Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί ο γνωστός δικηγόρος και σύμβολο των αρνητών, Νίκος Αντωνιάδης , ο οποίος χθες Τετάρτη 17/11 συνελήφθη από την αστυνομία.
Ωστόσο λίγη ώρα αργότερα αφέθηκε ελεύθερος λόγω της δικηγορικής του ιδιότητας. Μάλιστα έσπευσε να κάνει και εκείνος με τη σειρά του μήνυση κατά του ίδιου του Εισαγγελέα ώστε να… συλληφθεί για το περιστατικό στο πλαίσιο του αυτοφώρου.
Απτόητος συνέχισε έπειτα τη δράση του κάνοντας… Live στο Facebook ώστε να ενημερώσει τους ακολούθους του, ρίχνοντας όπως φάνηκε στο κενό την προσπάθεια των Αρχών να εμποδίσουν τέτοια περιστατικά.
Πόσο αντικειμενική είναι όμως η νέα τροποποίηση του Ποινικού Κώδικα;
Τι θεωρείται ως επικίνδυνο για έναν πολίτη και πόσο ακροβατούμε τελικά μεταξύ λογοκρισίας και προστασίας του κοινού απέναντι σε τέτοιου είδους φαινόμενα;
Ας δούμε όμως τι προβλέπει αρχικά η τροποποίηση του άρθρου 191:
Η ακριβής διατύπωση του τροποποιηθέντος άρθρου 191 έχει ως εξής: “Όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις που είναι ικανές να προκαλέσουν ανησυχίες ή φόβο στους πολίτες ή να κλονίσουν την εμπιστοσύνη του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών μηνών και χρηματική ποινή. Εάν η πράξη τελέστηκε επανειλημμένα μέσω του τύπου ή μέσω διαδικτύου, ο υπαίτιος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και ο πραγματικός ιδιοκτήτης ή εκδότης του μέσου με το οποίο τελέστηκαν οι πράξεις των προηγούμενων εδαφίων”.
Στην προηγούμενη μορφή του, το άρθρο προέβλεπε ότι: “1. Όποιος δημόσια ή μέσω του διαδικτύου διαδίδει ή διασπείρει με οποιονδήποτε τρόπο ψευδείς ειδήσεις με αποτέλεσμα να προκαλέσει φόβο σε αόριστο αριθμό ανθρώπων ή σε ορισμένο κύκλο ή κατηγορία προσώπων, που αναγκάζονται έτσι να προβούν σε μη προγραμματισμένες πράξεις ή σε ματαίωσή τους, με κίνδυνο να προκληθεί ζημία στην οικονομία, στον τουρισμό ή στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή να διαταραχθούν οι διεθνείς της σχέσεις, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή. 2. Όποιος από αμέλεια γίνεται υπαίτιος της πράξης της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας”.
Με την τροποποίηση επέρχονται συνεπώς οι ακόλουθες αλλαγές:
1. Εκτός από την πρόκληση “φόβου” εξ αιτίας της διάδοσης ή διασποράς ψευδών ειδήσεων, ποινικά ελέγξιμη είναι πλέον και η πρόκληση “ανησυχίας”. Πρόκειται για ένα συναίσθημα, εξαιρετικά σύνηθες στην καθημερινότητα των πολιτών και ασφαλώς, κατώτερης έντασης σε σχέση με το “φόβο”, ανίκανο να προκαλέσει “κλονισμό της εμπιστοσύνης του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία”.
