Τα κελυφωτά φιστίκια είναι από τους καλύτερους ποιοτικά και πιο νόστιμους ξηρούς καρπούς. Έχουν χαρακτηριστεί ως ΣΟΥΠΕΡ ΤΡΟΦΗ και όχι άδικα. Ανατρέχοντας στη θρεπτική τους αξία βλέπουμε ότι αποτελούν από τα λίγα τρόφιμα, τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών.
Η φιστικιά (pistachio) είναι φυλλοβόλο δέντρο του γένους Πιστακία και της οικογένειας των Ανακαρδιοειδών. Η καταγωγή της είναι από το Ιράν και σήμερα καλλιεργείται ευρύτατα από την Ασία μέχρι τις Μεσογειακές χώρες και την Αμερική για το καρπό της, το φιστίκι. Το ύψος του δέντρου φτάνει τα 10 μέτρα με πλούσια διακλάδωση με κλαδιά που έχουν χρώμα σταχτί.
Τα φύλλα του είναι δερματώδη και σύνθετα. Οι ταξιανθίες της φιστικιάς σχηματίζουν τσαμπιά από μικρά άνθη. Οι φιστικιές είναι αρσενικά και θηλυκά δέντρα, με τα αρσενικά να ανθίζουν νωρίτερα. Έτσι η γύρη συλλέγεται και συντηρείται σε ψυγεία, και ρίχνεται αργότερα στα θηλυκά άνθη με τη μορφή ραντίσματος (τεχνητή επικονίαση).
Ο καρπός του δέντρου έχει μήκος 1-2 εκατοστά και το περικάρπιο είναι δερματώδες και έχει πράσινο χρώμα, ενώ το εσωτερικό (ενδοκάρπιο) είναι ξυλώδες και σκληρό. Όταν ωριμάσει το περικάρπιο τότε γίνεται ωχρό, σχίζεται και πέφτει αφήνοντας το ενδοκάρπιο που με τη σειρά του ανοίγει αφήνοντας να φανεί η εσωτερική ψίχα. Αυτή έχει χρώμα πράσινο και περιβάλλεται από λεπτό φλοιό ρόδινου χρώματος (περισπέρμιο). Οι καρποί της φιστικιάς σχηματίζουν ολόκληρα τσαμπιά.
Οι πρώτες φιστικιές ήρθαν στην Αίγινα στα τέλη του 19ου αιώνα και αρκετές φιστικιές φυτεύτηκαν στο νησί μεταξύ 1920 και 1940, αφού είχε ήδη παρατηρηθεί η καλή εδαφική προσαρμογή του δένδρου και η δυνατότητα προσπορισμού αξιόλογου εισοδήματος.
Tα φρέσκα ελληνικά φιστίκια Αιγίνης και Μεγάρων είναι από το 1994 προϊόν Π.Ο.Π. (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης), για να προστατευτεί από τον αθέμιτο ανταγωνισμό. Πρόκειται πράγματι για ένα μοναδικό προϊόν, αφού ένας σπάνιος συνδυασμός ικανού αριθμού παραγόντων του δίνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που το έχουν καταστήσει διάσημο.
Η φιστικιά Αιγίνης ονομάζεται και κοιλαράτη.
Τα φιστίκια χαρακτηρίζονται σαν μια σούπερ, συμπυκνωμένη τροφή. Είναι από τα λίγα τρόφιμα τα οποία σε μικρή ποσότητα μας δίνουν πληθώρα ευεργετικών συστατικών. Πιο συγκεκριμένα, μια μόλις χούφτα καλύπτει ένα σημαντικό ποσοστό των ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια, καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φυτικές ίνες, βιταμίνες (ιδιαιτέρως το συμπλέγματος Β), μέταλλα και ευεργετικά αντιοξειδωτικά συστατικά.
Ακόμη και 25 γραμμάρια φιστίκια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά και περιέχουν 10 τοις εκατό από τις ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία όπως η βιταμίνη B6, θειαμίνη, μαγνήσιο, φωσφόρο και χαλκό και φυτικές ίνες.
Διατροφικές πληροφορίες ανά 100g
Ενέργεια 574kcal
Λίπος 51.6g
Πρωτεΐνη 17.6g
Υδατάνθρακες 11.6g
Ουγγρικα λιπαρα οξεα: 42.4g
Φυτικες ινες 10.5g
Βιταμίνη Α 0.025mg
Βιταμίνη Β1 0.69mg
Βιταμίνη Β2 0.2mg
Βιταμίνη Β3 1.45mg
Βιταμίνη Β5 1.19mg
Βιταμίνη B6 0.25mg
βιταμίνη Β7 0.018mg
Φολικό οξύ 58mg
Βιταμίνη Ε 5.2mg
Βιταμίνη C 7mg
Ασβέστιο 136mg
Κάλιο 1020mg
Μαγνήσιο 158mg
Φώσφορος 500mg
Νάτριο 6mg
Σίδηρος 7.3mg
Ψευδάργυρος 1.4mg
Έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές στερόλες, ουσίες που αποδεδειγμένα σήμερα μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης.
Αντιοξειδωτικά, τα οποία γνωρίζουμε ότι μας προστατεύουν από τη γήρανση και νοσήματα όπως τα καρδιαγγειακά.
