Αμύητον μη εισιένα…
Γράφει ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com)
zenithmag
Απέναντι ακριβώς από τη θρακική παραλία του Έβρου, στο βορειοανατολικό άκρο του Αιγαίου, βρίσκεται το παράξενο νησί της Σαμοθράκης. Αυτό το πανέμορφο και μυστηριακό νησί είναι στην ουσία ένα βραχώδες όρος που ξεπροβάλλει μεγαλόπρεπα μέσα από το πέλαγος. Μοιάζει περισσότερο με πυραμίδα, που η κορυφή της (1.664 μέτρα) είναι συνήθως νεφοσκεπής. Σ’ αυτήν την κορυφή η φαντασία του Όμηρου τοποθέτησε το θεό Ποσειδώνα. Από εκεί ο θεός της θάλασσας παρακολουθούσε καθισμένος τις διάφορες φάσεις του Τρωικού Πολέμου, υποστηρίζοντας το «λαό της θάλασσας», τους Έλληνες. Πολλοί έχουν χαρακτηρίσει τη Σαμοθράκη ως «πλεούμενο» ή «πλωτό» νησί, καθώς το ωοειδές του σχήμα δίνει την εντύπωση μιας χερσαίας μάζας που «πλέει» στο πέλαγος. Πάνω απ’ όλα όμως, η Σαμοθράκη είναι το «νησί των μυστηρίων», συνδυάζοντας το μυστηριακό με τις ομορφιές της φύσης, τη γνώση με την απόλαυση.
Η αρχαιολογική σκαπάνη μας πληροφορεί ότι η Σαμοθράκη κατοικήθηκε από τους πανάρχαιους χρόνους. Ο Όμηρος τη χαρακτηρίζει ως «υλήεσσαν», που σημαίνει δασωμένη. Και πράγματι, το νησί, εξ αιτίας των συχνών βροχοπτώσεων και των άφθονων υδάτων του, ήταν πάντοτε καλυμμένο από πυκνά και δύσβατα δάση, που συχνά υλοτομούνταν για τη ναυπήγηση πλοίων. Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Πελασγοί (ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το νησί κατοικήθηκε από την 6η χιλιετία π.Χ.). Οι Έλληνες από την Αιολία (Μ. Ασία) που εγκαταστάθηκαν εκεί γύρω στο 700 π.Χ. θαύμασαν το μεγαλείο κι αισθάνθηκαν τη μοναδική ιερότητα του χώρου του, κληρονομώντας ταυτόχρονα τις λατρευτικές τελετές των πρώτων κατοίκων του νησιού. Κατά την αρχαιότητα η Σαμοθράκη υπήρξε ένα πολύ σημαντικό θρησκευτικό κέντρο: εκεί τελούνταν προς τιμήν των Μεγάλων Θεών τα περίφημα μυστήρια που ανέδειξαν το νησί σε πανελλήνιο θρησκευτικό κέντρο, ισάξιο με το ιερό της Δήμητρας και της Περσεφόνης στην Ελευσίνα. Στο ιερό των Μεγάλων Θεών μυήθηκαν αρκετοί σημαντικοί Έλληνες της αρχαιότητας, όπως ο Ηρόδοτος, ο βασιλιάς της Σπάρτης Λύσανδρος, Ο Φίλιππος ο Μακεδών κ.α. Η φήμη των χθόνιων θεοτήτων και το γόητρο των μυστηριακών τελετών, τα περίφημα καβείρια μυστήρια, προσέδωσαν στο νησί έναν πολύ ειδικό χαρακτήρα: έγινε «άσυλο ιερό» (Διόδωρος), το οποίο κατά την ελληνιστική περίοδο προσείλκυε πιστούς απ’ όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Η λατρεία των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης ήταν επικεντρωμένη γύρω από μια κεντρική μορφή, τη «Μεγάλη Μητέρα», σύμβολο της γονιμότητας συγγενές με τη Φρυγική Κυβέλη. Η λατρεία της τελούνταν πάνω σε ιερούς βράχους, όπου της προσφέρονταν θυσίες. Στη γλώσσα των προελλήνων κατοίκων του νησιού ονομάζονταν Αξίερος, ενώ οι Έλληνες την ταύτισαν με τη Δήμητρα, τη θεότητα της γης. Με τη Μεγάλη Θεότητα συνδέονταν και ο Κάδμηλος, ένας ιθυφαλλικός θεός της γονιμότητας. Σ’ αυτή την ομάδα των θεοτήτων ανήκαν και οι Κάβειροι, που οι Έλληνες τους ταύτιζαν με τους Διόσκουρους. Αυτή η προελληνικής καταγωγής «θεϊκή ενότητα» περιλάμβανε τέλος τον Αξιόκερσο και την Αξιόκερσα, που οι Έλληνες τους ταύτιζαν με τον Άδη και την Περσεφόνη.
Διαβάστε την εξαιρετική συνέχεια ΕΔΩ ...