2. Η διάδοση ή διασπορά ψευδών ειδήσεων θεωρείται ποινικά ελέγξιμη, ακόμη και εάν δεν παράξει τις συνέπειες οι οποίες περιγράφονται, δηλαδή τον “κλονισμό της εμπιστοσύνης του κοινού στην εθνική οικονομία, στην αμυντική ικανότητα της χώρας ή στη δημόσια υγεία” · αρκεί να θεωρηθεί πως “είναι ικανές” να οδηγήσουν σε αυτό το αποτέλεσμα, ασχέτως εάν αυτό, τελικώς δεν επέλθει. Εν ολίγοις, “η διάδοση ή διασπορά ψευδών ειδήσεων” από έγκλημα συγκεκριμένης διακινδύνευσης μετατρέπεται σε έγκλημα δυνητικής διακινδύνευσης. Δεν απαιτείται, δηλαδή, η πρόκληση φόβου στους πολίτες, αρκεί η ενδεχόμενη πιθανότητα να προκληθεί φόβος ή έστω απλή ανησυχία.
3. Όσον αφορά τους τομείς πρόκλησης βλάβης, αφαιρούνται με την τροποποίηση, ο τουρισμός και οι διεθνείς σχέσεις και προστίθεται η δημόσια υγεία, προφανώς λόγω της πανδημίας.
4. Παύει, επίσης, η ποινικοποίηση της συγκεκριμένης πράξης, εφόσον τελείται λόγω αμέλειας.
Πόσο όμως επικίνδυνο είναι όλο αυτό για το θέμα της λογοκρισίας;
Σε μια δημοκρατική χώρα όπως η δική μας, ο ίδιος ο νόμος παρουσιάζει ορισμένα κενά. Από τη στιγμή που ο κάθε πολίτης έχει δικαίωμα να εκφέρει δημόσια λόγο με τις νέες διατάξεις φαίνεται πως κάτι τέτοιο στην πράξη παρεμποδίζεται. Μάλιστα όπως αναφέρουν νομικοί κύκλοι, η παρουσία υποκειμενικότητας απέναντι σε τέτοια περισταστικά μπορεί να οδηγήσει εν τέλει σε λάθος μονοπάτια, αφού είναι στα χέρια των αρχών να κρίνουν πότε ένα πρόσωπο υποκινεί το πλήθος με «όπλο» του τον φόβο και τις ψευδείς ειδήσεις.
Απέναντι σε ακραίες περιπτώσεις, θεωρίες ή οτιδήποτε άλλο ο κάθε πολίτης με γνώμονα τη λογική θα πρέπει να είναι ο ίδιος σε θέση να αξιολογεί πότε ένα γεγονός βλάπτει τη δική του υγεία, να αναζητά την αλήθεια μέσω σοβαρής δικής του έρευνας ή να στηρίζεται σε διακεκριμένους επιστήμονες με σοβαρά δεδομένα.
Δεν μπορούμε να διανοηθούμε ότι ένας νοήμων ενήλικας... επηρεάζεται από σχόλια, αναρτήσεις ή ακραίες συνωνομοσίες που κυκλοφορούν επί δεκαετίες στο διαδίκτυο.
Εξάλλου είναι στο χέρι μας να αναζητούμε την ακριβή αλήθεια και να μην μας κοροϊδεύει ο κάθε τυχαίος και μη, με άλλα δικά του συμφέροντα.
Η κάθε πολιτεία με την δυναμική πολιτική της χρειάζεται να πείθει με επιχειρήματα, πράξεις και έρευνες τους πολίτες δημιουργώντας το κατάλληλο κλίμα εμπιστοσύνης ειδικά σε περιόδους κρίσης όπως η πανδημία.
Η λογική απέναντι στο φόβο, η λογική απέναντι στη συνωμοσία αλλά και η επιστήμη να κερδίζει απέναντι στην συνωμοσία....
Εξάλλου οι διωκτικές αρχές δεν μπορούν αν συμμετέχουν διαρκώς σε ένα παιχνίδι γάτας - ποντικού.
www.bankingnews.gr
Η λογική απέναντι στο φόβο, η λογική απέναντι στη συνωμοσία αλλά και η επιστήμη να κερδίζει απέναντι στην συνωμοσία....
Εξάλλου οι διωκτικές αρχές δεν μπορούν αν συμμετέχουν διαρκώς σε ένα παιχνίδι γάτας - ποντικού.
www.bankingnews.gr
