(από το Βήμα της Κυριακής)
∆ραµατικό SOS εκπέµπουν τα επικουρικά ασφαλιστικά ταµεία, τα οποία εισέρχονται σε µια περίοδο υψηλών ελλειµµάτων, ενώ «νάρκη» στα θεµέλια των ταµίων κύριας ασφάλισης αποτελούν η ανεργία, η ύφεση και οι µειώσεις µισθών στον ιδιωτικό...
τοµέα. Ηδη τα επικουρικά Ταµεία εµφανίζουν έλλειµµα 850 εκατ. ευρώ το 2011 και χωρίς τη λήψη επώδυνων µέτρων θεωρείται βέβαιο ότι το 2015 δεν θα µπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Ταυτοχρόνως, το τρέχον έτος τα ταµεία κύριας ασφάλισης απώλεσαν λόγω της κρίσης – ανεργία και µείωση µισθών – έσοδα που ξεπερνούν τα 4,5 δισ. ευρώ και χρειάστηκαν επιπλέον κρατική χρηµατοδότηση για να καταβάλουν τις συντάξεις. Αντίστοιχη κατάσταση αναµένεται να επικρατήσει και το 2012, ενώ ο υπουργός Εργασίας κ. Γ. Κουτρουµάνης χαρακτηρίζει κρίσιµα τα επόµενα χρόνια για το µέλλον του ασφαλιστικού συστήµατος.
Μπροστά σε αυτή την κατάσταση που απεικονίζεται στις αναλογιστικές µελέτες των Ταµείων, η κυβέρνηση προχωρεί – από την 1η Ιανουαρίου 2012 – σε νέες µειώσεις των επικουρικών συντάξεων, οι οποίες θα προέλθουν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισµού τους, όπως και στη «σαρωτική» ενοποίηση των Ταµείων. Μεσοσταθµικά οι επικουρικές συντάξεις θα µειωθούν 15% στους νέους αλλά και στους ήδη συνταξιούχους, αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις Ταµείων οι µειώσεις θα φθάσουν και το 40% και θα προέλθουν από την αλλαγή του τρόπου υπολογισµού των συντάξεων και τη µείωση του ποσοστού αναπλήρωσης, το οποίο ωστόσο δεν θα πέσει κάτω από το 20% του συντάξιµου µισθού. Οι µειώσεις σε κάθε Ταµείο θα εφαρµοστούν από την 1η Ι ανουαρίου – εφάπαξ για όλους – και όχι τµηµατικά, δηλαδή δεν θα ισχύσουν µεταβατικές διατάξεις.
Το κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει ακόµη την ενοποίηση σε ένα Ταµείο (ενιαίο επικουρικό µισθωτών) των επικουρικών ΕΤΕΑΜ (ΙΚΑ), ΤΕΑ∆Υ (δηµοσίων υπαλλήλων), ΤΑΥΤΕΚΩ (επιχειρήσεων κοινής ωφελείας), ΕΤΑΤ (τραπεζοϋπαλλήλων) και ΤΕΑΙΤ (ιδιωτικού τοµέα). Πέραν αυτών στο νέο Ταµείο θα µπορούν να ενταχθούν και άλλα επικουρικά υπό την προϋπόθεση ότι θα αποδεχθούν τον ενιαίο τρόπο υπολογισµού των συντάξεων και την προσαρµογή (µείωση) των ποσοστών αναπλήρωσης των συντάξεων, στο ποσοστό που θα ισχύει και στα πρώτα πέντε ενοποιηµένα Ταµεία. Η ένταξη θα είναι εθελοντική, ωστόσο όποιο Ταµείο δεν ενταχθεί, θα αναλαµβάνει να καλύπτει µε τις δικές του οικονοµικές δυνάµεις τις παροχές και δεν θα µπορεί στο µέλλον να ζητήσει εκ των υστέρων την ένταξή του σε αυτό.
Το νέο Ταµείο υπολογίζεται ότι θα ασφαλίζει 2,5 εκατοµύρια εργαζοµένους και θα καλύπτει ένα εκατοµµύριο συνταξιούχους.
