου με ασθενή να κινδυνεύει να χάσει το μόσχευμά του. Εκτιμώ ότι λόγω της επικινδυνότητας και του κινδύνου έκθεσης της εταιρείας, δεν έγινε κάποια αναφορά σε σχέση με την παρέμβασή μου και την γραπτή εντολή μέσω μαιλ από την υπεύθυνη του Τμήματος Αγορών Φαρμάκων προς το import@ifet.gr να προχωρήσει στην τοποθέτηση νέας παραγγελίας σε προμηθευτή που μπορούσε και προχώρησε σε αμεσότατη εξεύρεση και παράδοση του φαρμάκου».
Ύστερα από όλα αυτά, η διενεργούσα τον έλεγχο αναφέρει:
“Υπενθυμίζεται ότι το ΣΕΥΥΠ σε έλεγχο του το 2006 συστήνει στο πλαίσιο της αρχής της χρηστής διοίκησης, η έρευνα αγοράς για την προμήθεια φαρμάκων να διενεργείται σε κάθε περίπτωση σχολαστικά, τηρώντας την ακόλουθη σειρά: 1) ερώτημα στον αντιπρόσωπο του παραγωγού οίκου στην Ελλάδα, 2) ερώτημα στον παραγωγό οίκο του εξωτερικού, 3) ερώτημα σε φαρμακαποθήκες του εξωτερικού, με αντίστοιχη τήρηση αρχείου και όχι απευθείας σε προμηθευτές - φαρμακαποθήκες του εξωτερικού, ώστε να διασφαλίζονται οι όροι της χρηστής διαχείρισης.
Συμπερασματικά, το εύρημα παραμένει «ανοιχτό», ενώ επιπρόσθετα χρήζει περαιτέρω διερεύνησης ως προς τα εξής:
i) Πώς διενεργείται παράλληλα έρευνα αγοράς, όχι από υπαλλήλους της αρμόδιας Διεύθυνσης, σε φάρμακα που διακινεί ήδη επί χρόνια η «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» και βρίσκονται νέοι προμηθευτές και τιμές χωρίς ενημέρωση της Διεύθυνσης Αγορών & Προμηθειών (Έρευνας Αγοράς Φαρμάκων), ως προς την διαδικασία ή την όποια επικοινωνία.
ii) Πώς προμηθεύτηκε η «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» φαρμακευτικά ιδιοσκευάσματα από ελληνική φαρμακαποθήκη, όταν ο Καταστατικός σκοπός της είναι να καλύψει το κενό που δημιουργείται στην εγχώρια αγορά επειδή έπαυσε/δεν κυκλοφορεί το φάρμακο στην χώρα από τον Κάτοχο Άδειας Κυκλοφορίας (ΚΑΚ) του φαρμάκου. Μένει να επαληθευτεί εάν είναι αντιπρόσωπος του παραγωγού οίκου στη χώρα”.
------------------------------
Στο πόρισμα επισημαίνεται ότι “δεν έχει συσταθεί μέχρι σήμερα Επιτροπή Ελέγχου στο ΙΦΕΤ, κατά τα οριζόμενα στη Νομοθεσία” ενώ χαρακτηριστική είναι και η αποκάλυψη ότι ενώ “για την τρέχουσα περίοδο επισκόπησης”, παρ’ ότι έχουν ζητηθεί από την Προϊσταμένη Διεύθυνσης Οικονομικής Υπηρεσίας όλα τα αναγκαία έγγραφα “η ανωτέρω Προϊσταμένη, επικαλούμενη ότι απαιτείται έγκριση από τον διευθύνοντα σύμβουλο Ιωάννη Σωτηρίου, δεν προσκόμισε οποιοδήποτε από τα ζητηθέντα στοιχεία προς έλεγχο, παρακωλύοντας το έργο του εσωτερικού ελέγχου”.
Επίσης η ελέγκτρια αναφέρει ότι μετά το προηγούμενο πόρισμα της “το Διοικητικό Συμβούλιο της «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» κατόπιν εισήγησης του Διευθύνοντος Συμβούλου, αποφάσισε κατά πλειοψηφία να καταγγελθεί η τρέχουσα σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών εσωτερικού ελέγχου, προκειμένου να αντικατασταθεί η υπογράφουσα την παρούσα εσωτερικός ελεγκτής, που ανέδειξε τα εν λόγω ευρήματα της περιόδου από 1-8-2021 έως 31-1-2022”. Καταγγέλλει ακόμη ότι “με εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου προς τον μονομέτοχο Ε.Ο.Φ. , επιχειρήθηκε μια συστηματική στρέβλωση της επαγγελματικής μου υπόστασης, εντιμότητας και ανεξαρτησίας”, κάνει λόγο για “φαινόμενα διαρροής στοιχείων και εμπιστευτικών δεδομένων” καθώς και ότι “ιδίως, από τις 20-4-2022 και εντεύθεν, με την προσέγγιση του πέρατος της ελεγκτικής περιόδου (30-4-2022), σημειώνονται παραλείψεις στην έκδοση αριθμού πρωτοκόλλου επί των εισερχόμενων και εξερχόμενων εγγράφων και αρμόδια διαβίβαση στοιχείων, απουσία ενίοτε υπαλλήλου στο οικείο τμήμα πρωτοκόλλου χωρίς αναπλήρωση, δυσχεραίνοντας την ομαλή επικοινωνία του εσωτερικού ελέγχου με τα στελέχη της «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» για την προσήκουσα διεξαγωγή του ελέγχου. Στην παρούσα έκθεση, εμφανής ήταν η παρακώλυση του έργου του εσωτερικού ελέγχου, καθώς δεν παρασχέθηκε από την Οικονομική Διεύθυνση και από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο η προσήκουσα πρόσβαση σε οικονομικά στοιχεία, και δεν δόθηκαν απαντήσεις στα ερωτήματα που τέθηκαν, είτε αφορούσαν νέες διαπιστώσεις είτε την πορεία της συμμόρφωσης επί παλαιότερων ευρημάτων”.
