Όταν ο George Orwell (το καλλιτεχνικό-συγγραφικό όνομα του Eric Blair) πρωτοδημοσίευσε τη διάσημη νουβέρα, Χίλια Εννιακόσια Ογδόντα Τέσσερα (Nineteen Eighty-Four) η ανθρωπότητα βρισκόταν στο έτος 1949, και η νουβέλα εξιστορούσε μία σκοτεινή ιστορία για τη ζωή στο μέλλον – για τη χρονιά 1984 δηλαδή.Το βιβλίο του, καθώς και το όνομά του, έχουν από τότε γίνει συνώνυμα με την έντονη ανησυχία για την παραβίαση της ιδιωτικότητας, σε σχέση με τη χρήση της τεχνολογίας καθώς και με την ύπαρξη μίας πανίσχυρης, καταπιεστικής αρχής που κυβερνά αυστηρότατα όλες τις δραστηριότητες των πληθυσμών.Το βιβλίο του Όργουελ έχει αποτελέσει σταθμό για την χρησιμοποίηση όρων όπως η ‘’Παρακολούθηση από τον Μεγάλο Αδερφό’’, η οποία χρησιμεύει στο να απεικονίσει το σκιώδες σύστημα παρακολούθησης το οποίο κατασκοπεύει συνεχώς τους ανθρώπους ακόμη και μέσα στα ίδια τους τα σπίτια – σύμφωνα και με το συγκεκριμένο μυθιστόρημα.Ο Μεγάλος Αδελφός (Big Brother) αποτελεί στο βιβλίο του Όργουελ τον αινιγματικό δικτάτορα της Oceania, το οποίο είναι ένα απολυταρχικό κράτος στο οποίο το κυβερνών Κόμμα εφαρμόζει απόλυτη καταπιεστική εξουσία στους κατοίκους για να ισχυροποιήσει και να παγιώσει την δύναμη του.Στην κοινωνία που περιγράφει ο Όργουελ, όλοι βρίσκονται υπό συνεχή παρακολούθηση από τις κυβερνώντες αρχές - κύριως μέσω τηλεοπτικών συσκευών και οθονών. Η πανοπτική παρακολούθηση είχε ως πραγματική εκκίνηση την δημιουργία του Πανοπτικού του Bentham, στα πλαίσια λειτουργίας και διαμόρφωσης των φυλακών από το 1842.Σύμφωνα με κοινωνιολογικές αναλύσεις, το πανοπτικό πρότυπο λειτουργεί ως μία κατάσταση αυτοεπιτήρησης, αυτοπειθάρχησης και αυτοελέγχου των κρατουμένων μέσω της αίσθησης της συνεχούς επιτήρησης.Κατασκευαστικά, ο κύριος άξονας του πανοπτικού προτύπου των φυλακών είναι ο κεντρικός πύργος από όπου επιτυγχάνεται η επιτήρηση όλων των κεντρικών κελιώνΣτις κοινωνίες του 20ου και 21ου αιώνα η τεχνολογία έχει συνεισφέρει σε εκπληκτικές ανακαλύψεις οι οποίες θα έμοιαζαν υπερφυσικές σε πολιτισμούς που ζούσαν μερικούς αιώνες πριν.Οι τεχνολογικές καινοτομίες όμως έχουν και την αρνητική τους πλευρά: κλοπή ταυτότητας ή προσωπικών στοιχείων, παράνομοι κοριοί παρακολούθησης, κρυμμένες βίντεο-κάμερες, διαδικτυακές απάτες και εγκλήματα ... Η εξάρτησή μας όμως από την τεχνολογία είναι τόσο μεγάλη που δεν διανοούμαστε να αφήσουμε το κινητό μας στο σπίτι ούτε για μία ημέρα...Σε μία παρουσίαση της Σύσκεψης του DICE το 2010 (Σχεδιασμός, Καινοτομία, Επικοινωνία, Διασκέδαση) ο Jesse Schell ο οποίος είναι ο πρώην Δημιουργικός Διευθυντής του Στούντιο Εικονικής Πραγματικότητας της Ντίσνευ, στην ομιλία του για το μέλλον των βιντεοπαιχνιδιών ανέφερε ότι ‘’σύντομα θα φτάσουμε στο σημείο όπου κάθε κουτί αναψυκτικού και κάθε πακέτο δημητριακών θα μπορεί να έχει κεντρικό επεξεργαστή, οθόνη, κάμερα και wi-fi μόντεμ ώστε να συνδέεται στο ιντερνετ..»Ολοκληρώνοντας την ομιλία του είπε ότι τα παιδιά και τα εγγόνια μας θα μπορούν να ξέρουν τους ακριβείς τίτλους των βιβλίων που έχουμε διαβάσει, τις τροφές που έχουμε φάει και πρακτικά οτιδήποτε έχουμε κάνει σε ολόκληρη τη ζωή μας.Η ομιλία του δεν είχε ως σκοπό να προειδοποιήσει για τις Οργουελιανές τεχνολογίες, αλλά ήταν εξαιρετικά ενθουσιασμένος για αυτές, και ανυπομονούσε αυτές τελικώς να υλοποιηθούν.Στις ημέρες μας η παρακολούθηση από το μάτι του Μεγάλου Αδελφού είναι τόσο έντονη και τόσο ενσωματωμένη, ώστε οι άνθρωποι εθελοντικά προσφέρονται να συμμετάσχουν σε τηλεοπτικά προγράμματα/ψυχολογικά πειράματα όπου καταγράφονται οι κινήσεις τους 24 ώρες το 24 ωρο.Προσφέρονται να εμφυτεύσουν στο σώμα τους υποδόρια μικροτσίπ, τα οποία θα παρακολουθούν όλες τους τις κινήσεις, και διαμοιράζουν σε μεγάλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης προσωπικά στοιχεία και δεδομένα τα οποία διασφαλίζονται – το λιγότερο –αμφιβόλως.Ο Μεγάλος Αδελφός είναι τόσο ισχυρός ώστε δεν επιβάλλεται δια νόμου. Οι πληθυσμοί επιθυμούν - εν μέσω της πλύσης εγκεφάλου που έχουν υποστεί – την αυτοεπιτήρηση και την αυτοπαρακολούθηση, συμμετέχοντας με τη βούληση τους στα σκοτεινά νέα παιχνίδια της
τεχνολογίας...Μισέλ Φουκώ – Επιτήρηση και Τιμωρία , η Γέννηση της Φυλακής
(στοιχεία για το Πανοπτικό του Bentham)
http://ermionh.blogspot.com
