Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΕΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ
Μεγάλωσα κάτω από την σκιά του τείχους της Θεσσαλονίκης. Οδός Κλαυδιανού (Claudianus).
Ίσως από την ομώνυμη μαρμάρινη επιγραφή που βρίσκεται σε αυτήν την οδό. Πιθανόν να αναφέρεται στον ποιητή που έγραψε την αρπαγή της Περσεφόνης «De raptu Proserpinae» . Εκείνη την πρώιμη Χριστιανική εποχή, ήταν ίσως νωρίς για να απαγορευτούν τέτοια έργα με Ελληνικά θέματα .
Η διαμελισμένη επιγραφή αναζητά και αυτή την Proserpinae της .
Σπασμένη και τεμαχισμένη και περιέργως δοξασμένη, βρίσκεται τοποθετημένη σ’ ένα κύβο κατασκευασμένο από μαρμάρινα λείψανα δίπλα ακριβώς στον δρόμο.
Οδός Κλαυδιανού . Κανείς από τους δασκάλους μας δεν μας εξήγησε γιατί. Ποιος ήταν ο τιμώμενος ποιητής, ποιοι οι λαμπροί συμπολίτες μας που τον ετίμησαν.
Nulli Certa domus , Lucis habitamus opacis .
(Κανείς μας δεν έχει μια μόνιμη διαμονή, κατοικούμε τα σκοτεινά σπήλαια).
Οι δάσκαλοί μας δεν ενδιαφέρονταν παρά μόνον για τον κόσμο τον νέο , τον Χριστιανικό .
« Ξεγελασμένη από την Αφροδίτη , την κόρη της Διώνης ,
η Περσεφόνη κίνησε για το ξέφωτο με τα πολλά νερά
–τέτοια ήταν η καταδίκη που υφάνθηκε από τις μοίρες».
Κλαυδιανός , Βιβλίο 2-16
Εδώ εμφανίζεται ο Εύδωρος. Ένας από τους συμμαθητάς και συνλατρευτάς των ιδίων ειδώλων .
Μαζί ανεβαίναμε στα τείχη . Υπάρχει ένα σημείο των τειχών δίπλα στην επιγραφή του Κλαυδιανού που ήταν πέρασμα και δημιουργήθηκε από την πιθανόν εσκεμμένη κατάρρευση τους . Στο σημείο αυτό δημιουργείτο μια ομαλή ανωφέρεια από την οποία μια φορά μόνο ανέβηκα μαζί με άλλους πάνω στις πολεμίστρες των τειχών .
Πέρασε καιρός για να μου εκμυστηρευτεί πως όταν έπαιρνε το βέλος στα χέρια του , μια παράξενη δύναμη τον καταλάμβανε .
Αισθανόταν , έβλεπε , άκουγε γεγονότα που δεν υπήρξε μάρτυρας τουλάχιστον σ’ αυτήν τη ζωή .
Σαν να συμμετείχε σε μάχη εκεί στα τείχη και η αιχμή του βέλους ίσως να ήταν η αιτία του θανάτου του . Ενός από τους θανάτους που γνώρισε .
Μετά μου διηγήθηκε την ιστορία του .
Συνέβη κάποτε που πέρασαν με τους γονείς του μπροστά από μια αντιπροσωπεία αυτοκινήτων .
«Να μία BMW» είπε ο πατέρας του. Τότε ο Εύδωρος ήταν 3 η 4 ετών και εξανίσταται . «Αυτή δεν είναι BMW» λέει . «Εγώ όταν ζούσα είχα BMW . Μία κόκκινη αστραφτερή BMW».
Ήταν τα λόγια ενός παιδιού . Δημιούργησαν απορίες αλλά πέρασαν και ξεχάστηκαν .
Αργότερα σε μια συζήτηση αναφέρθηκε στην μητέρα του . «Αυτή δεν είναι η μητέρα μου» απάντησε ο μικρός « η μητέρα μου έκλαψε όταν πέθανα. Αυτή δεν με έκλαψε ποτέ».
Οι ιστορίες άρχισαν να πληθαίνουν . Κάποια ημέρα επισκέφθηκαν το διαμέρισμα ενός οικογενειακού τους φίλου . «Αυτό είναι το σπίτι μας» αστειεύτηκε ο πατέρας. «Όχι δεν είναι» είπε ο μικρός Εύδωρος «Από το σπίτι μου έβλεπα την θάλασσα . Από εδώ βλέπω μόνο την απέναντι πολυκατοικία»
Κάποια ημέρα η μητέρα του ήταν σκεπτική και προβληματισμένη . «Τι έχεις μητέρα;» την ρώτησε ο Εύδωρος. «Δεν είναι τίποτε παιδί μου» του λέει αυτή . «Αύριο πρέπει να πάω στο νοσοκομείο να μου αφαιρέσουν αυτό το λίπωμα από το πόδι και φοβάμαι» . «Στάσου μια στιγμή μητέρα» της λέει. Κάθεται στα πόδια της πιάνει με τα δύο του χέρια το λίπωμα . Το κρύβει μέσα στις παλάμες του και σιωπηλός την κοιτά για 5-10 λεπτά .
