της Κλεοπάτρας Ζουμπουρλή, μοριακή βιολόγος, medlabnews.gr
Βαρέα ονομάζονται τα μέταλλα με ατομικό βάρος μεγαλύτερο αυτού του σιδήρου (Fe). Ο όρος "βαρέα μέταλλα", παρότι περιλαμβάνει πολλά άλλα, αναφέρεται κυρίως στον μόλυβδο (Pb), τον υδράργυρο (Hg), τον χαλκό (Cu), το κάδμιο (Cd), και το χρώμιο (Cr). Τα βαρέα μέταλλα είναι φυσικά συστατικά του φλοιού της γης. Δεν μπορούν να διασπαστούν σε απλούστερες μορφές ή να καταστραφούν.
Πολλά από αυτά τα μέταλλα σε μικρές ποσότητες είναι απαραίτητα για τη δράση των βιταμινών και τις ζωτικές λειτουργίες. Σε μεγάλες ποσότητες προκαλούν σειρά δυσμενών επιδράσεων.
Η τοξικότητα βαρέων μετάλλων αντιπροσωπεύει μια ασυνήθιστη, ωστόσο κλινικά σημαντική, ιατρική κατάσταση. Εάν η θεραπευτική προσέγγιση της τοξικότητας δεν αναγνωριστεί, ή αντιμετωπιστεί με λάθος τρόπο, δύναται να οδηγήσει σε σημαντική νοσηρότητα και να φέρει ακόμα και τον θάνατο. Μεταξύ των πιο κοινών βαρέων μετάλλων που εμπλέκονται σε οξείες ή/και χρόνιες καταστάσεις συμπεριλαμβάνεται ο μόλυβδος, το αρσενικό, ο υδράργυρος, ο χαλκός και το αργίλιο.
Η συμπτωματολογία των βαρέων μετάλλων μπορεί να αποτελεί την αιτία διαφόρων συμπτωμάτων. Απώλεια μνήμης, αυξανόμενες αλλεργικές αντιδράσεις, υψηλή πίεση, κατάθλιψη, αλλαγή διάθεσης, οξυθυμία, "φτωχή" συγκέντρωση της σκέψης, επιθετική συμπεριφορά, αϋπνίες, κούραση, δυσλεξία, αυξημένη χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, νευροπάθεια, αυτοάνοσες ασθένειες, καθώς και χρόνια κούραση αποτελούν μερικές μόνο από τις παθήσεις προερχόμενες από την έκθεση στις τοξίνες.
Τα βαρέα μέταλλα δηλητηριάζουν τον οργανισμό προκαλώντας την διάσπαση κυτταρικών ένζυμων, τα οποία δρουν ως καταλύτες των θρεπτικών μετάλλων όπως το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, και το σελήνιο. Τα τοξικά μέταλλα "κλοτσούν" τις θρεπτικές ουσίες και δεσμεύουν τους υποδοχείς των θρεπτικών ουσιών, προκαλώντας διάχυτα συμπτώματα που προέρχονται από την επιρροή τους σε νεύρα, ορμόνες, την πέψη, και την ανοσιακή λειτουργία.
Σχεδόν όλα τα οργανικά συστήματα εμπλέκονται με την τοξικότητα των βαρέων μετάλλων, με κυρίαρχα το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ), το αιματοποιητικό, το νεφρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα. Σε μικρότερη έκταση, η τοξικότητα του μολύβδου μπορεί να προσβάλλει τα οστεο-μυϊκά και αναπαραγωγικά συστήματα. Η επιρροή στα οργανικά συστήματα καθώς και η δριμύτητα της τοξικότητας διαφέρουν ανάλογα με το συγκεκριμένο βαρύ μέταλλο το οποίο εμπλέκεται σε κάθε περίπτωση, την ηλικία του ατόμου και το επίπεδο τοξικότητας.
Βαρέα ονομάζονται τα μέταλλα με ατομικό βάρος μεγαλύτερο αυτού του σιδήρου (Fe). Ο όρος "βαρέα μέταλλα", παρότι περιλαμβάνει πολλά άλλα, αναφέρεται κυρίως στον μόλυβδο (Pb), τον υδράργυρο (Hg), τον χαλκό (Cu), το κάδμιο (Cd), και το χρώμιο (Cr). Τα βαρέα μέταλλα είναι φυσικά συστατικά του φλοιού της γης. Δεν μπορούν να διασπαστούν σε απλούστερες μορφές ή να καταστραφούν.
Πολλά από αυτά τα μέταλλα σε μικρές ποσότητες είναι απαραίτητα για τη δράση των βιταμινών και τις ζωτικές λειτουργίες. Σε μεγάλες ποσότητες προκαλούν σειρά δυσμενών επιδράσεων.