Ο υπουργός Εργασίας ανακοινώνοντας τους βασικούς άξονες των µέτρων, επισήµανε πως όλα τα υφιστάµενα επικουρικά Ταµεία αντιµετωπίζουν πρόβληµα το οποίο θα εκδηλωθεί – σε διαφορετικούς χρόνους – ως το 2025. «Τώρα ωριµάζουν οι απαιτήσεις των ασφαλισµένων» σηµειώνει ο υπουργός και επισηµαίνει ότι «το επόµενο διάστηµα το πρόβληµα θα γίνει εκρηκτικό». Τα επικουρικά Ταµεία θα κατέρρεαν µετά το 2015 ακόµη και αν δεν υπήρχε κρίση. Αρκεί να σηµειωθεί ότι η σχέση ασφαλισµένων προς συνταξιούχους στα επικουρικά έχει επιδεινωθεί: από τέσσερις ασφαλισµένους προς έναν συνταξιούχο, έχει φθάσει σήµερα σε 2,5 ασφαλισµένους προς έναν συνταξιούχο. Στο κυβερνητικό σχέδιο προβλέπεται η δηµιουργία ατοµικών λογαριασµών ασφάλισης από το 2001 και εντεύθεν, έτσι ώστε οι ασφαλισµένοι να λαµβάνουν παροχές αντίστοιχες µε τις εισφορές τους. Το σύστηµα θα έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα και όχι αυστηρά κεφαλαιοποιητικό, καθώς στην περίπτωση αυτή η µείωση των συντάξεων θα ήταν εξαιρετικά υψηλή. Αρκεί να σηµειωθεί ότι σε περίπτωση κεφαλαιοποιητικού συστήµατος οι περισσότερες συντάξεις θα µειώνονταν στο ένα τρίτο.
«Εφιαλτική η επόμενη διετία»
Εφόσον υπάρξει επιδείνωση, δεν θα αποφευχθούν τα νέα μέτρα
Ελλείµµατα στα επικουρικά Ταµεία που φθάνουν τα 850 εκατοµµύρια ευρώ το τρέχον έτος, αλλά και σοβαρές απώλειες εσόδων για την κύρια ασφάλιση έδειξαν οι αναλογιστικές µελέτες. Ο υπουργός Εργασίας εκτιµά οτι θα είναι «εφιαλτική η επόµενη διετία της οικονοµικής κρίσης» για τα ασφαλιστικά ταµεία, ενώ υπογραµµίζει ότι εφόσον υπάρξει δραµατική επιδείνωση δεν θα αποφευχθούν τα νέα µέτρα.
Πάντως, οι αναλογιστικές µελέτες «δείχνουν» πως εάν δεν επιδεινωθεί η οικονοµική κατάσταση µε τα µέτρα που έχουν ληφθεί επιτυγχάνονται οι στόχοι του µνηµονίου για τα ταµεία κύριας ασφάλισης. Συγκεκριµένα:
Στην κύρια ασφάλιση το 2010 το συνολικό έλλειµµα ως ποσοστό του ΑΕΠ διαµορφώνεται σε 5,75%. Το 2060 το αντίστοιχο ποσοστό θα είναι 5,07%. Τo συνολικό κόστος των παροχών κύριας σύνταξης διαµορφώνεται το 2010 στο 10,86% του ΑΕΠ, ενώ το 2060 θα είναι 10,74% περίπου.
Στην επικουρική ασφάλιση πέρσι το συνολικό έλλειµµα διαµορφώνεται στο 0,32%, ενώ το 2060 θα φτάσει το 0,88%. Το µεγαλύτερο έλλειµµα έχει το ΕΤΕΑΜ. Το κόστος των παροχών για συντάξεις πέρσι ήταν 1,47% και το 2060 θα ανέλθει σε 1,98%.
Σύµφωνα µε τα στοιχεία του υπουργού Εργασίας το συνολικό κόστος παροχών κύριας και επικουρικής σύνταξης ως προς το ΑΕΠ για το 2010 διαµορφώνεται σε 13,18%, ενώ σύµφωνα µε τις προβολές - προβλέψεις το 2060 θα είναι 13,89% και βρίσκεται εντός του στόχου του µνηµονίου.
