Οι δημοσκοπήσεις στη Γαλλία, εν μέρει, «έπεσαν» έξω. Η Ακροδεξιά ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη και οι επιδόσεις της Αριστεράς είναι χαμηλότερες σε σύγκριση με τις προεκλογικές εκτιμήσεις. Τι έφταιξε;
Η απάντηση είναι δύσκολη. Όπως ενημερώνομαι από συναδέλφους στο Παρίσι, αυτές τις ώρες οι εταιρείες δημοσκοπήσεων «τα ακούνε κανονικά», συγκεντρώνουν δριμεία κριτική. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, το ποσοστό του Λεπέν -και τώρα της Λεπέν- προεκλογικώς πάντοτε ήταν υποεκτιμημένο. Οι δημοσκοπήσεις ποτέ δεν μπορούσαν να το προβλέψουν. Προκύπτει θέμα, λοιπόν, σήμερα κυρίως με τη Λεπέν (για Ολάντ, Σαρκοζί, Μπαϊρού κλπ τα αποτελέσματα προβλέφθηκαν σε αρκετά ικανοποιητικό βαθμό), η οποία αναμενόταν να πετύχει ένα ποσοστό της τάξης του 13% και όχι του 18% (μεγάλη διαφορά). Παράλληλα, σε αντίθεση με τις δημοσκοπήσεις που τον έφερναν έως και στο 15%, η κάλπη κατέδειξε ένα περίπου 11% για τον Μελανσόν. Πέρα από τις όποιες ευθύνες των εταιρειών δημοσκοπήσεων, η τελική απόκλιση μάλλον έχει να κάνει με το γεγονός ότι η ψήφος στην Ακροδεξιά είθισται να είναι μία «κρυμμένη» ψήφος. Δεν δηλώνεται ευθέως.
Αντίστοιχο ζήτημα υπάρχει και στην Ελλάδα. Δεδομένου ότι το ποσοστό της Χρυσής Αυγής εμφανίζεται -ας πούμε- γύρω στο 6%, τότε υπάρχουν δύο εκδοχές: ή το τελικό ποσοστό θα «κάτσει» περίπου στο 6% (πράγμα που θα σημαίνει ότι ο κόσμος έχει απενεχοποιηθεί και δηλώνει ότι στηρίζει τη Χρυσή Αυγή σαν να μην τρέχει τίποτα, σαν να έχει να κάνει με ένα mainstream κόμμα) ή υπάρχουν άλλοι τόσοι ψηφοφόροι οι οποίοι σκέφτονται να επιλέξουν ένα κόμμα όπως αυτό (αλλά δεν το δηλώνουν στις δημοσκοπήσεις, γιατί έχουν και οι ίδιοι την αίσθηση ότι αυτή η ψήφος είναι πολύ ακραία και κατά κάποιο τρόπο ντρέπονται -για παράδειγμα, δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον να πηγαίνει σε μια πλατεία και να δηλώνει ότι είναι οπαδός του Χίτλερ κλπ). Υπάρχει, λοιπόν, και στην Ελλάδα ο κίνδυνος το ποσοστό της Χρυσής Αυγής να ανέλθει στο 12% (δηλαδή αυτή τη στιγμή το 6% να μην το δηλώνει).
Υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει σενάριο για χαμηλότερο ποσοστό από το 6%;
Πράγματι. Η μόνη περίπτωση να συμβεί αυτό, το οποίο μπορούμε να το μάθουμε μόνο τη νύχτα των εκλογών, είναι να υπάρχει μεν τώρα μία ψήφος διαμαρτυρίας η οποία προορίζεται στη Χρυσή Αυγή, βάσει σκληρών απόψεων για την εγκληματικότητα, τους μετανάστες κλπ, αλλά στη συνέχεια να γίνει αντιληπτό ακριβώς περί τίνος πρόκειται, ότι έχουμε να κάνουμε με μία ναζιστική συμμορία κλπ. Σε κάθε περίπτωση, η διεθνής εμπειρία για τα ακροδεξιά κόμματα καταδεικνύει ότι αυτό που δηλώνεται στις δημοσκοπήσεις αντιπροσωπεύει το σκληρό πυρήνα και πως υπάρχει ένας περίγυρος ο οποίος δεν εκφράζεται στις έρευνες.
Τι προβλέπετε για το δεύτερο γύρο των γαλλικών εκλογών;
Το αποτέλεσμα είναι πολύ «ανοιχτό». Δεν πιστεύω ότι ο Ολάντ θα κάνει «περίπατο». Στον πρώτο γύρο σημειώθηκε μία μετατόπιση προς τα δεξιά, κυρίως μέσω της Λεπέν, και αν υπάρχει μία δεξιά ή φοβική ψήφος η οποία δεν καταγράφεται εύκολα στις δημοσκοπήσεις, τότε είναι πάρα πολύ πιθανό να δούμε ντέρμπι «ψήφο με ψήφο».
Το ζητούμενο, βεβαίως, είναι κατά πόσο οι ψηφοφόροι της Λεπέν θα καταλήξουν στο Σαρκοζί.
Θεωρώ ότι σε γενικές γραμμές θα το κάνουν. Στη Γαλλία, το δίπολο Αριστερά – Δεξιά κρατάει δύο αιώνες. Το 80 - 85% των μικρότερων συνδυασμών θα καταλήξει στον κεντρικό υποψήφιο είτε της Δεξιάς είτε της Αριστεράς. Το θέμα είναι αν υπάρχουν πόλοι με επιρροή μέσα στο αστικό μπλοκ εξουσίας. Για παράδειγμα, ο Σιράκ δήλωσε ότι θα ψηφίσει τον Ολάντ. Αν αυτό δεν αποτελεί μια προσωπική – γραφική άποψη, αλλά εκπροσωπεί έναν πόλο του συστήματος ο οποίος για κάποιους λόγους επιθυμεί να σημειωθεί μία αλλαγή στην πολιτική ηγεσία της χώρας, ίσως βοηθήσει τον Ολάντ. Διαφορετικά, η μάχη θα είναι «ψήφο με ψήφο».
Βεβαίως, το αποτέλεσμα θα εξαρτηθεί και από το ποσοστό της συμμετοχής. Για παράδειγμα, υπάρχουν οι απογοητευμένοι ψηφοφόροι της Αριστεράς: το χθεσινό αποτέλεσμα ήταν μεν καλό, αλλά αναντίστοιχο των προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί (τρίτο κόμμα κλπ). Επίσης, οι ψηφοφόροι της άκρας Αριστεράς καταποντίστηκαν (στην προηγούμενη εκλογική αναμέτρηση είχαν καλές επιδόσεις, αλλά τώρα συγκέντρωσαν και οι δύο μαζί 1,8%). Όλη η Αριστερά φαίνεται ότι στρατεύθηκε πίσω από τον Μελανσόν, πετυχαίνοντας ωστόσο ένα χαμηλό ποσοστό. Δεδομένου ότι και το ακροδεξιό κόμμα της Λεπέν αναδείχθηκε στην τρίτη θέση, με αυξημένο ποσοστό, η εκλογική αναμέτρηση στο δεύτερο γύρο παραπέμπει σε μάχη «ψήφο με ψήφο».