Σε μικρή έκταση εισάγονται στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω των τροφίμων, του πόσιμου νερού και του αέρα. Σαν ιχνοστοιχεία, μερικά βαρέα μέταλλα (π.χ. χαλκός, σελήνιο, ψευδάργυρος ) είναι απαραίτητα για να διατηρηθεί ο μεταβολισμός του ανθρώπινου σώματος.
Επιπτώσεις
Αρσενικό: Το ανόργανο αρσενικό συγκεντρώνεται στους μύες, τον εγκέφαλο, τον σπλήνα, τους νεφρούς, την καρδιά, τα μαλλιά και τα νύχια. Δηλητηρίαση από αρσενικό προκαλεί παράλυση του νευρικού συστήματος, κώμα και θάνατο, ενώ χρόνια έκθεση προκαλεί μυϊκή ατονία, απώλεια όρεξης, απώλεια βάρους, τριχόπτωση και καρκινογένεση.
Κάδμιο: Το κάδμιο σε τοξικές συγκεντρώσεις και χρόνια έκθεση, είναι δυνατόν να προκαλέσει νεφρικές και ηπατικές βλάβες, υπογονιμότητα στους άνδρες, και καρκινογένεση.
Μόλυβδος: Ο μόλυβδος προκαλεί βλάβες στο νευρικό σύστημα (και κυρίως στον παιδικό πληθυσμό σχετίζεται με προβλήματα πνευματικής καθυστέρησης), ηπατικές και νεφρικές βλάβες, ευνοεί την εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων, και καρκινογένεση.
Υδράργυρος: Ο υδράργυρος ανιχνεύεται κατά κύριο λόγο στα αλιεύματα που προέρχονται από ρυπασμένες περιοχές, και συγκεντρώνεται στο ήπαρ και τους νεφρούς προκαλώντας αντιστοίχως βλάβες, προσβάλει το κεντρικό νευρικό σύστημα και προκαλεί προβλήματα που σχετίζονται με την πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, και καρκινογένεση.
Χρώμιο: Το εξασθενές χρώμιο προκαλεί καρκινογένεση, ηπατικές και νεφρικές διαταραχές, δερματίτιδες, και όταν εισέρχεται από την αναπνευστική οδό είναι δυνατόν να προκαλέσει εκτός από καρκίνο των πνευμόνων και χρόνια βρογχίτιδα.
Χαλκός: Ο χαλκός είναι ένα μέταλλο το οποίο είναι απαραίτητο στον ανθρώπινο οργανισμό αφού συμμετέχει στην ανάπτυξη του αγγειακού και σκελετικού συστήματος, βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου, βοηθά στη λειτουργία του νευρικού συστήματος, όμως αν υπερβούμε την ημερήσια διαιτητική πρόσληψη σε χαλκό είναι δυνατόν να εμφανιστούν νεφρικές και ηπατικές διαταραχές.
Βαρέα μέταλλα και καρκίνος
Τα μέταλλα μπορεί άμεσα και έμμεσα να προκαλέσουν βλάβες στο DNA τους και αυτό σημαίνει αυξημένο κίνδυνο καρκίνου (αυτό το ονομάζουμε γονοτοξικότητας). Υπάρχουν, επίσης, πιθανόν μη γονιδιοτοξικοί οδοί, λόγω ερεθισμού ή ανοσο-τοξικότητας. Σίγουρα, ορισμένα μέταλλα είναι γνωστά ότι είναι καρκινογόνα
Συνήθης στόχος είναι ο πνεύμονας, αν και το αρσενικό έχει μια μοναδική σχέση με τους καρκίνους του δέρματος που έχει αναγνωριστεί εδώ και πολλά χρόνια. Είναι γεγονός ότι τα εμφυτεύματα από μέταλλο στο σώμα (όπως, για παράδειγμα, στα οστά) μπορεί να σχετίζονται με παρακείμενους καρκίνους, που προκαλείται από ερεθισμό των ιστών. Ο αείμνηστος Patric Stortebecker στο ίδρυμα Karolinska στη Στοκχόλμη, τόνισε επίσης τη συχνότητα με την οποία ο καρκίνος του σαγονιού βρέθηκε σε συνδυασμό με σφραγίσματα αμαλγάματος από μέταλλο. Αυτό είναι ανησυχητικό, δεδομένου ότι αυτό το ιδιαίτερο είδος «προσθετικής» τείνει να είναι μακροχρόνιο και πολύ συχνό. Μια σημαντική εξέλιξη στον τομέα της οδοντιατρικής είναι το εμφύτευμα τιτανίου, για την αντικατάσταση χαμένων δοντιών.
Η αποφυγή έκθεσης σε βαρέα μέταλλα είναι αδύνατη
Η πραγματικότητα είναι ότι είναι αδύνατο σε αυτή την εποχή που ζούμε να μην εκτιθέμεθα σε βαρέα μέταλλα. Είναι απλά θέμα του πόσο και πόσο συχνά.
Πρέπει λοιπόν να απαλλαγούμε από αυτό το δολοφόνο. Πώς θα το κάνουμε;
Η απάντηση είναι αποτοξίνωση.
