«Η ισότητα των δύο φύλων αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Δικαστήριο κατέστησε σαφές ότι αυτό ισχύει επίσης και για την τιμολόγηση ασφαλιστικών προϊόντων», δήλωσε η Αντιπρόεδρος Reding, Επίτροπος της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης. «Ο ασφαλιστικός κλάδος είχε στη διάθεσή του πάνω από ένα έτος για να προετοιμάσει τη μετάβαση σε τιμολόγηση χωρίς διακρίσεις λόγω φύλου και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βοήθησε τον κλάδο αυτόν να προσαρμοστεί κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί τον τρόπο με τον οποίο ο ασφαλιστικός κλάδος θα εφαρμόσει αυτούς τους νέους κανόνες στην πράξη.»
Στην απόφασή του στη υπόθεση Test-Achats της 1ης Μαρτίου 2011 (C‑236/09), το Δικαστήριο της ΕΕ όρισε ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες, το αργότερο μέχρι την 21η Δεκεμβρίου 2012, θα πρέπει να αλλάξουν τις πολιτικές τους τιμολόγησης ώστε να αντιμετωπίζουν με ισότιμο τρόπο τους πελάτες τους, είτε είναι άνδρες είτε γυναίκες, σε ζητήματα ασφαλίστρων και ασφαλιστικών παροχών (MEMO/11/123).
Μετά την έκδοση της απόφασης του Δικαστηρίου, η Αντιπρόεδρος Viviane Reding, Επίτροπος της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης, είχε συνάντηση με τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες της ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2011 για να συζητήσει πώς θα μπορούσε η Επιτροπή να βοηθήσει τον κλάδο να προσαρμοστεί στην απόφαση του Δικαστηρίου (MEMO/11/624). Κατά συνέπεια, στις 22 Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή παρέσχε στον κλάδο συγκεκριμένες οδηγίες για την εφαρμογή της απόφασης (IP/11/1581).
Ιστορικό
Η υπόθεση Test-Achats (C-236/09), η οποία παραπέμφθηκε στο Δικαστήριο της ΕΕ από το Συνταγματικό Δικαστήριο του Βελγίου, αφορούσε την άσκηση διακρίσεων λόγω φύλου στην τιμολόγηση ασφαλιστικών προϊόντων. Την 1η Μαρτίου 2011, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κήρυξε άκυρη από 21ης Δεκεμβρίου 2012 την παρέκκλιση από τη νομοθεσία περί ίσης μεταχείρισης της ΕΕ η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να διατηρούν διαφοροποίηση μεταξύ ανδρών και γυναικών στον καθορισμό ασφαλίστρων και παροχών.
Η οδηγία 2004/113/ΕΚ του Συμβουλίου για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στην πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες και την παροχή αυτών (που εγκρίθηκε ομόφωνα από το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ) απαγορεύει την άμεση και έμμεση άσκηση διακρίσεων λόγω φύλου εκτός της αγοράς εργασίας.
Πριν από την απόφαση, το άρθρο 5 παράγραφος 2 της οδηγίας επέτρεπε στα κράτη μέλη παρέκκλιση από τον κανόνα για τη μη άσκηση διακρίσεων φύλου όσον αφορά τα συμβόλαια ασφαλίσεων. Όλα τα κράτη μέλη έκαναν χρήση της παρέκκλισης αυτής για ορισμένα ή όλα τα ασφαλιστικά συμβόλαια. Για παράδειγμα, η βελγική νομοθεσία περιλαμβάνει παρέκκλιση για την ασφάλεια ζωής στην εθνική νομοθεσία. Επρόκειτο για μια διαφωνία σχετικά με τη νομιμότητα της παρέκκλισης του Βελγίου που οδήγησε στην απόφαση Test-Achats του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Το Δικαστήριο έκρινε ότι η εξαίρεση από τον κανόνα για τη μη άσκηση διακρίσεων φύλου του άρθρου 5 παράγραφος 2 ήταν ασυμβίβαστη με τον σκοπό της οδηγίας και, συνεπώς, με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ. Το Δικαστήριο αποφάσισε ότι η παρέκκλιση ήταν άκυρη, με ισχύ από τις 21 Δεκεμβρίου 2012.
