Για την πιο δύσκολη χρονιά όλων των εποχών όσον αφορά την αντιμετώπιση των κουνουπιών ετοιμάζονται η κυβέρνηση και οι Αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης της χώρας...
Το υπουργείο Υγείας έχει εγκρίνει τη διενέργεια αεροψεκασμών για την καταπολέμηση της προνύμφης των κουνουπιών ήδη από τα τέλη Μαρτίου, δηλαδή νωρίτερα από ποτέ. Οι αεροψεκασμοί έχουν ήδη ξεκινήσει να διενεργούνται στην Περιφερειακή Ενότητα Ανατολικής Αττικής, καθώς και σε περιοχές της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, όπως στον Νέστο, στη Βιστωνίδα και στον Εβρο.
Παρόμοιοι ψεκασμοί προνυμφοκτονίας από αέρος αναμένεται να ξεκινήσουν το προσεχές διάστημα στην Περιφερειακή Ενότητα Λάρισας και στις Περιφέρειες Κεντρικής Μακεδονίας και Πελοποννήσου. Ο συνολικός προϋπολογισμός των μέχρι στιγμής εγκεκριμένων αεροψεκασμών αγγίζει τα 5 εκατομμύρια ευρώ (4.888.000 ευρώ), ποσό σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο περσινό πρόγραμμα!
Αιτία του γενικού συναγερμού, όπως επισημαίνει η real, που έχει σημάνει είναι οι εντοπισμοί ιδιαίτερα αυξημένων πληθυσμών κουνουπιών σε αρκετές περιοχές της χώρας από τον περασμένο μήνα. Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως, λόγω των υψηλών μέσων θερμοκρασιών που επικράτησαν κατά τον φετινό ήπιο χειμώνα, τα κουνούπια έχουν κάνει την εμφάνισή τους μέχρι και δύο μήνες νωρίτερα, δηλαδή από τον Μάρτιο, αντί για τον Μάιο.
Παράλληλα, προειδοποιούν πως οι πληθυσμοί των κουνουπιών ευνοούνται ιδιαίτερα από τις συνθήκες που επικρατούν κατά τη φετινή ανοιξιάτικη περίοδο, αλλά και από αυτές που αναμένονται το καλοκαίρι.
«Η αύξηση της θερμοκρασίας οδηγεί σε μία ταχύτερη ανάπτυξη των εντόμων, των πληθυσμών τους και των ζημιών που προκαλούν. Επίσης, οι σποραδικές και άστατες βροχοπτώσεις της άνοιξης μπορούν να ευνοήσουν την ανάπτυξη πληθυσμών κουνουπιών, που -ως γνωστόν- ζουν ως προνύμφες σε νερά», αναφέρει ο Δημήτρης Κωβαίος, καθηγητής Εντομολογίας και κοσμήτορας της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ως αποτέλεσμα του φετινού ήπιου χειμώνα στην Ελλάδα, κατεγράφησαν αυξημένοι πληθυσμοί εντόμων πολύ νωρίτερα από το φυσιολογικό. «Εχουμε δει να προκύπτουν σχετικά μεγάλοι πληθυσμοί από τον Μάρτιο, ενώ υπό φυσιολογικές συνθήκες η παρουσία κουνουπιών αναμένεται από τον Μάιο.
Ο φετινός χειμώνας ήταν ιδιαίτερα ήπιος, χωρίς ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες. Οι ήπιοι χειμώνες σε συνδυασμό με τις σχετικά υψηλές θερμοκρασίες της άνοιξης ευνοούν κατά κανόνα την ύπαρξη μεγάλων πληθυσμών εντόμων και την πρώιμη εμφάνισή τους», τονίζει ο κοσμήτορας του ΑΠΘ, προσθέτοντας πως η πρόωρη εμφάνιση κουνουπιών καταγράφεται κυρίως στις νοτιότερες περιοχές της χώρας, αλλά και σε αυτές με μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις.
«Το πρόβλημα είναι πιο έντονο στις νότιες περιοχές της χώρας, π.χ. στην Πελοπόννησο, τη Βοιωτία, την Κρήτη, όπου εκ των πραγμάτων καταγράφονται πιο υψηλές θερμοκρασίες, αλλά και στη Χαλκιδική και τη νότια Μακεδονία, όπου συνολικά υπάρχει πιο έντονη γεωργική δραστηριότητα και άρα δημιουργείται ένα περιβάλλον κατάλληλο για την ανάπτυξη και την υποδοχή εντόμων», δηλώνει ο Δ. Κωβαίος.
