Η Ελλάδα είναι προορισμένη να γεννά ήρωες και να τους ξεχνάει γρήγορα! Πόσοι ήρωες του 1821 πέθαναν στην ψάθα…Ακριβώς 100 χρόνια από τότε, το 1921, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ένας λεβέντης λιμενικός, ο υποκελευστής Κοσμάς Βλάχος (που εκτελούσε χρέη Λιμενάρχου στην Κίο της Μικράς Ασίας) ήρθε στην επικαιρότητα και μετά λησμονήθηκε. Ποιος τον θυμάται σήμερα; Μονάχα οι απόγονοί του και κάποιοι παθιασμένοι που ψάχνουν στα χρονοτούλαπα της Ιστορίας.
Από μια ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ του Λιμεναρείου Ραιδεστού (αριθμός 24/31-7-1921) που υπογράφει ο αντιπλοίαρχος Δ. Κάρκας. Επιθεωρητής Λιμενικών Αρχών Προποντίδος, μαθαίνουμε για τον άθλο του Κοσμά Βλάχου και την ΠΛΗΡΗ ΕΥΑΡΕΣΚΕΙΑΝ που του εξέφρασε η προϊσταμένη του Αρχή «δια την ανδρείαν και το θάρρος το επιδειχθέν την 20ήν Ιουλίου 1921. Εν Κίω της Μικράς Ασίας, κατά την εκ του συστάδην γενομένην συμπλοκήν αυτού μετά του αιμοβόρου και διαβοήτου αρχιληστού και αρχιτσέτου (Κεμαλικού) Κεραμπεκήρ Κιαμήλ Αγά».
Στη συνέχεια η ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ περιγράφει το κατόρθωμα του Κοσμά Βλάχου: «Κατόρθωσε, με πραγματικόν κίνδυνος της ζωής του, να συλλάβη, να αφοπλίση αυτόν και να τον παραδώση δέσμιον εις τας Αρχάς». Και καταλήγει η ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ: «H τε πατρίς και η κοινωνία των Ελλήνων Χριστιανών της περιοχής, όπου η έδρα ο συλληφθείς κακούργος ευγνωμονούν τοιούτους ανδρείους στρατιώτας. Η παρούσα αναγνωσθήτω τρις εν επιθεωρήσει».
Υπογραμμίζουμε την τελευταία φράση: «Η διαταγή να διαβασθεί τρεις φορές στους άνδρες του Λιμενικού Σώματος (και όχι μόνον) κατά την ώρα της καθημερινής επιθεωρήσεως. Γίνεται έτσι φανερό, ότι η Προϊσταμένη Αρχή θέλησε να δώσει στο ανδραγάθημα του γενναίου υποκελευστή Κοσμά Βλάχου την μεγαλύτερη δυνατή δημοσιότητα προς παραδειγματισμόν. Ακολούθως τιμήθηκε με το παράσημο ανδρείας και έλαβε προαγωγήν στον βαθμό του κελευστού.
Η ατυχής έκβαση της Μικρασιατικής Εκστρατείας και τα δεινά που επακολούθησαν έριξαν στη λήθη τον άθλο του Κοσμά Βλάχου μαζί με πολλούς άλλους άθλους των παιδιών της Ελλάδας.
Η ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ ΤΟΥ
Ευτυχώς, ο ήρωάς μας, δεν πέθανε στην ψάθα!... Από την έρευνα που κάναμε, βρήκαμε τα ακόλουθα:
Ο Κοσμάς Βλάχος γεννήθηκε το 1895 στη Σαντορίνη και συγκεκριμένα στο χωριό Μέσα Γωνιά Επισκοπής. Ο πατέρας του Κωνσταντίνος Βλάχος ήταν ιερέας. Μεγάλωσε με τις χριστιανικές αρχές που πήρε από τους γονείς του. Είχε δύο αδελφές. Τελείωσε το Δημοτικό στο χωριό του και συνέχισε στο Σχολαρχείο και στο Γυμνάσιο της Σύρου. Κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό ως δίοπος και υπηρέτησε στα δοξασμένα πλοία «Αβέρωφ» και Ιέραξ».
Τα πατριωτικά του αισθήματα φανερώνει ένα συγκλονιστικό γράμμα τους προς τους γονείς του από την Κωνσταντινούπολη, με ημερομηνία 31 Οκτωβρίου 1918. Ιδού ένα απόσπασμα: «Σεβαστοί μου γονείς, Χριστός Ανέστη! Ανέστη σύμπας ο Ελληνισμός, Ανέστη η Βασίλισσα των Πόλεων. Ηλευθερώθη η Κωνσταντινούπολις. Το όνειρο του Ελληνισμού επραγματοποιήθη. Είναι απερίγραπτος ο ενθουσιασμός και η υποδοχή την οποίαν μας έκαναν. Ολόκληρη η Πόλις, σημαιοστόλιστη, εχαιρέτα τους ελευθερωτάς της. Ημείς δεν ηδυνάμεθα να κρατήσωμεν τα δάκρυα εκ της συγκινήσεως… Και πάντα ταύτα οφείλονται εις τον παμμέγιστον ελευθερωτήν του ελληνισμού Ελευθέριον Βενιζέλον, τον ένδοξον στόλον και στρατόν και εις τους γενναίους συμμάχους μας. Ζήτω ο Μέγας Εθνάρχης!.. Ο υιός σας Κοσμάς Βλάχος».
Ακολούθησε η Μικρασιατική Εκστρατεία και ο άθλος του στην Κίο. Στη συνέχεια επέστρεψε στη Σύρο έως ότου διορίσθηκε λιμενάρχης στη Σούδα της Κρήτης. Εκεί νυμφεύθηκε την Χρυσή Αναγνωστάκη και απέκτησε εφτά παιδιά. Ακολούθησαν μεταθέσεις στα Χανιά και στο Ρέθυμνο και προααγωγές του. Αρχικελευστής, Σημαιοφόρος.
Κατά την Κατοχή εντάχθηκε στην Κρητική Αντίσταση και πήρε μέρος σε πολλές επικίνδυνες αποστολές (φυγάδευση Άγγλων αξιωματικών κλπ). Συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίστηκε στη «Φορτέτζα», όπου είχαν τους μελλοθανάτους. Οδηγήθηκε μετά στη λεγόμενη Σοχώρα, όπου γίνονταν εκτελέσεις. Κατά καλή τύχη, με την επέμβαση Αντιστασιακών ελευθερώθηκε.
Μετά την απελευθέρωση συνέχισε την υπηρεσία του ως Λιμενάρχης Ρεθύμνης με τον βαθμό του Σημαιοφόρου και αργότερα του υποπλοιάρχου. Υπήρξε πάντοτε ευγενής, προσιτός και αγαπητός σε όλη τη Ρεθυμνιακή κοινωνία. Αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του Πλωτάρχου και του απενεμήθησαν 4 παράσημα ανδρείας.
Πέθανε από πνευμονικό οίδημα, το 1978, στο Νέο Φάληρο και κιηδεύτηκε με τις δέουσες τιμές, αφήνοντας την μνήμη ενός γενναίου ανδρός, αγνού πατριώτη και λαμπρού οικογενειάρχη.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΚΑΡΟΝΑΣ
