Ματώνει συχνά η μύτη (επίσταξη, ρινορραγία)
Η μύτη είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία του σώματος. Το εσωτερικό της μύτης είναι πλούσιο σε αιμοφόρα αγγεία, τα οποία για πολλούς λόγους μπορεί να σπάσουν και να ματώσει η μύτη. Οι ρινικές μεμβράνες είναι ευαίσθητες σε μεταβολές της υγρασίας και της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Η ξηρότητα και η χαμηλή υγρασία, καθιστούν επιρρεπή τη μύτη σε ρήξεις.
Πρόκειται για μία εξαιρετικά συχνή κατάσταση (υπολογίζεται ότι το 10 με 12% των ανθρώπων έχουν ένα επεισόδιο επίσταξης στην διάρκεια της ζωής τους) , η οποία συνήθως δεν οφείλεται σε σοβαρά αίτια και μπορεί τις περισσότερες φορές αντιμετωπισθεί , χωρίς τη βοήθεια ιατρού. Ιδιαίτερα στα παιδιά παρατηρείται η ιδιοπαθής ρινορραγία (χωρίς εμφανή αιτιολογία) που συνήθως υποχωρεί μετά το πέρας της εφηβείας.
Ένα συχνό αίτιο είναι ο τραυματισμός του εσωτερικού της μύτης από χτύπημα ή από σκάλισμα με το δάχτυλο. Σε αυτές τις περιπτώσεις το αίτιο είναι ξεκάθαρο. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις στις οποίες η μύτη ματώνει από μόνη της, αυτόματα. Όταν συμβαίνει αυτόματη αιμορραγία θα πρέπει να γίνεται προσεκτική εξέταση του εσωτερικού της μύτης με ενδοσκόπηση (βιντεοκάμερα). Τα αίτια μπορεί να είναι "αθώα", όπως ένα δίκτυο αγγείων πάνω στο ρινικό διάφραγμα έως όγκοι στο εσωτερικό της μύτης. Επιπλέον, θα πρέπει να εξετάζεται η αρτηριακή πίεση και ο πηκτικός μηχανισμός του αίματος (πόσο καλά πήζει το αίμα). Ακτινολογικός έλεγχος γίνεται συνήθως σε περιπτώσεις όγκων. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι αιτιολογική (αντιμετωπίζουμε το αίτιο που προκαλεί την αιμορραγία) ή/και καυτηριασμός του αγγείου, που αιμορραγεί.
Τα «ρουφήγματα» και σκαλίσματα της μύτης, η υψηλή θερμοκρασία κατά το καλοκαίρι, η χαμηλή θερμοκρασία κατά τον χειμώνα και τα κακώς ρυθμισμένα κλιματιστικά είναι κοινοί παράγοντες που προκαλούν μικροαιμορραγίες από τη μύτη, σε ένα υγιή οργανισμό.
Υπάρχουν νοσήματα που ευθύνονται για το σύμπτωμα αυτό;
Οι παθολογικοί παράγοντες που προκαλούν ρινορραγίες διαιρούνται σε:
1. Συστηματικούς παράγοντες και νοσήματα (π.χ. αρτηριακή υπέρταση, παρενέργειες από φάρμακα, διαταραχές της πήξης του αίματος). Η αρτηριακή υπέρταση, η πίεση δε φαίνεται να προκαλεί από μόνη της ρινορραγία, αντίθετα με ότι γενικά πιστεύεται. Συνήθως όμως συνδυάζεται με αρτηριοσκλήρυνση και γι' αυτό πολλοί ηλικιωμένοι που τους ''ανοίγει'' η μύτη έχουν αυξημένη αρτηριακή πίεση. Επίσης λόγω του πανικού που δημιουργεί καμιά φορά η επίσταξη, η πίεση μπορεί να βρεθεί υψηλή (δηλαδή, η αυξημένη αρτηριακή πίεση είναι το αποτέλεσμα και όχι το αίτιο της ρινορραγίας).
2. Τοπικούς παράγοντες και νοσήματα (π.χ. λοιμώξεις, νεοπλάσματα, τοπικά καρκινώματα, spray, χημικές ουσίες του περιβάλλοντος). Ο μηχανισμός είναι μεικτός σε ορισμένες περιπτώσεις.
Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε και να ζητήσουμε ιατρική βοήθεια;
Η ιατρική βοήθεια είναι επιβεβλημένη, όταν συμβαίνει ένα από τα κάτωθι:
1. Όταν το άτομο εμφανίζει αίμα για πρώτη φορά, χωρίς να έχει προηγηθεί σαφές εκλυτικό αίτιο (π.χ. σκάλισμα μύτης).
2. Όταν η αιμορραγία δεν ελέγχεται με απλή πίεση και διαρκεί πάνω από δεκαπέντε λεπτά.
3. Όταν επαναλαμβάνεται.
4. Όταν έχει προηγηθεί τραυματισμός της μύτης.
5. Όταν συνυπάρχει πόνος στην περιοχή.
6. Όταν συμβαίνουν αιμορραγίες και σε άλλα σημεία του σώματος.
Ποιες είναι οι πρώτες βοήθειες σε περιπτώσεις ρινορραγίας;
Με τον δείκτη και τον αντίχειρα, συλλαμβάνετε με δύναμη τα πτερύγια της μύτης και σκύβετε μπροστά για να αποφύγετε να καταπιείτε αίμα. Εφαρμόζετε σταθερή πίεση για δέκα τουλάχιστον λεπτά, αναπνέοντας από το στόμα.
Ζητάτε από ένα άτομο του φιλικού σας περιβάλλοντος να σας φέρει πάγο, τον οποίο τοποθετείτε τοπικά. Σε κάποιες περιπτώσεις η πίεση στη ρίζα της μύτης με πάγο(τυλιγμένο σε πετσέτα) ή κρύα κομπρέσα μπορεί να βοηθήσει μειώνοντας την αιματική ροή
Να αποφεύγετε να φυσάτε δυνατά τη μύτη σας, να τη φυσάτε πάντοτε με ανοικτό το στόμα και να μην την καθαρίζετε με αντικείμενα.
Παραμείνετε σε καθιστή θέση με ίσια πλάτη και σκύψτε λίγο προς τα εμπρός από τα ισχία σας, για να εμποδίσετε το αίμα να συσσωρευτεί στο πίσω μέρος του λαιμού σας. Στη συνέχεια, πιάστε με δύο δάχτυλα το πρόσθιο, μαλακό τμήμα της μύτης (ακριβώς μπροστά από την οστέινη καμπύλη της) και πιέστε για 10 λεπτά χωρίς διακοπή.
Για να μην ξαναρχίσει η ρινορραγία, δεν πρέπει να φυσήξετε για λίγες ώρες τη μύτη σας, να σκύψετε, να ασχοληθείτε με κοπιώδεις δραστηριότητες ή να σηκώσετε βαριά αντικείμενα.
Αποφύγετε να ξαπλώσετε ανάσκελα.
Μετά το σταμάτημα της αιμορραγίας μπορεί να βοηθήσει στην αποφυγή επανάληψης η τοποθέτηση μικρής ποσότητας βαζελίνης ή ρινικής αλοιφής τοπικά (στην βιβλιογραφία αναφέρεται και η χρήση αποσυμφορητικών για σύντομο χρονικό διάστημα, καθώς και αύξηση της υγρασίας στο περιβάλλον