Την άλλη ημέρα το λίπωμα είχε εξαφανιστεί .
Μία ημέρα καθόταν στο παράθυρο και κοιτούσε τον κόσμο να περνά . «Τον βλέπεις αυτόν τον γέρο ;» λέει στην μητέρα του «Δεν έχει πολλά ψωμιά» . Την επόμενη ο γέρος πέθανε .
Ήταν φτωχοί πολύ φτωχοί . Το σπίτι τους στηρίζονταν στα κάστρα . Τρεις πλευρές από λαμαρίνες , παλιότουβλα , σάπια ξύλα , αταίριαστα παράθυρα και μια εξώπορτα στραβή .
Κάποια μέρα φώναξαν τον παπά . Ο παππούς του Εύδωρου είχε αρρωστήσει βαριά . Ο γιατρός δεν του έδινε πολλή ζωή . Μπαίνει ο παπάς να κοινωνήσει τον παππού και τι βλέπει. Πάνω απ’ το κεφάλι του κρεββατιού ένας πίνακας δύο μέτρα – ένα αρχαίο μαρμάρινο ανάγλυφο.
Θυμώνει ο παπάς . Να τον βγάλετε, διατάζει . Δυστυχώς παπά μου δεν είναι ώρα για τέτοια .
Να τον ξύσετε τότε.
Έναν άλλον που βρίσκεται στα τείχη κοντά στην θάλασσα τον ξύσαμε . Τέτοια καλή δουλειά έγινε που δεν φαίνεται τίποτα από το αρχικό ανάγλυφο .
Ζήτησαν από κάποιους μαστόρους στην γειτονιά να βοηθήσουν . Μπαίνουν τα μαστόρια στο δωμάτιο του παππού. Όχι , μην το κάνετε αυτό φωνάζουν . Θα έλθουμε με άλλους δύο, να τον βγάλουμε να τον πετάξουμε .
Κάτι υποψιάστηκε ο πατέρας του σπιτιού . Άσε λέει δεν πειράζει . Ο πίνακας θα μείνει εκεί .
Τα μαστόρια όμως κατάλαβαν πως ο «πίνακας» αξίζει , αρχίσανε τις προτάσεις . Τον αγοράζουμε 1.000 Δραχμές . Αρχίζουν την Δημοπρασία, τον φτάνουν στις 30.000 Δραχμές .
Ο πατέρας λέει στην γυναίκα του: « Ο πίνακας αξίζει παραπάνω . Δεν θα πιαστώ εγώ κοροΐδο . Θα τον βγάλουμε μόνοι μας».
Αρχίζουν λίγο-λίγο να ξύνουν γύρω-γύρω από τον πίνακα. Τους έφαγε ένα μήνα . Δύο άτομα ήταν, αγόρασαν και εργαλεία για να τον μεταφέρουν, τον κατέβασαν κάποια φορά .
Τι να δούνε από πίσω ;
Θησαυρός, ………. τα χασαν .
Από τότε δεν τους ξαναείδαμε . Η ζωή μας συνέχισε κανονικά , και εμείς δεν γνωρίζουμε τίποτε. Καμμιά φορά πηγαίναμε στο πανηγύρι των 12 αποστόλων . Λίγο πιο κάτω βρισκόταν . Οι 12 απόστολοι είναι μια βυζαντινή εκκλησία από τις πιο παλιές στην Θεσσαλονίκη . Σ’ αυτήν υπάρχει σε τοιχογραφία του 11ου αιώνος το σύμβολο που κάποιοι ονομάζουν «της ομάδος ΄΄Ε΄΄». Για την ιστορία του συμβόλου αυτού, θα γράψουμε αργότερα.
Η βυζαντινή εκκλησία ήταν το καθολικό μιας μονής δίπλα στα τείχη .
Από την άλλη πλευρά τα τείχη έχουν για θεμέλια ογκώδη λευκά μάρμαρα . Τότε κανείς δεν τα έβλεπε . Ήταν η οδός Ειρήνης, ο δρόμος με τα πορνεία και όλες οι παράγκες κρέμονταν από τα τείχη . Καθάρισαν την περιοχή , φάνηκαν τα μάρμαρα .
Σήμερα το μάθαμε .
Όλα αυτά τα μάρμαρα ήταν οι κερκίδες του ιπποδρόμου της Θεσσαλονίκης που βάφτηκε με το αίμα 17.000 Ελλήνων Θεσσαλονικέων της πατρώας θρησκείας .
