Με το νομοσχέδιο «Βοσκήσιμες Γαίες της Ελλάδας»
Την περασμένη Τετάρτη άρχισε στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής η συζήτηση του νομοσχέδιου «Βοσκήσιμες Γαίες της Ελλάδας και άλλες Διατάξεις». Τους προηγούμενους μήνες, είδαν το φως της δημοσιότητας αρκετά προσχέδια που συντάσσονταν από τους συμβούλους του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης Β. Αποστόλου. Κύριο χαρακτηριστικό τους ήταν η αναγόρευση της βόσκησης σε κύρια δραστηριότητα μέσα σε 50 εκατ. στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων. Οι γνώστες της δασικής νομοθεσίας γνωρίζουν πως αυτό σημαίνει ενεργοποίηση του σχεδίου αποχαρακτηρισμού και ιδιωτικοποίησης αυτών των εκτάσεων, στο όνομα της εξασφάλισης των κοινοτικών επιδοτήσεων των κτηνοτρόφων. Σχετικά έχουμε γράψει και εμείς κατ’ επανάληψη.
Στον αγώνα δρόμου που κάνει ο Β. Αποστόλου για να ψηφιστεί αυτός ο δασοκτόνος νόμος, έφτασε στο σημείο να εισαγάγει σε ένα από τα προσχέδια που κυκλοφόρησαν (τον Ιούλη του 2015) διάταξη σύμφωνα με την οποία όποια έκταση από τα δάση και τις δασικές εκτάσεις που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι θα καίγεται δε θα κηρύσσεται αναδασωτέα! Μετά από δικό μας δημοσίευμα, που αναπαρήχθη ευρύτατα στον ηλεκτρονικό τύπο, διαβάστηκε και συζητήθηκε σε μαζική κλίμακα, ο Β. Αποστόλου αναγκάστηκε να αποσύρει άρον-άρον αυτή τη διάταξη. Η απόσυρσή της, όμως, δεν ανατρέπει το βασικό στόχο του νομοσχέδιου, που είναι ο αποχαρακτηρισμός και η ιδιωτικοποίηση των δασών και δασικών εκτάσεων που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι. Απλά μειώνει προς το παρόν την ταχύτητα ολοκλήρωσης αυτού του σχεδίου.
Θυμίζουμε ότι, από την πρώτη στιγμή, πολύ πριν ψηφιστούν οι μνημονιακοί αντιδασικοί νόμοι, είχαμε επισημάνει ότι ο λόγος που προβάλλεται για την οριοθέτηση δασών και δασικών εκτάσεων ως βοσκότοπων, δηλαδή η εξασφάλιση των κοινοτικών επιδοτήσεων των κτηνοτρόφων, είναι προσχηματικός. Σχηματίσαμε αυτή την άποψη βασιζόμενοι σε συγκεκριμένα ντοκουμέντα, από τα οποία προέκυπτε ότι κύριος στόχος είναι ο αποχαρακτηρισμός και η ιδιωτικοποίηση των δασών και των δασικών εκτάσεων. Αυτά τα στοιχεία δε χάνουν την αξία τους, όμως κατά κάποιο τρόπο μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα, μετά την ψήφιση των μνημονιακών νόμων για την αύξηση από 13% σε 23% του ΦΠΑ για όλα τα αγροτικά εφόδια, που πλήττει και τους κτηνοτρόφους, για την αύξηση του ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο, που ανέβηκε ήδη από τις 14 Αυγούστου στα 200 ευρώ και θα φτάσει στα 330 ευρώ το χιλιόλιτρο, για την αύξηση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος των αγροτών (από το πρώτο ευρώ) από 13% σε 20%, αρχικά, και στη συνέχεια σε 26% (από τον Οκτώβρη του 2016), για τη μεγάλη αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών τους. Με αυτές τις αντιαγροτικές ρυθμίσεις επιταχύνεται η διαδικασία ξεπατώματος όχι μόνο των φτωχών αλλά και τμήματος των πλουσίων κτηνοτρόφων, το μέγεθος του οποίου δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια αυτή τη χρονική στιγμή.
