Εξερράγη στην ατμόσφαιρα με την ισχύ 40 πυρηνικών βομβών σαν της Χιροσίμα. Η λάμψη της έκρηξης, δεκάδες φορές πιο έντονη από τη λάμψη του Ήλιου, προκάλεσε εγκαύματα σε ανθρώπους που βρίσκονταν δεκάδες χιλιόμετρα μακριά.
Περιστατικά σαν την πτώση του μετεώρου του Τσελιαμπίνσκ φέτος το Φεβρουάριο ίσως συμβαίνουν έως και δέκα φορές πιο συχνά από ό,τι πιστεύαμε ως σήμερα, προειδοποιεί μια από τις τρεις μελέτες για το θέμα που δημοσιεύονται ταυτόχρονα στο Science και το Nature.
Τι πιστεύαμε, τι αποκαλύφθηκε
Σύμφωνα με προηγούμενες εκτιμήσεις, οι οποίες βασίζονταν σε τηλεσκοπικές παρατηρήσεις των γνωστών αστεροειδών, οι διαστημικοί βράχοι στο μέγεθος του μετεώρου του Τσελιαμπίνσκ στη Ρωσία, ο οποίος εκτιμάται ότι είχε διάμετρο σχεδόν 20 μέτρα, εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα μια φορά στα 150 χρόνια.
Σύμφωνα όμως με την πρώτη από τις μελέτες που δημοσιεύονται στο Nature, τέτοιες προσκρούσεις είναι πιθανό να συμβαίνουν πολύ συχνότερα, περίπου μία φορά στα 30 χρόνια.
Η διαφορά είναι ότι μέχρι σήμερα οι επιστήμονες επικεντρώνονταν στους αστεροειδείς διαμέτρου άνω των 100 μέτρων, οι οποίοι θα προκαλούσαν καταστροφές σε επίπεδο πλανήτη ή ηπείρου. Η νέα μελέτη, αντίθετα, αναγνωρίζει ότι υπάρχει κίνδυνος ακόμα και από διαστημικούς βράχους που έχουν διάμετρο λίγα μέτρα, όπως συνέβη στο Τσελιαμπίνσκ.
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα από το παγκόσμιο δίκτυο σταθμών του Οργανισμού για τη Συνθήκη Πλήρους Απαγόρευσης των Πυρηνικών Δοκιμών, οι οποίοι είναι σχεδιασμένοι να καταγράφουν πυρηνικές εκρήξεις, μπορούν όμως να ανιχνεύουν οποιαδήποτε μεγάλη έκρηξη στην ατμόσφαιρα.
Η ανάλυση έδειξε ότι τα τελευταία 20 χρόνια έχουν εισέλθει στην ατμόσφαιρα περίπου 60 αστεροειδείς με διάμετρο μέχρι 20 μέτρα. Οι περισσότεροι όμως δεν έγιναν αντιληπτοί επειδή έπεσαν στον ωκεανό ή σε απομακρυσμένες περιοχές, αντίθετα με ό,τι συνέβη στο Τσελιαμπίνσκ.
Η ίδια μελέτη στο Νature εκτιμά επίσης την ισχύ της έκρηξης στους 500 κιλοτόνους TNT, περίπου 40 φορές μεγαλύτερη από ό,τι στη βόμβα της Χιροσίμα. Η έκρηξη ήταν μάλιστα 30 φορές λαμπρότερη από τον Ήλιο.
Οι διαστημικοί βράχοι ονομάζονται αστεροειδείς όσο βρίσκονται στο Διάστημα. Γίνονται «μετέωρα» αν εισέλθουν στην ατμόσφαιρα και «μετεωρίτες» αν φτάσουν μέχρι την επιφάνεια.
Άσκηση ετοιμότητας στις ΗΠΑ
Με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης στο Nature, το πρακτορείο Associated Press αποκαλύπτει ότι μετά το ανησυχητικό συμβάν στη Ρωσία οι ΗΠΑ πραγματοποίησαν άσκηση ετοιμότητας για ενδεχόμενη πρόσκρουση αστεροειδή στην ανατολική ακτή.
Η άσκηση προέβλεπε αρχικά πρόσκρουση κοντά στην πρωτεύουσα Ουάσινγκτον, από την οποία θα σκοτώνονταν 78.000 άνθρωποι. Στην πορεία όμως το σενάριο άλλαξε και ο αστεροειδής κατέληξε στον ωκεανό, προκαλώντας θανάσιμο τσουνάμι ύψους 15 μέτρων.
Η NASA υλοποιεί σήμερα πρόγραμμα για τον εντοπισμό όλων των αστεροειδών άνω των 100 μέτρων που θα μπορούσαν δυνητικά να βρεθούν σε πορεία σύγκρουσης. Τώρα, όμως, οι υπεύθυνοι του προγράμματος επανεξετάζουν τα κριτήρια μεγέθους για τους επικίνδυνους διαστημικούς βράχους, δήλωσε στο AP ο Λίντλεϊ Τζόνσον, επικεφαλής του Προγράμματος Κοντινών στη Γη Αντικειμένων (NEO).
Νέα στοιχεία για την έκρηξη στο Τσελιαμπίνσκ
Η δεύτερη μελέτη που δημοσιεύεται στο Nature εξετάζει τροχιακά δεδομένα και εικόνες του μετεώρου στο Τσελιαμπίνσκ προκειμένου να προσδιοριστεί η προέλευσή του. Η ανάλυση δείχνει ότι ο βράχος πιθανότατα είχε αποσπαστεί από τον κοντινό αστεροειδή 86039, ο οποίος έχει διάμετρο 2 χιλιομέτρων.
Μια τρίτη μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στο Science Express, παραθέτει νέα στοιχεία για τον αστεροειδή, την έκρηξη και τις επιπτώσεις του μετεώρου στο Τσελιαμπίνσκ.
Τις εβδομάδες μετά την έκρηξη οι ερευνητές επισκέφθηκαν 50 χωριά γύρω από το Τσελιαμπίνσκ και εξέτασαν εικόνες από κάμερες ασφαλείας για να υπολογίσουν την τροχιά του εισερχόμενου βράχου.
- Το πρώτο ωστικό κύμα από τη διάλυση του βράχου στον αέρα σχηματίστηκε σε ύψος 90 χιλιομέτρων και ήταν αρκετά ισχυρό ώστε να ρίξει κόσμο στο έδαφος. Περίπου 1.600 άτομα τραυματίστηκαν, οι περισσότεροι από σπασμένα τζάμια.
- Η λάμψη και η θερμότητα έφτασαν το μέγιστο όταν ο αστεροειδής διαλύθηκε σε κομμάτια σε ύψος 30 χιλιομέτρων και ενώ κινούνταν με ταχύτητα 18,6 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο.
- Εβδομήντα άνθρωποι υπέστησαν παροδική τύφλωση λόγω της λάμψης και αρκετές δεκάδες υπέστησαν εγκαύματα που έκαναν το δέρμα να ξεφλουδίζει.
- Η αρχική μάζα του βράχου ήταν 13 με 14 χιλιάδες τόνοι, σχεδόν διπλάσια σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις.