Μάρμαρα αιματοβαμμένα . Αν βάλεις το αυτί σου πάνω τους ίσως ακούσεις τις κραυγές και τους θρήνους των αδικοσκοτωμένων Ελλήνων .
Στην περιοχή εκτείνετο το μεγαλύτερο Ρωμαϊκό νεκροταφείο. Άκουγα μικρός για την ύπαρξή του .
Ένα πρωί , ένας συμμαθητής από το δημοτικό μας έφερε τα νέα . Στην γειτονιά του βρήκαν κάτι τάφους . Τότε σκάβανε για να βάλουν στα θεμέλια για να κτίσουν τις 12όροφες της οδού Λαγκαδά .
Τρέξαμε να δούμε τους τάφους . Ήμασταν αγόρια και διψούσαμε για περιπέτεια . Ήταν δύο λάκοι και κάτω δύο μεγάλοι σαρκοφάγοι. Μπορεί να είναι αυτές οι σαρκοφάγοι που σήμερα βρίσκονται στην είσοδο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης . Χωρίς καμμία περιγραφή για τις παραστάσεις των ανάγλυφων τους .
Δύο αριστουργηματικές σαρκοφάγοι μπροστα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Ένας φίλος αρχαιολόγος μου περιέγραψε μόνο την μία πλευρά . Το κυνήγι του Καλιδόνιου κάπρου με τον Μελέαγρο , όπως το περιγράφει ο Όμηρος .
«Να δεις» μου δείχνει «πέντε κύνες περικύκλωσαν τον κάπρο . Ο ένας από τον φόβο του ανέβηκε στο δένδρο . Όσο και αν σου φαίνεται περίεργο, συμβαίνει αυτό . Είχα και εγώ έναν σκύλο που ανέβαινε στο δένδρο και κανείς δεν το πίστευε».
Λίγο έξω από τα τείχη βρίσκονταν οι τάφοι των πλουσίων . Όσο απομακρυνόσουν , συναντούσες όλο και πιο φτωχούς τάφους.
Στα 2012 έσκαψαν για το μετρό .
Στην οδό Μοναστηρίου βρήκαν και άλλους τάφους .
Ήταν οι πιο φτωχοί τάφοι που είδα μέχρι τώρα . Απλοί λάκοι και μέσα πεταμένοι άνδρες , γυναίκες και μωρά . Οι πιο πολλοί νεκροί είχαν σπασμένο το κεφάλι .
Ένα πρωί αφού οι αρχαιολόγοι τελείωσαν την ανασκαφή , φορτώσαν δεκάδες σκελετούς σ’ ένα φορτηγό και τους πήραν .
Ναι ήταν ένα τμήμα από τους 17.000 χιλιάδες Έλληνες που δολοφόνησε ο Θεοδόσιος (ο Μέγας) στον Ιππόδρομο .
Τους πέταξαν σαν σκουπίδια . Ήταν η τύχη των αβάπτιστων .
Κανένας σεβασμός σ’ αυτούς τους νεκρούς .Καμμία ανακοίνωση δεν θα βγάλει το σεβαστό πανεπιστήμιο .
Κανείς δεν θα τους κλάψει . Ίσως εκτός από έναν άνθρωπο που δεν πιστεύει στα ψέμματά τους .
Ήμουν κρεμασμένος πάνω από την ανασκαφή και φωτογράφιζα τους σκελετούς .
«Ξέρετε τι είναι αυτοί οι νεκροί ;»
με ρωτά ένας άγνωστος κύριος καλοντυμένος που ήταν μάλλον στην ηλικία μου .
Δεν χρειάστηκε πολύ . Τον αναγνώρισα , Εύδωρε! του λέω .
Άργησε αλλά τα κατάφερε . Με αναγνώρισε και αυτός .
Βρισκόταν για χρόνια στην Αμερική . Έκανε περιουσία . Δεν έφυγε όμως από την Ελλάδα φτωχός .
Ήταν ήδη πλούσιος από τον πνευματικό θησαυρό που βρήκανε πίσω από το μαρμάρινο ανάγλυφο από το ναό της Αφροδίτης που πρόσφατα ανακαλύφθηκε στην πλατεία Αντιγονιδών.
Θησαυρός που ζηλότυπα φυλάσσουν στις καρδιές τους οι Θεσσαλονικείς που αγωνίζονται για την σωτηρία του ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ. Θεσσαλονικείς που στην τελετή μνήμης για τους νεκρούς του Θεοδοσίου εντάσσουν και τον ύμνο προς την Κύπριδα. «Ουρανίη, πολύυμνε, φιλομειδής Αφροδίτη….»
Σ.-Α. Χ.
ΟΜΗΡΟΣ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΥΣ ΤΟΥ: "Η ΚΑΤΑΡΑ ΤΗΣ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΙΠΠΟΔΡΟΜΙΟΥ"
http://ermionh.blogspot.gr/2006/10/blog-post_116050610439487237.html