Ετσι, οι θεωρίες του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης ότι θέλει να οριοθετήσει τις «βοσκήσιμες γαίες» για να διασφαλίσει τις κοινοτικές επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων καταρρέουν, γιατί με τους μνημονιακούς νόμους μεγάλο τμήμα των κτηνοτρόφων θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει την κτηνοτροφική παραγωγή, όπως προαναφέραμε. Και τότε δε θα τίθεται θέμα εξασφάλισης κοινοτικών επιδοτήσεων γι’ αυτούς, αφού δε θ’ ασχολούνται πια με την κτηνοτροφία και θα αναγκαστούν να μεταναστεύσουν, είτε στις μεγάλες πόλεις είτε στο εξωτερικό, για αναζήτηση εργασίας.
Σε σχέση με το δασοκτόνο χαρακτήρα των διατάξεων του νομοσχέδιου, πρέπει αρχικά να θυμίζουμε αυτό που επισημάναμε από τότε που κυκλοφόρησε το πρώτο προσχέδιο για τις «βοσκήσιμες γαίες»: σύμφωνα με το άρθρο 4 του Κανονισμού 1307 του 2013, οι «βοσκήσιμες γαίες» θεωρούνται γεωργική γη. Η εφαρμογή αυτής της διάταξης είναι υποχρεωτική και στην Ελλάδα. Ετσι θα αποχαρακτηριστούν τα 50 εκατ. στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων από τη στιγμή που θα οριοθετηθούν ως «βοσκήσιμες γαίες». Αυτό το είχαμε επισημάνει τον περασμένο Απρίλη στον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης. Για να αποσείσει την κατηγορία ότι αποχαρακτηρίζει δάση και δασικές εκτάσεις, μας απάντησε τότε, ευκαιριακά, ότι του Κανονισμού αυτού υπερισχύουν τα άρθρα 24 και 117 του συντάγματος και γι’ αυτό οι εκτάσεις δεν αποχαρακτηρίζονται. Του τονίσαμε ότι με βάση Γνωμοδοτήσεις της Κομισιόν το κοινοτικό δίκαιο υπερισχύει του συντάγματος και γι’ αυτό οι εκτάσεις που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι θα αποχαρακτηριστούν. Του θυμίσαμε ακόμη, ότι στο αρχικό σχέδιο του Κανονισμού δεν προβλεπόταν ένταξη δασών και δασικών εκτάσεων στους βοσκότοπους και ότι για να υπάρξει αυτή η ένταξη πίεσε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, ευρωβουλευτές και άλλοι παράγοντες.
Ενώ στην απάντηση που μας έδωσε προφορικά ο υπουργός Β. Αποστόλου εμφανιζόταν ως υπέρμαχος του συντάγματος και των προστατευτικών του διατάξεων για τα δάση και τις δασικές εκτάσεις, στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχέδιου ομολογεί ότι με τον προτεινόμενο ορισμό για τις «βοσκήσιμες γαίες» λαμβάνονται υπόψη και οι απαιτήσεις των ευρωπαϊκών Κανονισμών και δη του Κανονισμού 1307/2013! Ιδού το σχετικό απόσπασμα από την αιτιολογική έκθεση: «Σύμφωνα με τον ορισμό αυτό, βοσκήσιμες γαίες καλούνται οι εκτάσεις που δύνανται να χρησιμοποιηθούν για βόσκηση ζώων (…) Στον προτεινόμενο ορισμό της έννοιας βοσκήσιμη γαία λαμβάνονται υπόψη οι ιδιαιτερότητες του μεσογειακού οικοσυστήματος (…) καθώς επίσης και οι απαιτήσεις των Ευρωπαϊκών Κανονισμών, όπως τεκμαίρονται από το νέο ορισμό για τους βοσκοτόπους (Καν. ΕΕ 1307/2013, Αρθρο 4, παράγραφος 1, στοιχείο η’ και τα άρθρα 6, 7, 8 και κατά εξουσιοδότηση Κανονισμού ΕΕ 639/2014 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής».