Η απόφαση Test-Achats δεν σημαίνει ότι οι γυναίκες θα πληρώνουν πάντοτε τα ίδια ασφάλιστρα αυτοκινήτου με τους άνδρες.
Τη στιγμή αυτή, ένας προσεκτικός νεαρός άνδρας οδηγός πληρώνει υψηλότερα ασφάλιστρα αυτοκινήτου απλώς και μόνο επειδή είναι άνδρας. Σύμφωνα με την απόφαση, οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν το φύλο ως μοναδικό καθοριστικό παράγοντα για να δικαιολογούν τις διαφορές στα ασφάλιστρα που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι. Πάντως, τα ασφάλιστρα των προσεκτικών οδηγών – ανδρών και γυναικών – θα εξακολουθήσουν να μειώνονται ανάλογα με την συγκεκριμένη συμπεριφορά οδήγησης των ασφαλισμένων. Η απόφαση δεν επηρεάζει τη χρήση άλλων νόμιμων παραγόντων αποτίμησης του κινδύνου (όπως, για παράδειγμα, ηλικία ή κατάσταση υγείας) και οι τιμές θα εξακολουθήσουν να είναι συνάρτηση του κινδύνου.
Το φύλο είναι καθοριστικός παράγοντας αποτίμησης του κινδύνου για τουλάχιστον τρεις βασικές κατηγορίες προϊόντων: ασφάλειες αυτοκινήτων, ασφάλειες ζωής/ασφάλειες προσόδου και ιδιωτικές ασφαλίσεις υγείας. Και στις τρεις κατηγορίες, είναι πιθανό ότι η μετάβαση σε μια τιμολόγηση ανεξαρτήτως φύλου θα έχει επιπτώσεις στα ασφάλιστρα και/ή στις παροχές σε ατομικό επίπεδο για τους άνδρες και τις γυναίκες. Ανάλογα με το σχετικό προϊόν, τα ασφάλιστρα μπορεί να αυξηθούν ή να μειωθούν για ορισμένες κατηγορίες καταναλωτών.
Ο ασφαλιστικός κλάδος είναι ανταγωνιστικός και καινοτόμος. Θα πρέπει να είναι σε θέση να κάνει τις προσαρμογές αυτές και να προσφέρει στους καταναλωτές ελκυστικά προϊόντα που έχουν τιμολογηθεί χωρίς διακρίσεις φύλου και χωρίς αδικαιολόγητες επιπτώσεις στο συνολικό επίπεδο τιμών. Οι μειώσεις των τιμών που προκύπτουν από την τιμολόγηση ανεξαρτήτως φύλου θα πρέπει να μεταφερθούν στους καταναλωτές το ίδιο δίκαια όπως και οι αυξήσεις των τιμών.
Οι συνέπειες της απόφασης συζητήθηκαν στις 20 Ιουνίου 2011 με τα κράτη μέλη και τα ενδιαφερόμενα μέρη στο φόρουμ για τη συνιστώσα του φύλου στον τομέα των ασφαλίσεων που οργανώθηκε από την Επιτροπή το 2009. Η Επίτροπος της ΕΕ για θέματα Δικαιοσύνης Viviane Reding συναντήθηκε επίσης με τους εκπροσώπους των μεγαλύτερων ασφαλιστικών εταιρειών στις 21 Σεπτεμβρίου 2011 (MEMO/11/624).
Στις·22 Δεκεμβρίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές για να βοηθήσει τον ασφαλιστικό κλάδο να εφαρμόζει τιμολόγηση ανεξαρτήτως φύλου (IP/11/1581). Οι κατευθυντήριες γραμμές παρείχαν πρακτικές οδηγίες για την εφαρμογή της απόφασης, προς όφελος τόσο των καταναλωτών όσο και των ασφαλιστικών εταιρειών.