Και συνεχίζει:
“Παρά, όμως, την παρεμπόδιση της ελεγκτικής δραστηριότητας, εντοπίζονται ευρήματα που αφορούν:
α) Στη μη τήρηση την διαδικασίας ποιοτικής και ποσοτικής παραλαβής προμηθειών από την αρμόδια Επιτροπή Παραλαβής
β) Στη μη τήρηση των διαδικασιών αποδοχής δωρεών από τους αποδέκτες-φορείς.
γ) Στη μη τήρηση των όρων διαφάνειας κατά τη σύναψη δημοσίων και άλλων συμβάσεων, με παράλειψη ανάρτησης των υποχρεωτικά αναρτώμενων πράξεων στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ ή σε ΚΗΜΔΗΣ/ΕΣΗΔΗΣ, κατά παρέκκλιση των οικείων εκάστοτε διατάξεων
δ) Στη μη τήρηση της διαδικασίας ανάρτησης των αποφάσεων δωρεών στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ
ε) Στη σύναψη, εκτός νομικού πεδίου, αλλεπάλληλων συμβάσεων παροχής νομικών υπηρεσιών με δικηγόρους, με φυσικό αντικείμενο κείμενο εντός του κύκλου των συνήθων καθηκόντων των υπηρετούντων στην «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» δύο (2) δικηγόρων με σύμβαση έμμισθης εντολής.
στ) Στον ορισμό παραλήπτη φυσικού αντικειμένου δημόσιας σύμβασης παροχής υπηρεσιών (απευθείας ανάθεσης) αναρμοδίου προσώπου εκτός υπηρεσιακού οργανογράμματος (από μετακλητό - ειδικό συνεργάτη), καθώς και σε άλλη περίπτωση από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο
Ταυτόχρονα επισκοπούνται ευρήματα προηγούμενης περιόδου (follow up on findings) και οι σχετικές θεραπείες των ευρημάτων αυτών, που αφορούν, μεταξύ άλλων:
α) Στη διακινδύνευση της Δημόσιας Υγείας δια της εξαγωγής φαρμακευτικών προϊόντων έκτακτης και μόνιμης κάλυψης, που εισήχθησαν από την «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» κατόπιν προγραμματισμού προοριζόμενα για δυσίατες και θανατηφόρες παθήσεις.
β) Στην εξαγωγή / εκποίηση φαρμακευτικών προϊόντων έκτακτης και μόνιμης κάλυψης χωρίς την τήρηση διαδικασιών
γ) Στη δημιουργία ελλείμματος ιδιαιτέρως σημαντικού χρηματικού ποσού, με το οποίο χρεώθηκε το ταμείο της «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.», λόγω εσφαλμένης διατραπεζικής μεταφοράς.
δ) Επανειλημμένες παρεκκλίσεις από τη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων και ελέγχου δαπανών, με αναθέσεις υπέρ των επιτρεπτών ορίων από αναρμόδιο όργανο, δια κατατμήσεων κλπ και παραβιάσεις των άρθρων του καταστατικού του.
ε) Στην παραποίηση αποσπάσματος της Έκθεσης Εσωτερικού Ελέγχου Α1, που εστάλη σε Ανεξάρτητη Αρχή από την Διοίκηση.
στ) Στη μη συμμόρφωση με επανορθωτικές ενέργειες, σύμφωνα με ευρήματα προηγουμένου ελέγχου, όπως, ενδεικτικά, της σύγκρουσης συμφερόντων μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου, που δραστηριοποιείται ενεργά σε φαρμακαποθήκες, δηλαδή σε συναλλασσόμενο φορέα.
Επισημαίνεται ότι από τη θέση του εσωτερικού ελέγχου δεν δύναται να εξαχθεί οριστικό πόρισμα, καθ’ ότι όλα τα ανωτέρω χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και διαπιστώσεων από τους αρμόδιους Κρατικούς Φορείς και Αρχές.
Για το λόγο αυτό, όλα τα επιμέρους στοιχεία του ελέγχου είναι στη διάθεση κάθε αρμόδιου Κρατικού Φορέα και Αρχής, όπως επίσης και κάθε παροχή συμπληρωματικών πληροφοριών και διευκρινίσεων”
Στο πόρισμα σημειώνεται ακόμη ότι αναφορικά με τις εξαγωγές φαρμάκων μη παραγόμενων από την «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» , “παρατηρείται συμμόρφωση του Διευθύνοντος Συμβούλου ύστερα από τον προηγούμενο έλεγχο και το εύρημα «κλείνει» ως προς την δραστηριότητα, όπου η συμμόρφωση προφανώς τεκμαίρει την προηγούμενη παρατυπία”. Αντίθετα, “παραμένει «ανοιχτό», με διαρκή παρέκκλισή της Νομοθεσίας και μη συμμόρφωση με επανορθωτικές ενέργειες” το εύρημα της “σύγκρουσης συμφερόντων μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της «Ι.Φ.Ε.Τ. Α.Ε.» που συνεχίζει να υφίσταται λόγω της παράλληλης ασυμβίβαστης συνεταιριστικής δράσης στον ίδιο τομέα δραστηριότητας καθώς κατέχει μεταξύ άλλων και την θέση του Γενικού Γραμματέα του Συνεταιρισμού Φαρμακοποιών Θεσσαλονίκης. Και παραμένει το ενδεχόμενο ακύρωσης αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου”.
Ανδρέας Καψαμπέλης