Ενα κλικ
Παρενθετικά σημειώνουμε, ότι ο Β. Αποστόλου ήταν υποχρεωμένος, με τον ορισμό των βοσκήσιμων γαιών, να λάβει υπόψη όχι μόνο τις απαιτήσεις του στοιχείου η’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του κανονισμού 1307/2013, που αναφέρεται στον ορισμό των βοσκότοπων, αλλά και το στοιχείο ε’ της παρ. 1 του άρθρου 4, που αναφέρεται στον ορισμό της γεωργικής γης, στην οποία εντάσσει και τους βοσκότοπους. Με την ένταξη όμως των βοσκότοπων στη γεωργική γη αποχαρακτηρίζονται τα δάση και οι δασικές εκτάσεις που θα οριοθετηθούν ως τέτοιοι. Μπορεί μέχρι τώρα ο Β. Αποστόλου (και κατ’ επέκταση οι Π. Σκουρλέτης και Ι. Τσιρώνης) να μην παραδέχεται ανοιχτά ότι έλαβε υπόψη του τον ορισμό της γεωργικής γης, αλλά φρόντισε να περάσει στο κύριο σώμα του νομοσχέδιου διατάξεις και τοποθετήσεις στην Αιτιολογική Εκθεση, που αναγορεύουν τη βόσκηση σε κύρια δράση που πρέπει να αναπτύσσεται στα οριοθετημένα ως βοσκότοποι δάση και δασικές εκτάσεις. Τονίζεται, μάλιστα, ότι οι όποιες άλλες δράσεις στους βοσκότοπους δεν πρέπει να υπονομεύουν τη βόσκηση. Αυτός ο χαρακτήρας που επιφυλάσσει ο δασολόγος Β. Αποστόλου στα οριοθετημένα ως βοσκότοποι δάση και δασικές εκτάσεις, βρίσκεται ένα κλικ πριν από τον τυπικό αποχαρακτηρισμό τους.
Ο Β. Αποστόλου γνωρίζει εξ ακοής (γιατί δασολόγος της πράξης δεν υπήρξε), ότι με το Νόμο 1734/1987 («Βοσκότοποι και ρύθμιση ζητημάτων σχετικών με την κτηνοτροφική αποκατάσταση και με άλλες παραχωρήσεις καθώς και θεμάτων που αφορούν δασικές εκτάσεις»), που ψηφίστηκε με υπουργό Γεωργίας τον Ι. Ποττάκη (κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου), επιχειρήθηκε πάλι ο αποχαρακτηρισμός δεκάδων εκατ. στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων. Μετά από αγώνες των δασολόγων και από δύο προσφυγές στο ΣτΕ, η απόπειρα αποχαρακτηρισμού απέτυχε, όπως και η απόπειρα νομιμοποίησης ορισμού για τους βοσκότοπους, με τον οποίο -πέραν των άλλων- επιχειρήθηκε να μεταλλαχθεί η βόσκηση από χρήση γης σε τρίτη κατηγορία γης (πέρα από τα δάση και τις γεωργικές εκτάσεις). Αρνούμαστε να δεχτούμε τον όρο «βοσκήσιμες γαίες», γιατί παραπέμπει σε τρίτη κατηγορία γης και έτσι μεταλλάσσει τη βόσκηση από χρήση γης σε γη, μέσω του αποχαρακτηρισμού δασών και δασικών εκτάσεων.
Ο Β. Αποστόλου φοβάται να κάνει αυτό το τελευταίο κλικ πριν από τον τυπικό αποχαρακτηρισμό των 50 εκατ. στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων, γιατί διαισθάνεται ότι και το δικό του πόνημα θα έχει την τύχη του δασοκτόνου νόμου 1734/1987.