Βιταμίνη Β6, η οποία μειώνει τα επίπεδα της ουσίας ομοκυστείνης, μιας ουσίας που σχετίζεται με την εμφάνιση αθηρωματικών πλακών και αρτηριοσκλήρυνσης.
Τα φιστίκια Αιγίνης, εκτός του ότι είναι απολαυστικά, μπορούν ταυτόχρονα να μειώσουν τον κίνδυνο για καρδιακά προβλήματα, αφού έρευνα που έγινε στην Πενσιλβάνια έδειξε ότι καταναλώνοντας 40 γραμμάρια φιστίκια Αιγίνης την ημέρα για 4 εβδομάδες και διπλασιάζοντας την ποσότητα για 4 επιπλέον εβδομάδες, η LDL χοληστερόλη πέφτει κατά 9% το πρώτο διάστημα και 12% το επόμενο. Η κατανάλωση φιστικιών και τα δύο αυτά διαστήματα μείωσε κατά 15% τα επίπεδα της ιντερλευκίνης – 1, ενός δείκτη φλεγμονής που αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιακές παθήσεις. Αυτό συμβαίνει γιατί τα φιστίκια έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη και υψηλή σε ακόρεστα, ενώ δεν περιέχουν καθόλου λιπαρά οξέα. Μια πρόσφατη έρευνα επιβεβαιώνει ότι η καθημερινή κατανάλωση φιστικιών βοηθάει στην μείωση της πίεσης.
Περιέχουν υψηλή ποσότητα καλίου, το οποίο βοηθάει τον οργανισμό ρίχνοντας τα επίπεδα της ορμόνης στρες κορτιζόλης, περισσότερο από κάθε άλλο ξηρό καρπό.
Mελέτες έρχονται να πιστοποιήσουν είναι το ότι τα κελυφωτά φιστίκια περιέχουν τα συστατικά λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα μάτια μας. Συγκεκριμένα, έχουν την ιδιότητα να απορροφούν την ακτινοβολία που καθημερινά δέχεται ο οφθαλμός, συμβάλλοντας στην πρόληψη της γεροντικής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας προφανώς επιτρέποντας στον οφθαλμό να φιλτράρει το επιβλαβές μικρού κύματος φως και περιορίζοντας άλλες επιβλαβείς επιδράσεις στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Τα φιστίκια δεν μπορεί να θεωρείται ως τροφή για δίαιτα, αλλά, όπως φαίνεται από τις πιο πρόσφατες έρευνες, μπορεί να σε αδυνατίσουν. Έρευνες δείχνουν ότι κόβουν την όρεξη και δεν ανεβάζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Επιπλέον, μία αμερικανική έρευνα έδειξε ότι άτομα που περιλάμβαναν φιστίκια στη διατροφή τους δεν πήραν βάρος, ενώ είδαν και πτώση στα επίπεδα τριγλυκεριδίων στο αίμα. Τα φιστίκια περιέχουν τα λεγόμενα καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που φαίνεται ότι συμβάλλουν και στη μείωση λίπους στο στομάχι. Επιπλέον, είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και ο συνδυασμός πρωτεΐνης και λίπους είναι ιδανικός για να κόψει την όρεξη.
Πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως η κατανάλωση φιστικιών Αιγίνης ενδεχομένως να συνδέεται και με την καλύτερη διαχείριση του σωματικού βάρους, συμβάλλοντας στην επίτευξη υψηλότερου αισθήματος κορεσμού, συγκριτικά με άλλα ισοθερμιδικά σνακ, ενώ έχει φανεί πως η προσθήκη τους σε γεύματα υψηλού γλυκαιμικού δείκτη μειώνει σημαντικά τη μεταγευματική απόκριση γλυκόζης.
Κι όλα αυτά με μόλις 170 θερμίδες ανά μερίδα περίπου 30 γραμμαρίων!
Με 3 ή 4 θερμίδες το καθένα, τα φιστίκια Αιγίνης έχουν τις λιγότερες θερμίδες απ’ όλους τους ξηρούς καρπούς. Μπορούμε δηλαδή να καλύπτουμε ένα σημαντικό μέρος των ημερησίων αναγκών μας σε θρεπτικά συστατικά με φυσικό τρόπο, ειδικά αν τα απολαμβάνουμε άψητα και ανάλατα.
Τα αγοράζουμε ολόκληρα με το κέλυφος ή μόνο την ψίχα, ψημένα ή άψητα, αλατισμένα ή ανάλατα, αλλά και φρέσκα. Τα καλύτερα: Πρέπει, όταν τα αγοράζουμε, να είναι λίγο ανοιχτά και ο καρπός τους να μην έχει τρύπες. Τα καλύτερης ποιότητας είναι φυσικά ανοιχτά από τη μύτη και όχι από το πλάι, όπως είναι αυτά που είναι τεχνητά ανοιγμένα, οι λεγόμενες τσιμπίδες.
Στην Αίγινα είναι πια θεσμός και το φεστιβάλ φιστικιού που διοργανώνουν τον Σεπτέμβριο οι τοπικοί φορείς.
Δημοσιεύτηκε στις 20-8-2012 και ανανεώθηκε στις 17-8-2016
