«Δεν ξέρω πότε, αλλά ξέρω ότι πολλοί από εμάς έχουμε έρθει
αυτόν τον αιώνα για να αναπτύξουμε τέχνες και επιστήμες,
να φυτέψουμε τους σπόρους ενός...
νέου πολιτισμού
που θα ανθίσει, απροσδόκητα, ξαφνικά,
ακριβώς όταν η εξουσία θα πλανηθεί ότι έχει κερδίσει.»
Giordano Bruno (Νάπολη 1548, Ρώμη, 17 Φλεβάρη 1600), Πρελούδια του σοσιαλισμού
που θα ανθίσει, απροσδόκητα, ξαφνικά,
ακριβώς όταν η εξουσία θα πλανηθεί ότι έχει κερδίσει.»
Giordano Bruno (Νάπολη 1548, Ρώμη, 17 Φλεβάρη 1600), Πρελούδια του σοσιαλισμού
Στις 17 Φλεβάρη 1600, η "επιστήμη" έκαψε ζωντανό τον Giordano Bruno, στην πλατεία Campo de Fiori της Ρώμης.
Πριν από 422 χρόνια ο Giordano Bruno (Τζορντάνο Μπρούνο), Ιταλός φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής οδηγήθηκε στον πάσσαλο στην πλατεία Campo dei Fiori στη Ρώμη, μετά από πολλά χρόνια φυλακής, ταλαιπωρίας και βασανιστηρίων, ξυπόλητος και με ραμμένη τη γλώσσα και το στόμα, καταδικάστηκε από το Δικαστήριο της Ιερής Εξέτασης της Εκκλησίας της Ρώμης, της οποίας προέδρευε προσωπικά ο ίδιος πάπας, επειδή κρίθηκε «αιρετικός, αμετανόητος, επιπόλαιος» και τα συγγράμματά του, τοποθετήθηκαν στο ευρετήριο των απαγορευμένων βιβλίων κι όσα ανευρέθηκαν κάηκαν.
Η συμβολή του έργου του μεγάλου Δομινικανού μοναχού για την ανάπτυξη της ελευθερίας στη σκέψη, τη συνεχή αναζήτηση κι αμφισβήτηση της επιστήμης, ενάντια στα θρησκευτικά δόγματα και τη μισαλλοδοξία της εξουσίας παραμένουν ανεξίτηλες αρχές στη μνήμη της Ανθρωπότητας.
Η συμβολή του έργου του μεγάλου Δομινικανού μοναχού για την ανάπτυξη της ελευθερίας στη σκέψη, τη συνεχή αναζήτηση κι αμφισβήτηση της επιστήμης, ενάντια στα θρησκευτικά δόγματα και τη μισαλλοδοξία της εξουσίας παραμένουν ανεξίτηλες αρχές στη μνήμη της Ανθρωπότητας.
Στον Τζορντάνο Μπρούνο η διαμάχη του με την κατεστημένη τάξη πραγμάτων και τους τότε κορυφαίους "επιστήμονές" της εξουσίας ήταν έντονη. Με τους παιδαγωγούς (δασκάλους και καθηγητές, κληρικούς, θεολόγους, επιστήμονες λακέδες της εξουσίας), τη μάταιη άρνηση της κοινής λογικής και του ορθολογισμού, που όμως ήταν λειτουργική κι εξυπηρετούσε τους ισχυρούς.
Γράφει για τους "λακέδες της εξουσίας" στο De la causa, principio et Uno (το δεύτερο έργο του, Λονδίνο 1584):
«Είναι τόσο φτηνοί όσο κι οι σαρδέλες, γιατί όπως με λίγη προσπάθεια δημιουργούνται, ανευρίσκονται, ψαρεύονται, έτσι μπορούν να αγοραστούν με χαμηλή τιμή».
Ο Τζορντάνο Μπρούνο δεν ήταν μόνο ένας εξαιρετικός ουμανιστής φιλόσοφος, στον οποίο κυρίαρχος ήταν ο Άνθρωπος, κοντά στην ουμανιστική ερμηνεία που δίνει ο Πλωτίνος στον Πλάτωνα, αλλά και αυτός που σχεδιάζει μια μεγάλη ουτοπία: τον Άνθρωπο απαλλαγμένο από δόγματα και ένα συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο, που ισχύει για την εποχή μας.