Η βόσκηση κύρια δραστηριότητα σε δάση
Στην αιτιολογική έκθεση του νομοσχέδιου αναφέρεται αποκαλυπτικά, ότι τα δάση και οι δασικές εκτάσεις που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι θα έχουν ως κύρια χρήση τη βόσκηση και οι εκτάσεις αυτές θα διαχειρίζονται μόνο ως βοσκήσιμες: «Με την κατάρτιση και έγκριση των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης προβλέπεται μεταξύ των άλλων και η χαρτογράφηση και κατά συνέπεια η οριοθέτηση των εκτάσεων που έχουν ως κύρια χρήση τη βοσκή, τις οποίες αποκαλούμε βοσκήσιμες γαίες. Οι εκτάσεις που θα αποδοθούν στην κτηνοτροφία θα διαχειρίζονται μόνο ως βοσκήσιμες, αφού δεν έχουν τη δυνατότητα να αναπτυχθούν σε πυκνά δάση, καθότι το έδαφος τους δεν έχει μεγάλο βάθος (10-15 cm)».
Οι αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων μπορεί να μη δημοσιεύονται στο ΦΕΚ μαζί με το κυρίως σώμα του νόμου, έχουν όμως την αξία τους, ενώ είναι αυτές που αναλύουν τη φιλοσοφία κάθε νόμου. Αυτό λοιπόν που αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, ότι δηλαδή τα οριοθετημένα ως βοσκότοποι δάση και δασικές εκτάσεις θα διαχειρίζονται μόνο ως βοσκότοποι, σημαίνει ότι «πεθαίνουν» όλες οι άλλες δράσεις που είναι πολύ σημαντικές για την προστασία και ανάπτυξη του δάσους.
Η παράγραφος 2 του άρθρου 3 αναφέρεται στα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης: «Η βοσκή εντός των βοσκήσιμων γαιών ασκείται με τη βάση διαχειριστικού σχεδίου βόσκησης της περιοχής (…) Συμβατές χρήσεις με τη δασική νομοθεσία είναι αυτές που προβλέπονται στο ΣΤ’ κεφάλαιο του 998/79 όπως ισχύει ενώ με τη βοσκή είναι οι χρήσεις εκείνες οι οποίες δεν παρεμποδίζουν την προσβασιμότητα των ποιμνίων και δεν υποβαθμίζουν την συνολική βοσκοϊκανότητα της βοσκήσιμης γαίας ως ενιαίας οντότητας, όπως αυτή έχει υπολογιστεί στα διαχειριστικά σχέδια βόσκησης».
Οταν η βοσκή είναι η κύρια δράση στα δάση και στις δασικές εκτάσεις που οριοθετούνται ως βοσκήσιμες γαίες, απαγορεύονται -εμμέσως πλην σαφώς- όλες οι άλλες δράσεις, που είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την προστασία και την ανάπτυξη των δασών.
Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η παράγραφος 3 του άρθρου 8: «Εφόσον βοσκήσιμες γαίες περιβάλλουν τμήματα δάσους ή δασικές εκτάσεις, επιτρέπεται και σε αυτά τα τμήματα δάσους ή τις δασικές εκτάσεις να γίνεται χρήση βόσκησης και επεμβάσεις που να την υπηρετούν σύμφωνα με τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας και του παρόντος νόμου».
Εδώ ο «ποιητής» Β. Αποστόλου μας λέει, ότι στα οριοθετημένα ως βοσκότοποι δάση και δασικές εκτάσεις επιτρέπεται η βόσκηση και άλλες επεμβάσεις που να υπηρετούν τη βόσκηση. Ετσι, η βόσκηση είναι η αποκλειστική δράση που επιτρέπεται στις βοσκήσιμες γαίες, απαγορεύοντας όλες τις άλλες δράσεις που είναι απαραίτητες και βοηθούν στην προστασία και ανάπτυξη των δασών.