Οι επικίνδυνοι «ξένοι»
Εκτός από την αύξηση του συνολικού πληθυσμού των κουνουπιών, οι κλιματικές αλλαγές ευθύνονται και για την εγκατάσταση στη χώρα μας ξενικών ειδών, τα οποία, αν και τα προηγούμενα χρόνια ενδημούσαν σε χώρες της Αφρικής και της Ασίας, πλέον βρίσκουν τις κατάλληλες θερμοκρασιακές συνθήκες για να αναπαραχθούν και στην Ελλάδα.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, τουλάχιστον δύο είδη κουνουπιών έχουν δημιουργήσει «αποικίες» στη χώρα μας, προκαλώντας μεγάλο ζήτημα δημόσιας υγείας, καθώς συμβάλλουν στην εξάπλωση επικίνδυνων ασθενειών.
Πρόκειται για το ασιατικό κουνούπι «τίγρης» (Aedes albopictus) και το κουνούπι Culex tritaeniorhynchus, το οποίο εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας το 2003, αλλά πλέον έχει εξαπλωθεί σχεδόν σε όλη τη χώρα.
«Από υγειονομικής άποψης, το ασιατικό κουνούπι “τίγρης” έχει πολύ μεγάλη σημασία, καθώς μπορεί να μεταδώσει πολυάριθμες, σοβαρές για τον άνθρωπο ασθένειες, με σημαντικότερη τον ιό του δάγκειου πυρετού, που αποτελεί τη σοβαρότερη ιογενή λοίμωξη του ανθρώπου που μεταδίδεται. Το Culex tritaeniorhynchus είναι δυνητικός φορέας αρκετών παθογόνων, που προκαλούν ασθένειες στον άνθρωπο.
Είναι ο κύριος φορέας του ιού της ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας στη νοτιοανατολική Ασία, ενώ μπορεί να μεταδώσει και τον ιό του δάγκειου πυρετού», αναφέρει ο Αντώνης Μιχαηλάκης, ερευνητής στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο.
Οπως εξηγεί ο ίδιος, οι επιστημονικές έρευνες έχουν αποδείξει πως ο κρίσιμος παράγοντας για την αύξηση του πληθυσμού των κουνουπιών είναι η άνοδος της θερμοκρασίας. «Ορισμένα παράσιτα χρειάζονται 26 ημέρες για να ωριμάσουν όταν η θερμοκρασία είναι στους 20 βαθμούς Κελσίου, ενώ στους 25 βαθμούς Κελσίου χρειάζονται μόλις 13 ημέρες, δηλαδή το μισό χρονικό διάστημα. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα κουνούπια, καθώς η αύξηση της θερμοκρασίας μειώνει τον συνολικό χρόνο του βιολογικού τους κύκλου, οπότε και αυξάνεται ο συνολικός αριθμός τους», επισημαίνει ο Αντ. Μιχαηλάκης.
Ο ιός του Δυτικού Νείλου
Τα ξενικά είδη που έχουν αναπτυχθεί στη χώρα μας, μαζί με τα αυξημένα εγχώρια κοινά είδη κουνουπιών, θεωρούνται υπεύθυνα και για την εμφάνιση του ιού του Δυτικού Νείλου στην Ελλάδα, ο οποίος ευθύνεται για δεκάδες θανάτους στη χώρα μας από το 2010 και μετά. Μόνο κατά την περσινή θερινή περίοδο, από τον ιό του Δυτικού Νείλου νόσησαν 35 άτομα, επτά από τα οποία έχασαν τη ζωή τους.
«Οι συνέπειες αυτής της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί από την αύξηση του πληθυσμού των κουνουπιών είναι πολύ σοβαρές, αφού ορισμένα από αυτά τα έντομα αποτελούν κίνδυνο και για τη δημόσια υγεία, καθώς είναι φορείς διαφόρων ασθενειών, όπως, π.χ., ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Για την αντιμετώπισή τους απαιτούνται έγκαιροι ψεκασμοί, πολύ νωρίς την άνοιξη, ειδάλλως αναγκαστικά η πολιτεία θα πρέπει να κάνει επανειλημμένους ψεκασμούς μέσα στο καλοκαίρι, ξοδεύοντας τελικά περισσότερα χρήματα και, φυσικά, με πολύ λιγότερα αποτελέσματα», σημειώνει ο κοσμήτορας του ΑΠΘ Δ. Κωβαίος.