Mε τα κατάλληλα μέτρα μπορείτε να βοηθήσετε τον οργανισμό σας να αποβάλλει ένα μεγάλο μέρος τους.
Είναι πολύ σημαντικό να δώσετε μεγάλη βαρύτητα στην διατροφή σας γιατί η έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών δεν επιτρέπει στο ήπαρ να κάνει σωστά την δουλειά του. Το ήπαρ είναι το κύριο όργανο του οργανισμού που θα φιλτράρει τα βαρέα μέταλλα και στην συνέχεια θα φροντίσει να φύγουν από το σώμα. Προκειμένου να το βοηθήσετε σε αυτές τις λειτουργίες είναι σημαντικό να κάνετε τις παρακάτω απλές αλλά αναγκαίες διαιτητικές αλλαγές:
• Περιορίστε την κατανάλωση των επεξεργασμένων και ραφιναρισμένων τροφίμων, αλλά τρώτε άφθονα φρέσκα φρούτα και λαχανικά.
• Αποφύγετε τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα - ιδίως τις κονσέρβες οι οποίες έχουν υποστεί φθορά.
• Καταναλώνετε καθημερινά λιπαρά οξέα όπως το λινέλαιο που βοηθά στην μείωση της επίδρασης των βαρέων μετάλλων στον εγκέφαλο.
• Τρώτε τροφές πλούσιες σε βιταμίνη C που βοηθούν τα βαρέα μέταλλα να απομακρυνθούν από το σώμα.
• Τρώτε τροφές πλούσιες σε σελήνιο που επίσης βοηθά στην απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων από το σώμα. Η μεγαλύτερη φυσική πηγή σελήνιου είναι τα βραζιλιάνικα φιστίκια.
• Η βιταμίνη Ε είναι ένα φυσικό αντιοξειδωτικό και βοηθά στην καταπολέμηση των τοξικών ουσιών που βρίσκονται στον οργανισμό.
• Το χόρτο από σιτάρι ή κριθάρι επίσης μπορούν να αποτοξινώσουν τον οργανισμό.
• Το σκόρδο με το θείο που περιέχει βοηθά στην απομάκρυνση των τοξικών μετάλλων από τον οργανισμό.
• Η πικραλίδα (Taraxacum officinale) βοηθάει το ήπαρ να λειτουργεί κανονικά ώστε να είναι σε καλύτερη θέση να αφαιρεί τοξίνες από το αίμα.
• Η κολλιτσίδα (Άρκτιο - Arctium lappa) είναι ένα εξαιρετικό καθαριστικό για το αίμα και λειτουργεί συνδυαστικά με την πικραλίδα για καλύτερα αποτελέσματα.
• Το αγριολάπαθο (Rumex crispus) βοηθά στον καθαρισμό του αίματος και δρα βοηθητικά με την πικραλίδα.
• Τα φύκια (Laminariales) μειώνουν την απορρόφηση των ραδιενεργών υλικών και των βαρέων μετάλλων από τον οργανισμό.
• Οι φύτρες άλφα-άλφα επίσης μειώνουν την απορρόφηση των ραδιενεργών ουσιών και των βαρέων μετάλλων.
• Ο κόλιαντρος βοηθά στην απομάκρυνση του υδραργύρου από τον εγκέφαλο και το σώμα.
Επίσης:
Χρησιμοποιείστε ένα καλό φίλτρο νερού που θα αφαιρεί το χλώριο και βαρέα μέταλλα από το νερό που πίνετε και από το νερό που μαγειρεύετε. Πλένετε και τα φρούτα και τα λαχανικά σας με φιλτραρισμένο νερό για να αποφεύγετε τα κατάλοιπα του νερού βρύσης.
Προτιμήστε τα βιολογικά προϊόντα και αποφύγετε αυτά που έρχονται από περιοχές που είναι σε όλους διάσημες για την τεράστια μόλυνση που έχουν υποστεί.
Μην χρησιμοποιείτε μαγειρικά σκεύη από αλουμίνιο ή χαλκό γιατί τα μέταλλα αυτά εύκολα διαφεύγουν και στο φαγητό σας.
Τέλος άν η εργασία σας ή οι συνθήκες διαβίωσης σας εκθέσουν σε βαρέα μέταλλα, θα πρέπει να ελαχιστοποιήσετε ή να εξαλείψετε την έκθεσής σας όσο το δυνατόν περισσότερο. Να γνωρίζετε ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για αυτές τις τοξίνες που μπορεί να απορροφηθούν στο σώμα σας - μέσω της διατροφής και ποτών, την έκθεση του δέρματος, καθώς και μέσω του αέρα που αναπνέετε. Έτσι, όποτε είναι δυνατόν, να φοράτε γάντια, η χρήση προστατευτικών αναπνευστικών συσκευών, και συστήματα εξαερισμού.