Και προοπτική ιδιωτικοποίησης
Το νομοσχέδιο δεν αναγορεύει μόνο τη βόσκηση σε αποκλειστική επιτρεπόμενη δράση στα δάση και στις δασικές εκτάσεις που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι. Πάει και παραπέρα. Εισάγει διάταξη με την οποία επιτρέπεται η μεταβίβαση του δικαιώματος χρήσης της βόσκησης, είτε με κληρονομική διαδοχή είτε με πώληση. Το προβλέπει η παράγραφος 3 του άρθρου 6: «Τα δικαιώματα χρήσης της βοσκής περιέρχονται ή μεταβιβάζονται σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής ή πώλησης της εκμετάλλευσης».
Το δικαίωμα κληρονομικής διαδοχής ή πώλησης της χρήσης της βόσκησης δίνεται, γιατί προφανώς το νομοσχέδιο αποσκοπεί –πέρα από τον αποχαρακτηρισμό- και στην ιδιωτικοποίηση των 50 εκατ. στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων. Αυτή η υπόθεση παραπέμπει στην περίπτωση των ρητινοκαλλιεργητών, που η κατάληξη ήταν το Δεκέμβρη του 2003, με το δασοκτόνο νόμο 3208/2003, να τους παραχωρήσει η κυβέρνηση Σημίτη εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα ωραιότατων πευκοδασών.
Στην ίδια κατεύθυνση στοχεύει και η παράγραφος 5 του άρθρου 3 του νομοσχέδιου για τους βοσκότοπους, σύμφωνα με την οποία επιτρέπονται -εκτός από τα πρόχειρα καταλύματα, τις ποτίστρες ζώων και τις μικρές ομβροδεξαμενές για τα ζώα- και μικρές επεμβάσεις για την εξυπηρέτηση των κτηνοτρόφων. Τα πρόχειρα καταλύματα, οι ποτίστρες και οι ομβροδεξαμενές σε δάση προβλέπονταν από προηγούμενους νόμους, όμως δεν προβλέπονταν κατασκευές για την εξυπηρέτηση των κτηνοτρόφων. Ο Β. Αποστόλου βάζει τις βάσεις ώστε σε μεταγενέστερο χρόνο να αποχαρακτηριστούν και τυπικά τα δάση και οι δασικές εκτάσεις και παραπέρα να ιδιωτικοποιηθούν.
Με το άρθρο 2 προβλεπόταν η σύσταση μιας Εθνικής Γεωγραφικής Πληροφοριακής Βάσης Δεδομένων (ΕΓΠΒΔ) με την ονομασία «Βοσκήσιμες Γαίες της Ελλάδας». Προβλεπόταν ακόμη στα πρώτα προσχέδια του νομοσχέδιου ότι αρμόδιες διευθύνσεις για τη δημιουργία, οργάνωση, τήρηση και ενημέρωση της ΕΓΠΒΔ ήταν δύο διευθύνσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και δύο διευθύνσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος. Με το τελικό σχέδιο που κατατέθηκε και άρχισε να συζητείται στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής, αρμόδιες πλέον θα είναι οι δύο διευθύνσεις του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, που θα συνεργάζονται με τις δύο διευθύνσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος. Μ’ αυτή τη διάταξη παρακάμπτονται στην ουσία οι δύο δασικές διευθύνσεις και το ίδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος. Κι αυτό είναι μια ακόμη απόδειξη του ότι στόχος είναι ο αποχαρακτηρισμός των δασών και των δασικών εκτάσεων που θα οριοθετηθούν ως βοσκότοποι.
Τέλος -χωρίς αυτό να είναι το κύριο- με την παράγραφο 3 του άρθρο 3 του νομοσχέδιου επιτρέπεται η βόσκηση και σε προστατευόμενες περιοχές, που απαγορευόταν ρητά από το ΝΔ 86/1969.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι με το νομοσχέδιο αυτό επιχειρείται ο αποχαρακτηρισμός και η ιδιωτικοποίηση 50 εκατ. στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων. Η δικαιολογία του Β. Αποστόλου, ότι θέλει να διασφαλίσει τις κοινοτικές επιδοτήσεις των κτηνοτρόφων είναι ένα ακόμα ψέμα της συγκυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου.
ΚΟΝΤΡΑ