Ο Τζορντάνο Μπρούνο διώχθηκε όσο κανένας από την Αντιμεταρρυθμιστική Εκκλησία, την επίσημη "επιστήμη" της εποχής, καταδιώκεται ως αποστάτης, υποστήριξε σθεναρά στα κείμενά του το θεμελιώδης ζήτημα των δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο, χάρη στις θεωρίες και τη δράση του σοσιαλισμού, ορίζεται ως Κοινωνικά Δικαιώματα.
Στο έργο του Lo Spaccio de la beast triumphant (1584) ο Giordano Bruno γράφει:
«Μακάρι ο νόμος να φροντίσει ώστε οι ισχυροί να μην είναι σίγουροι για την υπεροχή και τη δύναμή τους...
Οι ισχυροί μπορεί να συμπιεστούν και να νικηθούν πιο δυνατά, έτσι ώστε να μην καταπιέζονται οι αδύναμοι… Γιατί να μην είναι κανείς υπεράνω από το νόμιμο κι ασχοληθεί με ληστεία και βίαιο σφετερισμό σε ό,τι έχουν χρησιμότητα στο κοινό καλό».
Μπορούμε να πούμε ότι ο Μπρούνο έθεσε τις θεωρητικές και πολιτικές βάσεις για την επιβεβαίωση των αρχών της Ελεύθερης Σκέψης, αλλά και της χειραφέτησης και της ισότητας κατά της καταπίεσης κι αποτέλεσε τη βάση των αναρχικών και σοσιαλιστικών αγώνων από τον 19ο αιώνα.
Η παντοδυναμία του θεού, δεν μπορεί να δημιούργησε ένα μοναδικό σύμπαν
«Αν δεν εξομοιώσεις τον εαυτό σου με τον Θεό δεν μπορείς να κατανοήσεις τον Θεό·
μόνο όσοι είναι όμοιοι καταλαβαίνουν ο ένας τον άλλον.
Κανε τον εαυτό σου να υψωθεί σε ένα μεγαλείο μη μετρήσιμο, απελευθερώσου από τους δεσμούς του σώματος·
υψώσου πέρα και πάνω από τον χρόνο και γίνε η Αιωνιότητα·
τότε θα κατανοήσεις τον Θεό.
Πίστευε ότι τίποτα δεν είναι αδύνατον για σένα, θεώρησε τον εαυτό σου αθάνατο και ικανό να κατανοήσει τα πάντα,
όλες τις τέχνες,
όλες τις επιστήμες,
την φύση κάθε ζωντανού πλάσματος.
Ανυψώσου πάνω από τα ψηλότερα ύψη,
καταδύσου κάτω από τα χαμηλότερα βάθη.
Προσέλκυσε προς τον εαυτό σου όλες τις αισθήσεις της δημιουργίας των πάντων
της φωτιάς και του νερού,
του ξηρού και του υγρού στοιχείου.
Να φαντάζεσαι ότι βρίσκεσαι παντού,
στη γη,
στη θάλασσα,
στον ουρανό,
ότι είσαι ακόμα αγέννητος,
ότι βρίσκεσαι στην μήτρα,
ότι είσαι έφηβος, γέρος, νεκρός,
πέρα από τον θάνατο.
Αν αγκαλιάσεις στην σκέψη σου όλα τα πράγματα με μιας,
τον χρόνο,
τον χώρο,
τις ουσίες,
τις ποιότητες,
τις ποσότητες,
τότε μόνο ίσως αντιληφθείς τον Θεό.»
Giordano Bruno
«Θα έρθει η μέρα που ο άνθρωπος θα ξυπνήσει από τη λήθη και θα καταλάβει επιτέλους ποιος είναι πραγματικά και σε ποιον έχει παραδώσει τα ηνία της ύπαρξής του. Σ' ένα απατηλό, ψεύτικο μυαλό, που τον κάνει και τον κρατά σκλάβο»!
