Τα κομπιουτεράκια έχουν βγάλει στα κομματικά επιτελεία εν όψει των προσεχών ευρωεκλογών και ήδη ξεκίνησαν τους υπολογισμούς για τα πιθανά ποσοστά που θα λάβουν τα κόμματα, για το πόσα από αυτά θα μπουν στο Ευρωκοινοβούλιο και για τους διάφορους -και συχνά πολύπλοκους- συνδυασμούς με την πρώτη και τις επόμενες κατανομές.
Στο μυαλό τους, καταρχάς, έχουν το μαγικό ποσοστό 3% το οποίο θα πρέπει να λάβουν κατ’ ελάχιστον -βάσει του νόμου 2196/94, άρθρο 7 (όπως και στις εθνικές εκλογές)-, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ευρωπαϊκή εκπροσώπησή τους. Οσον αφορά τους υποψηφίους, το ποσοστό που θα πρέπει να συγκεντρώσουν για να εκλεγούν από την πρώτη κατανομή και να πάρουν το «διαβατήριο» για τις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο είναι 4,76%. Αυτό είναι το εκλογικό μέτρο, το ποσοστό δηλαδή που διασφαλίζει σίγουρα τον υποψήφιο, ενώ τα πολλαπλάσιά του δίνουν αντίστοιχες έδρες στα κόμματα με μεγαλύτερα ποσοστά.
Σε απόλυτο αριθμό ψήφων αυτό το ποσοστό δεν μπορεί να προσδιοριστεί ακριβώς, καθώς εξαρτάται από τον αριθμό των έγκυρων ψηφοδελτίων, των λευκών, των άκυρων και την αποχή.
Στις εκλογές του 2009 αντιστοιχούσε σε 293.000 ψήφους, ενώ και στις εκλογές του Μαΐου, σύμφωνα με τους ειδικούς, το εκλογικό μέτρο θα είναι σίγουρα πάνω από 250.000 ψήφους.
Το εκλογικό σύστημα των ευρωεκλογών είναι η απλή αναλογική, κάτι που σημαίνει ότι οι 21 έδρες της Ελλάδας (χάνουμε μία, όπως και άλλες χώρες, σε σχέση με την περασμένη θητεία, προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για τους ευρωβουλευτές της Κροατίας) κατανέμονται σύμφωνα με το εκλογικό ποσοστό που καταλαμβάνουν τα κόμματα, ανάλογα με τον συνολικό αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων που θα λάβουν. Ολόκληρη η χώρα θεωρείται μια ενιαία εκλογική περιφέρεια και έτσι θα παραμείνει, παρά τις διάφορες φήμες που ακούστηκαν πρόσφατα ότι μπορεί να διασπαστεί σε τέσσερις ή περισσότερες περιφέρειες.
Για να βρεθεί ο αριθμός των ευρωβουλευτών που θα εκλέξει το κάθε κόμμα στην α' κατανομή, διαιρείται το ποσοστό που έλαβε με το εκλογικό μέτρο της α' κατανομής (4,76%). Για παράδειγμα, εφόσον ένα κόμμα πάρει ποσοστό 30%, από τη διαίρεση αυτού με το 4,76% προκύπτει ότι από την α' κατανομή εκλέγει έξι ευρωβουλευτές και θα έχει και ένα υπόλοιπο. Αν, αντιστοίχως, ένα κόμμα πάρει 10%, θα εκλέξει αυτομάτως δύο ευρωβουλευτές και θα έχει επίσης ένα υπόλοιπο που θα του δίνει μικρές πιθανότητες για εκλογή τρίτου ευρωβουλευτή στη β' κατανομή.
Η διάθεση των εδρών που απομένουν ξεκινάει από το κόμμα που έχει συγκεντρώσει το μεγαλύτερο αδιάθετο υπόλοιπο. Στο κάθε ψηφοδέλτιο, οι αρχηγοί των κομμάτων θα πρέπει να συμπεριλάβουν 42 ονόματα υποψηφίων που θα ριχτούν στη μάχη του σταυρού. Ο ψηφοφόρος θα μπορεί να βάλει έως τέσσερις σταυρούς.
Ενα από τα προβλήματα του συγκεκριμένου συστήματος είναι ότι οι υποψήφιοι δεν ρίχνονται στη μάχη επί ίσοις όροις, καθώς οι δυνάμει ψηφοφόροι κάποιου από το λεκανοπέδιο, για παράδειγμα, είναι πολύ περισσότεροι από αυτούς κάποιου από μια μικρότερη περιφέρεια της επικράτειας. Οπερ σημαίνει ότι εξαρχής οι υποψήφιοι των μεγάλων περιφερειών (με πρώτη την Αττική) έχουν πλεονέκτημα σε σχέση με τους εσωκομματικούς αντιπάλους τους άλλων περιοχών, επειδή διαθέτουν μεγαλύτερη εκλογική βάση, ενώ, φυσικά, ρόλο θα παίξουν και τα χρήματα που θα μπορεί να διαθέσει ο καθένας για την προβολή του.
Πρόθεση του υπουργείου είναι να ορίσει ανώτατο πλαφόν τα 135.000 ευρώ, όσο είναι στη μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας, τη Β' Αθηνών. Βέβαια, το ποσό αυτό είναι το επίσημο, γιατί κοινό μυστικό αποτελεί το γεγονός ότι συχνά καταστρατηγείται, αφού ανεπισήμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις υπέρβασής του.
Οσον αφορά την επιχορήγηση των κομμάτων, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο (3023/2002), ανέρχεται σε ποσοστό έως 0,22‰ των τακτικών εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού του οικονομικού έτους κατά τη διάρκεια του οποίου διεξάγονται οι εκλογές. Αν δεν αλλάξει κάτι στον σχετικό νόμο, το ποσό που θα μοιραστούν τα κόμματα θα είναι γύρω στα 97.000.000 ευρώ. Πάντως, προϋπόθεση για να έχει λαμβάνειν ένα κόμμα είναι να συγκεντρώσει αριθμό ψήφων τουλάχιστον ίσο με το 1,5% του συνόλου των έγκυρων ψηφοδελτίων της επικράτειας. Αυτό το ποσοστό είναι προφανώς και ο στόχος των μικρότερων κομμάτων, προκειμένου, ακόμη και αν δεν καταφέρουν να μπουν στο Ευρωκοινοβούλιο, να ολοκληρώσουν τη διαδικασία έχοντας διασφαλίσει μια καλή «προίκα».
Φίλιππος Πανταζής - Δημοκρατία
